Etyka solidarności we współczesnej demokracji liberalnej

podstawowy

wpisz symbol/symbole efektów kształcenia

Głównym celem wykładu jest prezentacja solidarności jako jednej z ważnych kategorii filozoficznych. Etyka tworzona na fundamencie solidarności podkreśla potrzebę sprawiedliwości społecznej, naturalny charakter więzi międzyludzkich, rolę rodziny i tradycji, pozytywny wpływ religii na życie publiczne. Natomiast idea społeczeństwa otwartego, promowana we współczesnych demokracjach liberalnych, stanowi pewien ogólny model życia zbiorowego, który charakteryzuje się brakiem jednoczącego światopoglądu i wspólnego celu moralnego, krytycznym indywidualizmem, niestabilnością związków międzyludzkich. Etyka solidarności jest ważną i skuteczną odpowiedzią na kryzys współczesnej demokracji liberalnej w wymiarze globalnym.

Głównym celem wykładu jest prezentacja solidarności jako jednej z ważnych kategorii filozoficznych. Etyka tworzona na fundamencie solidarności podkreśla potrzebę sprawiedliwości społecznej, naturalny charakter więzi międzyludzkich, rolę rodziny i tradycji, pozytywny wpływ religii na życie publiczne. Etyka solidarności wyrasta w Polsce z doświadczenia Sierpnia 1980 r. Wiąże się z powstaniem wielkiego ruchu społecznego „Solidarność”, który rozpoczął proces upadku komunizmu i transformacji ustrojowej w Europie Środkowo-Wschodniej w 1989 r.

Natomiast idea społeczeństwa otwartego, promowana we współczesnych demokracjach liberalnych, stanowi pewien ogólny model życia zbiorowego, który charakteryzuje się brakiem jednoczącego światopoglądu i wspólnego celu moralnego, krytycznym indywidualizmem, niestabilnością związków międzyludzkich. Etyka solidarności jest dzisiaj ważną i skuteczną odpowiedzią na kryzys współczesnej demokracji liberalnej w wymiarze globalnym. Do najważniejszych przejawów tego kryzysu można zaliczyć m.in. społeczną atomizację, rozwarstwienie społeczne, dezintegrację różnego rodzaju wspólnot, wykluczenie społeczne, depersonalizację więzi międzyludzkich.

W Polsce twórcą etyki solidarności był Józef Tischner (1931-2000). Natomiast pierwszym teoretykiem filozoficznej idei solidarności był niemiecki myśliciel Heinrich Pesch (1854-1926), który wypracował system zwany solidaryzmem. Koncepcja Pescha jest zbudowana na dwóch filarach: idei dobra wspólnego (św. Augustyn i św. Tomasz z Akwinu) oraz chrześcijańskiej wizji osoby ludzkiej. Solidaryzm był próbą znalezienia równowagi między jednostką a wspólnotą w kontekście sporu myśli liberalnej z koncepcjami kolektywistycznymi.

Lektury obowiązkowe:

Chudy W., Zdrada Solidarności, „Ethos” 67-68 (2004), s. 84-121.

Kobyliński A., Dzieje „Solidarności” i wojna idei, wSieci (2016)35, s. 66-68.

Tischner J., Etyka solidarności. Homo sovieticus, Kraków 1992.

Lektury uzupełniające:

Chmielewski A., Społeczeństwo otwarte czy wspólnota? Filozoficzne i moralne podstawy nowoczesnego liberalizmu oraz jego krytyka we współczesnej filozofii społecznej, Wrocław 2001.

Häring B., Salvoldi V., Tolerancja. Rozważania nad etyką solidarności i pokoju, Warszawa 2000.

Kobyliński A. (red.), Wiara i wolność. Doświadczenie i dziedzictwo pierwszej „Solidarności”, Płock 2001.

Kobyliński A., Post-Communism, Liberalism and Solidarity in the Countries of Central and Eastern Europe after 1989, „Seminare. Poszukiwania Naukowe” 39(2018)4, s. 105-113.

Kobyliński A., The Role of Solidarity in an Open Society. W: Europske kontexty interkulturnej komunikacie, red. P. Ivanic, M. Hetenyi, Z. Taneski, Nitra 2009, s. 139-148.

Krasnodębski Z., Demokracja peryferii, Gdańsk 2003.

Kucz M., Etyka neoliberalizmu, Kraków 2019.

Kupczak J., Idea solidarności w myśli Karola Wojtyły, „Ethos” 67-68 (2004), s. 67-83.

Legutko R., Etyka absolutna i społeczeństwo otwarte, Kraków 1998.

Szacki J., Liberalizm po komunizmie, Kraków 1994.

Weigel G., Ostateczna rewolucja, Poznań1995.

Praca studentów składa się z następujących elementów: udział w zajęciach, lektura książek i artykułów, zaliczenie egzaminu ustnego.

Ocena końcowa uwzględnia wiedzę, umiejętności i kompetencje.

Brak praktyk zawodowych