Faith and Reason

1. Zarys antropologii.

2. Rozum człowieka

3. Dar wiary

4. Wiara i rozum na przestrzeni historii

5. Dialektyka i metoda scholastyczna. Intellectus fidei

6. Fides quaerens intellectum

7. Credo ut intelligam

8. Intelligo ut credam

9. Diakonia prawdy

10. Poszukiwanie wzorcowej metody nauki – pozytywistyczny paradygmat nauki

11. Współczesny paradygmat nauki

12. Fides et ratio - aktualne wyzwania nauk społecznych i przyrodniczych

Zajęcia koncentrują się na zagadnieniu koniunkcji dwu zasadniczych źródeł i podstaw poznania: wiary i rozumu. Zbliżenie pomiędzy wiarą biblijną a dociekaniami greckimi w dążeniu do prawdy przyjęło na przestrzeni wieków różne formy. Chrześcijaństwo łącząc w sobie wiarę i rozum (filozofię grecką) z dziedzictwem rzymskim wpisało się na trwałe w tożsamość Europy. Pogodzenie wiary z rozumem stwarza zwłaszcza we współczesnym świecie coraz więcej trudności. Między wiarą a rozumem nigdy nie może mieć miejsca niezgodność, ponieważ i wiara i rozum pochodzą od Boga. Tak jak rozum nie może być ograniczony jedynie do tego, co jest empirycznie sprawdzalne, ale otwarty na jego szerokie horyzonty, tak również wiara bez współpracy z rozumem staje się naiwna i fanatyczna. Teologia słusznie należąc do uniwersytetu i szeroko zakrojonego dialogu nauk, ma za zadanie dociekanie racjonalności wiary. Choć istnieje uzasadniona autonomia "porządku wiary" i "porządku wiedzy", to jednak wiedza oderwana od Boga może doprowadzić do zniszczenia człowieka.

D. Adamczyk, Stworzenie, opatrzność, ewolucja: przyczynek do dialogu nauki i wiary, Szczecin 2009.

Benedykt XVI, Wiara, rozum i uniwersytet – wspomnienia i refleksje. Wykład na Uniwersytecie w Ratyzbonie (12.09.2006), „L’Osservatore Romano” 11 (2006), s. 25-29.

I. Bokwa, M. Jagodziński (red.), Wiara wobec współczesności, Warszawa 2014.

C. Cremona, Augustyn z Hippony: rozum i wiara, tłum. M. Serejska-Wróbel, Warszawa 1993.

Denken und Glauben: Zeitschrift der Katholische Hochschulgemeinde für die Grazer Universitäten, Graz 1989.

T. Dzidek, Granice rozumu w teologicznym poznaniu Boga, Kraków 2001.

J. Golbiak, M. Hereć (red.), Relacja nauka – wiara. Nowe ujęcie dawnego problemu, Lublin 2014.

G.J. Grzmot-Bilski, W poszukiwaniu syntezy: między wiarą a rozumem, Bydgoszcz 2004.

Jan Paweł II, Encyklika „Fides et ratio”. O relacjach między wiarą a rozumem, Poznań 1998.

A. Kasia, Wiara i rozum: szkice o Ojcach Kościoła, Warszawa 1981.

B. Kochaniewicz (red.), Racjonalność wiary, Poznań 2012.

J. Krokos, M. Ryś (red.), Czy rozum jest w konflikcie z wiarą?: w X rocznicę ogłoszenia encykliki Fides et ratio , Warszawa 2009.

J. Łukomski, Wiara i rozum, w: Tenże (pod red.), Wiara i rozum na progu Trzeciego Tysiąclecia, Kielce 2001, s. 65-87.

K. Mądel (red.), Rozum i wiara mówią do mnie. Wokół encykliki Fides et ratio, WAM, Kraków 1999, s. 97 – 108.

A. Maryniarczyk, A. Gudaniec (red.), Rozum otwarty na wiarę: „»Fides et ratio« - w rocznicę ogłoszenia”, II Międzynarodowe Sympozjum Metafizyczne (KUL, 9-10.XII.1999), Lublin 1999.

St. Rabiej (red.), Prawda wobec rozumu i wiary. Wykłady otwarte poświęcone encyklice „Fides et ratio” zorganizowane w okresie Wielkiego Postu 1999 Roku, Opole 1999.

J. Ratzinger, Wiara, prawda i kultura – refleksje w związku z encykliką „Fides et Ratio”, w: Tenże: Wiara – prawda – tolerancja. Chrześcijaństwo a religie świata, tłum. R. Zajączkowski, Kielce 2004, s. 147-167.

A. Smerczyński, Rozum a wiara, Toruń 2003.

T. Styczeń, W. Chudy (red.), Jan Paweł II, Fides et ratio. Tekst i komentarze, KUL, Lublin 2003.

J.M. Varghese, Faith and reason today: fides et ratio in a post-modern era, Washington 2008.

G. Witaszek (pod red.), Refleksje nad encykliką Jana Pawła II „Fides et ratio”, Lublin 1999.

J. Życiński, W kręgu nauki i wiary, Kalwaria 1989.

WIEDZA:

EK_1 definiuje i opisuje zakres materii przedmiotu,

EK_2 zna podstawową literaturę na temat wiary i rozumu, zwłaszcza teologiczną i filozoficzną,

EK_3 potrafi tłumaczyć podstawowe kierunki myśli – poglądy tak w odległej historii, jak i we współczesnym świecie

EK_4 kontemplacja prawdy jako droga mądrości, która ukazuje cel i sens ludzkiego życia

UMIEJĘTNOŚCI:

EK_5 umie analizować różne prądy myślowe biorąc pod uwagę ich korzenie i okoliczności powstania

EK_6 potrafi wykazać równice pomiędzy różnymi stanowiskami i nurtami intelektualnymi łączącymi się z wiarą lub rozumem

EK_7 rozeznaje ograniczenia dysjunkcji wiary i rozumu

EK_8 potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami, paradygmatami właściwymi dla teologii i filozofii

EK_9 umie umiejscowić poznane zagadnienia w ogólnym kontekście historyczno-kulturowym

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

EK_10 ma świadomość poziomu swej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju

EK_11 jest zorientowany w możliwościach rozumu i wiary oraz ich ograniczeniach

EK_12 potrafi odpowiednio określić priorytety służące wzajemnemu dopełnianiu się wiary i rozumu w życiu osobistym i innych osób; identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z przewartościowaniem wiary lub rozumu

EK_13 docenia tradycję i dziedzictwo kulturowe chrześcijaństwa i ma świadomość odpowiedzialności za ich zachowanie

Uzasadnienie ECTS:

udział w zajęciach 30 godz. = 1 ECTS

przygotowanie się do zajęć 30 godz. = 1 ECTS

samodzielna lektura encykliki „Fides et ratio” 30 godz. = 1 ECTS

samodzielna lektura wybranej pozycji z podanej literatury 30 godz. = 1 ECTS

przygotowanie do zaliczenia 30 godz. =1 ECTS

suma: 150 godz. = 5 ECTS

Aktywne uczestnictwo w zajęciach (możliwe 2 nieobecności w semestrze);

umiejętność zreferowania (streszczenia) tekstów z literatury;

łatwość w podjęciu tematu, problemu

Zaliczenie ustne (kolokwium) na ocenę:

znajomość podstaw problematyki – dst;

znajomość pełna wraz ze zrozumieniem problematyki – db;

pełna znajomość problematyki wraz z jej zaawansowanym rozumieniem – bdb