Antropologia fizyczna

nauki biologiczne

podstawowy

Efekty uczenia się: BI1_W01, BI1_W04,BI1_W05, BI1_U01, BI1_U02, BI1_U06, BI1_U010, BI1_K01, BI1_K05, BI1_K06

Ukończony kurs anatomii funkcjonalnej człowieka.

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z problemami współczesnej antropologii, wliczając w to, między innymi, wybrane aspekty prymatologii, problemy związane z antropogenezą, koncepcją ras ludzkich, biologicznym podłożem i ewolucją zachowań kulturowych, rozwojem ontogenetycznym człowieka oraz biologicznymi skutkami przemian kulturowych. Poznanie metod i instrumentarium badawczego pozwoli nabyć praktyczne umiejętności w zakresie antropologii fizycznej.

Przedmiot obejmuje takie zagadnienia, jak: definicja i typy antropologii, miejsce człowieka w świecie zwierząt, taksonomia prymatów i ich zróżnicowanie, cechy wspólne dla prymatów i człowieka oraz osobliwości naszego gatunku, które wyróżniają go spośród innych naczelnych w zakresie niektórych aspektów genetyki, budowy anatomicznej, morfologii i funkcji. Przedstawione zostaną najnowsze wyniki badań i poglądy na temat ewolucji człowieka, główne etapy antropogenezy i czynniki hominizacji. Scharakteryzowane zostaną międzypopulacyjne różnice w cechach morfologicznych człowieka oraz klasyczne i współczesne poglądy na koncepcję ras ludzkich. Student pozna ponadto główne etapy rozwoju ontogenetycznego człowieka i jego uwarunkowania, zrozumie rolę biologicznego podłoża w kształtowaniu i ewolucji ludzkich zachowań oraz pozna biologiczne skutki przemian kulturowych. W ćwiczeniowej części przedmiotu zademonstrowane zostaną między innymi, cechy somatoskopijne, punkty antropometryczne na kościach i na człowieku żywym, przyrządy pomiarowe i ich prawidłowe użycie oraz metody oceny wieku w chwili śmierci i płci na szkieletach. Student pozna podstawową metodykę badawczą w antropologii i jej zastosowania praktyczne.

Literatura obowiązkowa:

1. Fleagle J. G., 2013. Primate Adaptation and Evolution, Elsevier LTD, Oxford;

2. Jurmain R., Kilgore L., Travathan W., Ciochon R L., 2013-14. Introduction to Physical Anthropology, 14th Edition. Cengage Learning, Boston;

3. Kaczmarek M., Wolański N., 2018. Rozwój biologiczny człowieka od poczęcia do śmierci, Wydawnictwo Naukowe PWN;

4. Kalat J. W., 2007. Biologiczne podstawy psychologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa;

5. Larsen C S, 2012. Essentials of Physical Anthropology, 2-nd edition. W.W. Norton & Company, Inc., New York;

6. Lasker G.W., 1976. Physical Anthropology (second edition). Holt, Rinehart and Winston, New York;

7. Malinowski A., Strzałko J (red.), 1985. Antropologia, PWN, Warszawa-Poznań;

8. Malinowski A., Wolański N., 1988. Metody Badań w Biologii Człowieka. Wybór Metod Antropologicznych. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa;

9. Malinowski A., Bożiłow W., 1997, Podstawy antropometrii. Metody, techniki, normy, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa-Łódź.

10. Mitchen S., 1996. The prehistory of mind: the cognitive origins of art, religion and science, Thames and Hudson, London;

11. Moran E.F., 1982. Human Adaptability. An Introduction to Ecological Anthropology. Westview Press, Boulder;

12. Slice D.E., 2005. Modern Morphometrics in Physical Anthropology (Developments in Primatology: Progress and Prospects). Kluwer Academic / Plenum Publishers, New York.

13. Wolański N., 2022, Ekologia człowieka (tom 1 i 2), Wydawnictwo Naukowe PWN.

14. Grzelak J., Nieczuja-Dwojacka J., 2013, Metody badań w antropologii, skrypt dla studentów biologii, Wydawnictwo UKSW, Warszawa.

Literatura uzupełniająca:

1. Ayala F.J., 2009. Dar Karola Darwina dla Nauki i Religii. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa;

2. Budnik A., 2005, Uwarunkowania stanu i dynamiki biologicznej populacji kaszubskich w Polsce, Studium antropologiczne, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań;

3. Futuyma D.J., 2008. Ewolucja. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa;

4. Gibson G.A., 2010. Wszystko Przez Geny. Wydawnictwo Sonia Draga, Katowice;

5. Little P., 2005. Zapisane w Genach. Świat Książki, Warszawa.

6. Rozwadowski A., 2009. Obrazy z przeszłości. Hermeneutyka sztuki naskalnej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań;

7. Siniarska A., Budnik A., Cios S., 2020. Human brain, evolution and nutrition. Brain and neural system create humanity, LAP Lambert Academic Publishing, Berlin, Mauritius.

Efekty przedmiotowe w zakresie wiedzy:

Efekt przedmiotowy 1. Student rozumie i wymienia podstawowe zjawiska i procesy biologiczne w zakresie antropologii fizycznej

Efekt przedmiotowy 2. Student zna terminologię z zakresu antropologii fizycznej oraz ma znajomość rozwoju tej dyscypliny naukowej

Efekt przedmiotowy 3. Student zna techniki i narzędzia badawcze stosowane w antropologii fizycznej oraz potrafi wykorzystać je do analizy zjawisk z zakresu antropologii fizycznej

Efekty przedmiotowe w zakresie umiejętności:

Efekt przedmiotowy 4. Student podczas zajęć wykorzystuje techniki i przyrządy badawcze stosowane w antropologii fizycznej

Efekt przedmiotowy 5. Student korzysta z literatury z zakresu antropologii fizycznej, zarówno w języku polskim jak i angielskim

Efekt przedmiotowy 6. Student korzysta ze źródeł cyfrowych, zdobywając samodzielnie wiedzę w sposób ukierunkowany

Efekt przedmiotowy 7. Student bierze udział w dyskusji stosując terminologię naukową

Efekty kształcenia w zakresie kompetencji społecznych:

Efekt przedmiotowy 8. Student umie pracować w grupie, dostosowując się do pełnienia różnych ról

Efekt przedmiotowy 9. Student poznaje problematykę związaną z wykonywaniem zawodu

Efekt przedmiotowy 10. Student widzi potrzebę podnoszenia swoich kompetencji, zarówno osobistych jak i zawodowych

Przedmiotowe efekty kształcenia przypisane do wykładów (1-3).

Przedmiotowe efekty kształcenia przypisane do ćwiczeń (4-10).

Ocena z wykładów:

Egzamin końcowy składa się z egzaminu testowego. Obowiązuje materiał przekazany podczas wykładów. Do egzaminu może podejść student, który uzyskał pozytywną ocenę z zaliczenia ćwiczeń.

Ocena końcowa:

100–94% - 5

93–88% - 4,5

87–80 i - 4

79–70% - 3,5

69–60% - 3

59 i mniej - 2

Ocena z ćwiczeń:

Ocena końcowa z laboratoriów zależy od średniej uzyskanej z testów:

- Kolokwium 1 - pisemne. Test polega na opisaniu punktów antropologicznych na rysunkach.

- Kolokwium 2 - praktyczne. Kolokwium polega na prawidłowym wykonywaniu pomiarów antropologicznych.

- Kolokwium 3 - praktyczne. Kolokwium polega na prawidłowej ocenie materiałów kostnych.

Punktacja kolokwium:

100–94% - 5

93–88% - 4,5

87–80 i - 4

79–70% - 3,5

69–60% - 3

59 i mniej - 2

Student musi wypełnić zeszyt ćwiczeń podczas laboratoriów oraz umieć wyszukiwać i wybierać odpowiednie źródła (artykuły naukowe i źródła elektroniczne, również w języku angielskim). Student może mieć 1 nieusprawiedliwioną nieobecność.

Wiedza:

Na ocenę 2 (ndst.): student nie rozumie i nie wymienia podstawowych zjawisk i procesów biologicznych w zakresie antropologii fizycznej, nie objaśnia terminologii stosowanej na zajęciach, nie zna technik i narzędzi badawczych stosowanych w antropologii fizycznej oraz nie potrafi wykorzystać ich do analizy zjawisk z zakresu antropologii fizycznej

Na ocenę 3 (dst.): student na poziomie podstawowym rozumie i wymienia podstawowe zjawiska i procesy biologiczne w zakresie antropologii fizycznej, na podstawowym poziomie objaśnia terminologię stosowaną na zajęciach, na podstawowym poziomie zna techniki i narzędzia badawcze stosowane w antropologii fizycznej oraz na podstawowym poziomie potrafi wykorzystać je do analizy zjawisk z zakresu antropologii fizycznej

Na ocenę 4 (db.): student na dobrym poziomie rozumie i wymienia podstawowe zjawiska i procesy biologiczne w zakresie antropologii fizycznej, na dobrym poziomie objaśnia terminologię stosowaną na zajęciach, na dobrym poziomie zna techniki i narzędzia badawcze stosowane w antropologii fizycznej oraz potrafi wykorzystać je do analizy zjawisk z zakresu antropologii fizycznej

Na ocenę 5 (bdb.): student na bardzo dobrym poziomie rozumie i wymienia podstawowe zjawiska i procesy biologiczne w zakresie antropologii fizycznej, na bardzo dobrym poziomie objaśnia terminologię stosowaną na zajęciach, na bardzo dobrym poziomie zna techniki i narzędzia badawcze stosowane w antropologii fizycznej oraz potrafi wykorzystać je do analizy zjawisk z zakresu antropologii fizycznej

Umiejętności:

Na ocenę 2 (ndst.) student nie wykorzystuje technik i przyrządów badawczych stosowanych w antropologii fizycznej, nie korzysta z literatury z zakresu antropologii fizycznej, nie korzysta ze źródeł cyfrowych, nie zdobywa samodzielnie wiedzy, nie bierze udziału w dyskusji i/lub nie stosuje terminologii naukowej

Na ocenę 3 (dst.) student na poziomie dostatecznym wykorzystuje techniki i przyrządy badawcze stosowane w antropologii fizycznej, na poziomie dostatecznym korzysta z literatury z zakresu antropologii fizycznej, na poziomie dostatecznym korzysta ze źródeł cyfrowych i zdobywa samodzielnie podstawową wiedzę, na poziomie podstawowym bierze udziału w dyskusji, stosuje podstawową terminologię naukową

Na ocenę 4 (db.) student na dobrym poziomie wykorzystuje techniki i przyrządy badawcze stosowane w antropologii fizycznej, na dobrym poziomie korzysta z literatury z zakresu antropologii fizycznej, na dobrym poziomie korzysta ze źródeł cyfrowych i zdobywa samodzielnie bardziej zaawansowaną wiedzę, na dobrym poziomie bierze udziału w dyskusji, stosuje poprawną terminologię naukową

Na ocenę 5 (bdb.) student na bardzo dobrym poziomie wykorzystuje techniki i przyrządy badawcze stosowane w antropologii fizycznej, na bardzo dobrym poziomie korzysta z literatury z zakresu antropologii fizycznej, na bardzo dobrym poziomie korzysta ze źródeł cyfrowych i zdobywa samodzielnie zaawansowaną wiedzę, na dobrym poziomie bierze udziału w dyskusji, stosuje zaawansowaną terminologię naukową

Kompetencje społeczne:

Na ocenę 2 (ndst.) student nie potrafi pracować w grupie i/lub nie dostosowuje się do różnych ról w grupie, student nie zapoznaje się z problematyką związaną z wykonywaniem zawodu, student nie widzi potrzeby podnoszenia kompetencji

Na ocenę 3 (dst.) student na podstawowym poziomie potrafi pracować w grupie i dostosowuje się do różnych ról w grupie, student na podstawowym poziomie zapoznaje się z problematyką związaną z wykonywaniem zawodu, student na podstawowym poziomie widzi potrzeby podnoszenia kompetencji

Na ocenę 4 (db.) student na dobrym poziomie potrafi pracować w grupie i dobrze dostosowuje się do różnych ról w grupie, student na podstawowym dobrym zapoznaje się z problematyką związaną z wykonywaniem zawodu, student na podstawowym dobrym widzi potrzeby podnoszenia kompetencji, zarówno osobistych jak i zawodowych

Na ocenę 5 (bdb.) student doskonale potrafi pracować w grupie i bardzo dobrze dostosowuje się do różnych ról w grupie, student na bardzo dobrze zapoznaje się z problematyką związaną z wykonywaniem zawodu, student na doskonale widzi potrzeby podnoszenia kompetencji, zarówno osobistych jak i zawodowych