Biodemografia

zaawansowany

Efekty uczenia się: BI2_W01,BI2_W03,BI2_W04

Zastosowanie metod demograficznych do problemów biologii człowieka, w szczególności, rozrodu, umieralności, krzyżowań i ekologii. Wpływ biologicznych właściwości ludzi na procesy demograficzne.

Demografia jako liczbowy opis populacji ludzkich. Rozmieszczenie terytorialne populacji (wielkość populacji w regionach geograficznych i jednostkach politycznych i narodowościowych). Relacje pomiędzy populacja a środowiskiem – gęstość zaludnienia w zależności od warunków ekologicznych, potrzeb i wyposażenia populacji ludzkich. Struktura populacji według płci, wieku i cech szczególnych: roli w gospodarce, wykształcenia, składu etnicznego. Ruch migracyjny: migracje małżeńskie, migracje sezonowe, migracje masowe, ich wpływ na struktury populacji wedle płci, wieku, struktury etnicznej, społecznej i zawodowej. Ruch naturalny: pojecie reprodukcji, mierniki reprodukcji, analiza tablic wymieralności, analiza cząstkowych współczynników płodności według wieku. Regulacja rozrodu. Przyrost naturalny i metody jego pomiaru. Systemy krzyżowań, ich wpływ na inne mierniki demograficzne. Przejścia epidemiczne i zmiany demograficzne. Prognozy demograficzne, ich metody i interpretacje.

Literatura podstawowa:

1. Holzer J. Z., 2003: Demografia, Wyd. 6 zm., PWE, Warszawa

2. Kuklo C., 2009: Demografia Rzeczypospolitej Przedrozbiorowej, Wydawnictwo DiG, Warszawa

3. Gieysztorowa I., 1976: Wstęp do demografii staropolskiej, PWN, Warszawa

4. Antropologia, 1985, red. Malinowski A., Strzałko J., PWN,

Warszawa, Poznań

Literatura uzupełniająca:

1. Pressat, R., 1966. Analiza demograficzna. Metody, wyniki, zastosowania Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

2. Budnik A., 2005. Uwarunkowania stanu i dynamiki biologicznej populacji kaszubskich w Polsce. Studium antropologiczne, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań

3. Budnik A., 2008. Przejścia epidemiczne na ziemiach polskich [w:] Epidemie, klęski, wojny, (red.) W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński, SNAP, Poznań, 53-66

4. Budnik A., 2010. Demografia historyczna i paleopatologia. Na co mogli umierać nasi przodkowie? [w:] Biokulturowe uwarunkowania stanu zdrowia populacji ludzkich w okresie średniowiecza, (red.) T. Kozłowski, A. Drozd, Wydawnictwo DN-Wrocław, Wrocław, 3-16

5. Budnik A., 2014. The Second Epidemiologic Transition In Western Poland. Chapter 8 [in:] Modern Environments and Human Health. Revisiting the Second Epidemiologic Transition, (ed.) M. K. Zuckerman, Wiley – Blackwell, Hoboken, New Jersey, 139-161

6. Budnik A., K. Fiszer, K. Białas, 2009. Wartość informacyjna analiz biodemograficznych w badaniach przeszłości człowieka [w:] Metody. Źródła. Dokumentacja, (red.) W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Poznań, 49-65

7. Budnik A., Liczbińska G., 2006, Urban and rural differences In mortality and causes of heath in historical Poland, American Journal of Physical Anthropology 129, 294-304

8. Budnik A., Liczbińska G., Gumna I., 2004, Demographic trends and biological status of historic populations from Central Poland: the Ostrów Lednicki microregion. American Journal of Physical Anthropology 125, 369-381

9. Henneberg M., 1976, Reproductive Possibilitie of Earlier Human Populations, Przegłąd Antropologiczny 41, 75-89

10. Henneberg M., 1977, Ocena dynamiki biologicznej wielkopolskiej dziewiętnastowiecznej populacji wiejskiej. I. Ogólna charakterystyka demograficzna, Przegląd Antropologiczny 43, 67-89

11. Henneberg M., 1977, Ocena dynamiki biologicznej wielkopolskiej dziewiętnastowiecznej populacji wiejskiej. II. System kojarzeń i płodność, Przegląd Antropologiczny 43, 245-271

12. Henneberg M., 1978, Ocena dynamiki biologicznej wielkopolskiej dziewiętnastowiecznej populacji wiejskiej. III. Opis stanu puli genów na podstawie danych demograficznych, Przegląd Antropologiczny 44, 33-52

13. Henneberg M., Piontek J., 1975, Biological State Index of Human Groups, Przegląd Antropologiczny 41, 191-200

14. Liczbińska G., 2009, Umieralność i jej uwarunkowania wśród katolickiej i ewangelickiej ludności historycznego Poznania, Biblioteka Telgte, Poznań

15. Piasecki E., 1990, Ludność parafii bejskiej (woj. kieleckie) w swietle ksiąg metrykalnych z XVIII-XX w., PWN, Warszawa-Wrocław

16. Strzałko J., Henneberg M., Piontek J., 1980. Populacje ludzkie jako systemy biologiczne. PWN, Warszawa.

Efekty uczenia się:

Wiedza:

Efekt przedmiotowy 1 – student zna w pogłębionym stopniu i rozumie zaawansowane zjawiska i procesy biodemograficzne oraz ich związki z zagadnieniami z zakresu zaawansowanej szczegółowej wiedzy biologicznej

Efekt przedmiotowy 2 – student opiera się na podstawach empirycznych w interpretacji zjawisk biodemograficznych oraz rozumie w pełni znaczenie metod matematycznych i statystycznych narzędzi informatycznych stosowanych w biodemografii

Efekt przedmiotowy 3 – student zna i rozumie najważniejsze problemy z zakresu biodemografii oraz zna powiązania biodemografii z naukami biologicznymi, innymi dyscyplinami przyrodniczymi i naukami ścisłymi

Efekt przedmiotowy 4 – student zna i rozumie aktualne problemy biodemografii oraz główne tendencje rozwojowe w tej dyscyplinie

Umiejetności:

Efekt przedmiotowy 5 – student potrafi stosować zaawansowane techniki i narzędzia badawcze biodemografii, techniki informatyczne i statystyczne do opisu zjawisk i analizy danych biodemograficznych

Efekt przedmiotowy 6 – student potrafi formułować i testować hipotezy związane z problemami badawczymi w zakresie biodemografii

Efekt przedmiotowy 7 – student potrafi wykorzystywać posiadaną wiedzę, zbierać i interpretować dane empiryczne z różnych źródeł oraz na tej podstawie formułować wnioski w zakresie biodemografii

Efekt przedmiotowy 8 – student potrafi wykorzystywać literaturę z zakresu biodemografii w języku angielskim

Kompetencje społeczne:

Efekt przedmiotowy 9 – student uznaje znaczenie wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych w zakresie biodemografii, gotów jest do aktualizacji wiedzy w tym zakresie oraz zna jej praktyczne zastosowania

Efekt przedmiotowy 10 – student gotów jest do określania priorytetów służących realizacji określonego przez siebie lub innych zadania w zakresie biodemografii

ECTS - wykłady i ćwiczenia: 5

Wykłady: 2

ECTS [1 ECTS=30 godzin]

Udział w wykładzie: 30 godzin

Przygotowanie do egzaminu: 30 godzin

Suma: 60 godzin

ECTS: 60/30=2

Ćwiczenia: 3

Udział w ćwiczeniach: 30 godzin

Konsultacje: 15 godzin

Przygotowanie do ćwiczeń: 15 godzin

Opracowanie raportu z wykonanych ćwiczeń: 30 godzin

Suma: 90 godzin

ECTS: 90/30=3

Wiedza

Ocena 2 (ndst): student nie zna i nie rozumie zaawansowanych zjawisk i procesów biodemograficznych oraz ich związków z zagadnieniami z zakresu zaawansowanej szczegółowej wiedzy biologicznej; nie opiera się na podstawach empirycznych w interpretacji zjawisk biodemograficznych oraz nie rozumie znaczenia metod matematycznych i statystycznych narzędzi informatycznych stosowanych w biodemografii; nie zna i nie rozumie najważniejszych problemów z zakresu biodemografii oraz powiązań biodemografii z naukami biologicznymi, innymi dyscyplinami przyrodniczymi i naukami ścisłymi; nie zna i nie rozumie aktualnych problemów biodemografii oraz głównych tendencji rozwojowych w tej dyscyplinie

Ocena 3 (dst): student zna i rozumie w ograniczonym stopniu zaawansowane zjawiska i procesy biodemograficzne oraz ich związki z zagadnieniami z zakresu zaawansowanej szczegółowej wiedzy biologicznej; w ograniczonym stopniu opiera się na podstawach empirycznych w interpretacji zjawisk biodemograficznych oraz w ograniczonym stopniu rozumie znaczenie metod matematycznych i statystycznych narzędzi informatycznych stosowanych w biodemografii; w ograniczonym stopniu zna i rozumie najważniejsze problemy z zakresu biodemografii oraz powiązania biodemografii z naukami biologicznymi, innymi dyscyplinami przyrodniczymi i naukami ścisłymi; w ograniczonym stopniu zna i rozumie aktualne problemy biodemografii oraz główne tendencje rozwojowe w tej dyscyplinie

Ocena 4 (db): student dobrze zna i rozumie zaawansowane zjawiska i procesy biodemograficzne oraz ich związki z zagadnieniami z zakresu zaawansowanej szczegółowej wiedzy biologicznej; opiera się na podstawach empirycznych w interpretacji zjawisk biodemograficznych oraz dobrze rozumie znaczenie metod matematycznych i statystycznych narzędzi informatycznych stosowanych w biodemografii; dobrze zna i rozumie najważniejsze problemy z zakresu biodemografii oraz powiązania biodemografii z naukami biologicznymi, innymi dyscyplinami przyrodniczymi i naukami ścisłymi; dobrze zna i rozumie aktualne problemy biodemografii oraz główne tendencje rozwojowe w tej dyscyplinie

Ocena 5 (bdb): student bardzo dobrze zna i rozumie zaawansowane zjawiska i procesy biodemograficzne oraz ich związki z zagadnieniami z zakresu zaawansowanej szczegółowej wiedzy biologicznej; opiera się na podstawach empirycznych w interpretacji zjawisk biodemograficznych oraz bardzo dobrze rozumie znaczenie metod matematycznych i statystycznych narzędzi informatycznych stosowanych w biodemografii; bardzo dobrze zna i rozumie najważniejsze problemy z zakresu biodemografii oraz powiązania biodemografii z naukami biologicznymi, innymi dyscyplinami przyrodniczymi i naukami ścisłymi; bardzo dobrze zna i rozumie aktualne problemy biodemografii oraz główne tendencje rozwojowe w tej dyscyplinie

Umiejętności

Ocena 2 (ndst): student nie potrafi stosować zaawansowanych technik i narzędzi badawczych biodemografii, technik informatycznych i statystycznych do opisu zjawisk i analizy danych biodemograficznych; formułować i testować hipotez związanych z problemami badawczymi w zakresie biodemografii; wykorzystywać posiadanej wiedzy, zbierać i interpretować danych empirycznych z różnych źródeł oraz na tej podstawie formułować wniosków w zakresie biodemografii; wykorzystywać literatury z zakresu biodemografii w języku angielskim

Ocena 3 (dst): student nie w pełni potrafi stosować zaawansowane techniki i narzędzia badawcze biodemografii, techniki informatyczne i statystyczne do opisu zjawisk i analizy danych biodemograficznych; formułować i testować hipotezy związane z problemami badawczymi w zakresie biodemografii; wykorzystywać posiadaną wiedzę, zbierać i interpretować dane empiryczne z różnych źródeł oraz na tej podstawie formułować wnioski w zakresie biodemografii; wykorzystywać literaturę z zakresu biodemografii w języku angielskim

Ocena 4 (db): student dobrze potrafi stosować zaawansowane techniki i narzędzia badawcze biodemografii, techniki informatyczne i statystyczne do opisu zjawisk i analizy danych biodemograficznych; formułować i testować hipotezy związane z problemami badawczymi w zakresie biodemografii; wykorzystywać posiadaną wiedzę, zbierać i interpretować dane empiryczne z różnych źródeł oraz na tej podstawie formułować wnioski w zakresie biodemografii; wykorzystywać literaturę z zakresu biodemografii w języku angielskim

Ocena 5 (bdb): student bardzo dobrze potrafi stosować zaawansowane techniki i narzędzia badawcze biodemografii, techniki informatyczne i statystyczne do opisu zjawisk i analizy danych biodemograficznych; formułować i testować hipotezy związane z problemami badawczymi w zakresie biodemografii; wykorzystywać posiadaną wiedzę, zbierać i interpretować dane empiryczne z różnych źródeł oraz na tej podstawie formułować wnioski w zakresie biodemografii; wykorzystywać literaturę z zakresu biodemografii w języku angielskim

Kompetencje społeczne

Ocena 2 (ndst): student nie uznaje znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych w zakresie biodemografii, nie jest gotów do aktualizacji wiedzy w tym zakresie oraz nie zna jej praktycznych zastosowań; nie jest gotów do określania priorytetów służących realizacji określonego przez siebie lub innych zadania w zakresie biodemografii

Ocena 3 (dst): student w ograniczonym stopniu uznaje znaczenie wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych w zakresie biodemografii, gotów jest do aktualizacji wiedzy w tym zakresie oraz zna jej praktyczne zastosowania; w ograniczonym stopniu gotów jest do określania priorytetów służących realizacji określonego przez siebie lub innych zadania w zakresie biodemografii

Ocena 4 (db): student w dobrym stopniu uznaje znaczenie wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych w zakresie biodemografii, gotów jest do aktualizacji wiedzy w tym zakresie oraz dobrze zna jej praktyczne zastosowania; w dobrym stopniu gotów jest do określania priorytetów służących realizacji określonego przez siebie lub innych zadania w zakresie biodemografii

Ocena 5 (bdb): student w bardzo dobrym stopniu uznaje znaczenie wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych w zakresie biodemografii, gotów jest do aktualizacji wiedzy w tym zakresie oraz bardzo dobrze zna jej praktyczne zastosowania; w bardzo dobrym stopniu gotów jest do określania priorytetów służących realizacji określonego przez siebie lub innych zadania w zakresie biodemografii

Wykłady

Metody dydaktyczne: Wykłady informacyjne z prezentacjami multimedialnymi

Metody oceniania: egzamin testowy bazujący na treściach z wykładów

Ćwiczenia:

Metody dydaktyczne:

Problemowe i ćwiczeniowo-praktyczne oraz dyskusyjne - studenci otrzymują protokoły z zadaniami problemowymi, które muszą rozwiązać dobierając odpowiednie metody i wykonując obliczenia, niekiedy także wykresy. Wyniki są dyskutowane i interpretowane przez studentów na ćwiczeniach

Metody oceniania:

Obecność i aktywność na zajęciach, rozwiązywanie zadań problemowych na ćwiczeniach i opracowywanie protokołów z ćwiczeń

Ocena końcowa:

94-100% - 5

93-88% - 4,5

87-80% - 4

79-70% - 3,5

69-60% - 3

mniej niż 59,9% - 2