Filozoficzne przyczyny współczesnego ateizmu 2

średnio-zaawansowany

FI2_W01

FI2_W02

FI2_W05

FI2_U08

FI2_U09

FI2_K07

Na wykładach omówimy filozoficzne źródła współczesnego ateizmu. Przeanalizujemy dorobek trzech wpływowych filozofów: Karola Marksa, Artura Schopenhauera i Friedricha Nietzschego. Zbadamy zasadność ich zarzutów pod adresem religii, a szczególnie pod adresem chrześcijaństwa.

Przy końcu semestru, zaprosimy znawców filozofii polskiej aby przybliżyli nam dorobek dwóch polskich myślicieli: Leszka Kołakowskiego oraz Stanisława Lema, pod kątem ich stosunku do religii i chrześcijańskiego dziedzictwa.

Współczesny świat, jak zauważa H. U. von Balthasar (+1988) jest nie dającym się zatrzymać rozpadem, ponieważ od Hölderlina już tylko krok do Nietzschego, od Hegla już tylko pół kroku do Feuerbacha i Marksa.

Na wykładach omówimy filozoficzne źródła współczesnego ateizmu. Przeanalizujemy dorobek trzech wpływowych filozofów: Karola Marksa, Artura Schopenhauera i Friedricha Nietzschego. Zbadamy zasadność ich zarzutów pod adresem religii, a szczególnie pod adresem chrześcijaństwa.

Przy końcu semestru, zaprosimy znawców filozofii polskiej aby przybliżyli nam dorobek dwóch polskich myślicieli: Leszka Kołakowskiego oraz Stanisława Lema, pod kątem ich stosunku do religii i chrześcijańskiego dziedzictwa.

Myślą przewodnią wykładów w tym semestrze będzie wypowiedź Friedricha Schelling (+1854), że raczej „nie ma sensu pytanie o to, jak człowiek może dojść do Boga; prawdziwe pytanie dotyczy raczej tego, dlaczego i jak mógł się od Boga oddalić?”. Na wykładach będziemy poszukiwać filozoficznych przyczyny tego „oddalenia się od Boga”.

Literatura (do wyboru):

- Adamski F., (red.), „Ateizm oraz irreligia i sekularyzacja”, Kraków 2011.

- Benisz H., “Schopenhauer – Nietzsche – Heidegger. Fundamentalne kwestie

filozofii życia”, Kęty 2015.

- Berliński D., “Szatańskie urojenie. Ateizm i jego pretensje naukowe”, przeł.

D. Cieśla-Szymańska, Warszawa 2009.

- Buckley M. J., “Ateizm w sporze z religią”, tłum. M. Frankiewicz, Kraków

2009.

- Comte-Sponville A., “Duchowość ateistyczna. Wprowadzenie do duchowości

bez Boga”, tłum. E. Aduszkiewicz, Warszawa 2011.

- Flew A., “Bóg istnieje”, tłum. R. Pucek, Warszawa 2011.

- Garewicz J., “Schopenhauer”, Warszawa 1988.

- Habermas J., „Wierzyć i wiedzieć”, przemówienia z 14 października 2001 r. w

kościele św. Pawła we Frankfurcie z okazji otrzymania Nagrody Pokojowej

Niemieckich Księgarzy; http://www.tezeusz.pl

- Jaspers K., “Nietzsche”, tłum. Dorota Stoińska, Warszawa 1997.

- Kołakowski L., “Jeśli Boga nie ma… O Bogu, diable, grzechu i innych

zmartwieniach tak zwanej filozofii religii”, przeł. T. Baszniak, M. Panufnik,

Londyn 1987.

- Kołakowski L., “Jezus ośmieszony. Esej apologetyczny i sceptyczny”, przeł. D.

Zańko, Kraków 2014.

- Kołakowski L., “Chrześcijaństwo”, Kraków 2019.

- Kowalczyk S., „Ateizm w Polsce”, w: „O filozoficznym poznaniu Boga dziś”,

red. bp B. Bejze, Warszawa 1992.

- Krasiciki P., “Od „śmierci Boga” do śmierci człowieka. Z genealogii i recepcji

posthumanizmu Fryderyka Nietzschego”, Opole 2001.

- Kuderowicz Z., “Nietzsche”, Warszawa 2004.

- Lem S., “Summa technologiae”, Kraków 1967.

- Lem S., Fiałkowski T., “Świat na krawędzi (rozmowy z Tomaszem

Fiałkowskim)”, Kraków 2001.

- Lipski M., “Dlaczego nie jestem ateistą”, Warszawa 2011.

- Lubac de H., „Dramat ateizmu humanistycznego”, tłum. A. Ziernicki, Kraków

2004.

- Marks K, Engels F., “Dzieła”, t. 1, Warszawa 1960.

- Marks K., “Przyczynek do krytyki heglowskiej filozofii prawa”, w: K. Marks, F.

Engels, W. Lenin, “O religii. Wybór”, J. Kniaziołucki (red.), Warszawa 1984.

- Marzęcki J., “Artur Schopenhauer wobec filozofii Indii”, Warszawa 1992.

- Mazanka P., „Źródła sekularyzacji i sekularyzmu w kulturze europejskiej”,

Warszawa 2003.

- Miodoński L., „Filozofia religii Arthura Schopenhauera”, w: „Filozofia” XXIX,

Wrocław 1996.

- Nietzsche F., “Antychryst”, tłum. L. Staff, Kraków 1967.

- Nietzsche F., „To rzekł Zaratustra” tłum. S. Lisiecka, Z. Jaskuła, Warszawa

1999.

- Nietzsche F., “Ecce homo”, Kraków 2002.

- Nietzsche F., “Wiedza radosna”, Kraków 2003.

- Novak M., „Boga nikt nie widzi. Noc ciemna ateistów i wierzących”, tłum., M.

Pasiciak, Kraków 2010.

- Pieniążek P., “Suwerenność a nowoczesność. Z dziejów oststrukturalistycznej

recepcji myśli Nietzschego”, Łódź 2006.

- Safranski R., „Schopenhauer. Dzikie czasy filozofii”, tłum., M. Falkowski,

Warszawa 2008.

- Safranski R., “Nietzsche. Biografia myśli”, Warszawa 2003.

- Schopenhauer A., “Świat jako wola i przedstawienie”, t. I i II, przeł. J.

Garewicz, Warszawa 1994,1995.

- Schopenhauer A., „W poszukiwaniu mądrości życia. Parerga i Paralipomena”,

t. II., tłum. J. Garewicz, Kęty 2004.

- Sieg J., „Post-chrześcijańska myśl ateistyczna”, w: „O filozoficznym poznaniu

Boga dziś”, Warszawa 1992.

- Sochoń J., ,,Ateizm”, Warszawa 2003.

- Wojtysiak J., „Spór o istnienie Boga. Analityczno-intuicyjny argument na

rzecz teizmu”, Poznań 2012.

- Zatwardnicki S., „Ateizm urojony”, Warszawa 2013.

Wiedza:

- Student(ka) poznaje i rozumie pojęcia związane z ateizmem i religią, występujące u ważnych krytyków religii.

- Zapoznaje się z filozoficznymi przyczynami, które - począwszy od filozofii Artura Schopenhauera - doprowadziły do ateizmu i postaw do niego zbliżonych, takich jak: antyteizmu, agnostycyzm, deizm czy świecki humanizm. Poznaje w ten sposób ważny obszar współczesnej kultury.

Umiejętności:

- Student(ka) potrafi zająć samodzielnie stanowisko w dyskusji z ateizmem i podobnymi postawami wymienionymi powyżej.

- Poprawnie stosuje poznaną terminologię filozoficzną z zakresu problematyki wykładu.

Kompetencje społeczne:

- Student(ka) zachowuje otwartość na różne argumenty dotyczące problemu ateizmu i postaw podobnych, rozumiejąc ich przyczyny i konsekwencje.

- Potrafi wejść w rzeczą dyskusję z osobami reprezentującymi różne światopoglądy.

- Rozumie relację pomiędzy naukami przyrodniczymi, filozofią, a teologią.

- Potrafi odróżnić przejawy i formy religii prawdziwej od tzw. pseudoreligii.

Punkty ECTS:

udział w wykładzie - 30

przygotowanie do wykładu i lektura tekstów - 30

przygotowanie do zaliczenia - 25

konsultacje - 5

SUMA GODZIN 90 [90:30=3]

LICZBA ECTS – 3

Metody i kryteria ocenienia:

- ocena niedostateczna (2) - student nie zna podstawowych zagadnień omówionych na wykładzie

- ocena dostateczna (3) - student pobieżnie orientuje się w problematyce wykładu, wymienia omówione zagadnienia, nie potrafi jednak dokonać głębszej analizy prezentowanych problemów

- ocena dobra (4) - student zna wszystkie poruszane na zajęciach zagadnienia, szczegółowo charakteryzuje kluczowe pojęcia związane z ateizmem i postawami pochodnymi.

- ocena bardzo dobra (5) - student zna szczegółowo rozwiązania wszystkich omawianych zagadnień, oraz twórczo i krytycznie potrafi odnieść się do każdego z nich.

- Szczegółowe kryteria oceniania zostaną podane na wykładach.