Thomas Aquinas as a philosopher

Cykl wykładów dotyczących filozofii Tomasza z Akwinu.

Cykl wykładów dotyczących filozofii Tomasza z Akwinu przewiduje podjęcie następujących tematów: Człowiek i epoka (życiorys, dzieła, uniwersytety jako pole działania Akwinaty, pytanie: Tomasz - teolog czy filozof?, Tomasz a Arystoteles, Tomasz a Platon, neoplatonizm i augustynizm, różne odpowiedzi na pytanie o znaczenie filozofii Tomasza, literatura); Istnienie jako akt bytu (omówienie podstawowej tezy filozoficznej Akwinaty w wersji tomizmu egzystencjalnego i konsekwentnego); Problem istnienia Boga (uzasadnienie tezy o istnieniu pierwszej przyczyny sprawczej oraz problematyka "dróg" św. Tomasza); Problem istoty Boga (przymioty Boga wynikające z Jego struktury samoistnego aktu istnienia); Stworzenie (jako zapoczątkowanie bytu poprzez urealnienie jego istnienia); Człowiek jako osoba (omówienie fundamentalnej tezy antropologicznej Akwinaty i jej konsekwencje dla filozofii i teologii człowieka); Władze człowieka i ich działanie; Poznanie i postępowanie; Uczucia; Sprawności i cnoty; Relacje osobowe; Sprawiedliwość i cnoty społeczne; Męstwo i umiarkowanie; Teoria prawa i życia społecznego; Śmierć, spory o nauczanie, potępienia i kanonizacja; dzieje tomizmu po śmierci Tomasza z Akwinu.

Andrzejuk A., Tomasz z Akwinu jako filozof, wyd. 1, Warszawa 2017, wyd. 2, Warszawa 2019.

Andrzejuk A., Tomasz z Akwinu jako psycholog, Warszawa 2020.

Andrzejuk A., Tomasz z Akwinu jako teolog, t. 1, Teologia trynitarna i chrystologia, Warszawa 2022.

Andrzejuk A., Tomasz z Akwinu jako teolog, t. 2, Teologia moralna i sakramentologia, Warszawa 2023.

Andrzejuk I., Andrzejuk A., Tomasz z Akwinu jako etyk, Warszawa 2021.

Berger D., In der Schule des hl. Thomas von Aquin. Studien zur Geschite de Thomismus, Bonn 2005.

Bocheński I.M., ABC tomizmu, London 1950.

Chenu M.-D., Wstęp do filozofii św. Tomasza z Akwinu, tłum. H. Rosnerowa, Warszawa 1974 (wyd. 2, Kęty 2001).

Chesterton G.K., Święty Tomasz z Akwinu, tłum. A. Chojecki, Warszawa 1959.

Copleston F., Aquinas, London 1961.

D’Arcy M.C., Saint Thomas Aquinas, Dublin 1953.

Feser E., Tomasz z Akwinu: przewodnik dla początkujących, tłum. K. Kotula, Kraków 2023.

Gardeil H.-D., Initiation À la Philosophie de S. Thomas D'Aquin, t. 1-4, Paris 1952-1953.

Gilson É., Byt i istota, tłum. P. Lubicz, J. Nowak, Warszawa 1963.

Gilson É., Duch filozofii średniowiecznej, tłum. J. Rybałt, I. Truskolaska, Warszawa 1958.

Gilson É., Elementy filozofii chrześcijańskiej, tłum. T. Górski, Warszawa 1965.

Gilson É., Filozoficzne stałe bytu, tłum. M. Morek, Warszawa 2023, rec. A. Andrzejuk, Uwagi o bycie i istnieniu. Na marginesie przekładu książki Étienne Gilsona Constantes philosophiques de l’être, „Rocznik Tomistyczny” 12 (2023), 1, s. 325-335.

Gilson É., Realizm tomistyczny, oprac. zbior., Warszawa 1968.

Gilson É., Tomizm. Wprowadzenie do filozofii św. Tomasza z Akwinu, tłum. J. Rybałt, Warszawa 1960.

Gogacz M., Elementarz metafizyki, wyd. 4, Warszawa 2008.

Gogacz M., W kierunku tomizmu konsekwentnego, Warszawa 2012.

Grabmann M., Thomas von Aquin. Eine Einführung in seine Persönlichkeit und Gedankenwelt, Kösel 1912.

Grabmann M., Wstęp do „Sumy Teologicznej” świętego Tomasza z Akwinu, tłum. A. Żychliński, Lwów 1935.

Kenny A., Tomasz z Akwinu, tłum. R. Piotrowski, Warszawa 1999.

Kretzmann N., Stump E. (red.), The Cambridge Companion to Aquinas, Cambridge 1999.

Majkrzak H., Doktor doktorów. Święty Tomasz z Akwinu, Kęty 2012.

Manser G.M., Das Wesen des Thomismus, wyd. 3, Freiburg 1949.

Maritain J., Le Docteur Angélique, Paris 1930.

Maritain R., Doktor Anielski, czyli opowieść o św. Tomaszu z Akwinu, tłum. D. Szczerba, 2006.

O’Meara T.F., Thomas Aquinas theologian, Notre Dame – London 1997.

Olszewski M., Tomasz z Akwinu, Kraków 2003.

Peillaube E. (red.), Wtajemniczenie w filozofię Świętego Tomasza, tłum. A. Koperska, Poznań 1930.

Pesch O.H., Thomas von Aquin. Grenze und Größe mittelalterlicher Theologie, Mainz 1995.

Pieper J., Tomasz z Akwinu, tłum. Z. Włodkowa, Kraków 1966.

Porro P., Thomas Aquinas. A Historical and Philosophical Profile, transl. by Joseph G. Trabbic and Roger W. Nutt, Washington 2016.

Porro P., Tommaso d'Aquino. Un profilo storico-filosofico, wyd.1, Roma 2012, wyd. 2, Roma 2019.

Rogiński J., Św. Tomasz z Akwinu, Włocławek 1924.

Sertillanges A.-G., Saint Thomas d'Aquin, wyd. 2, Paris 1925.

Stump E., Akwinata, tłum. Piotr Lichacz, Poznań-Warszawa 2022.

Swieżawski S., Święty Tomasz na nowo odczytany, Kraków 1983 (wyd. 2, Poznań 1995, wyd. 3, Poznań 2002).

Torrell J-P., Tomasz z Akwinu – człowiek i dzieło, tłum. A. Kuryś, Kęty/Warszawa 2008.

Turner D., Tomasz z Akwinu. Portret, tłum. M. Romanek, Poznań – Warszawa 2017.

Wohl L. de, Łagodne światło, tłum. E. Chmielewska-Tomczak, Sandomierz 2013.

Wohl L. de, Światło nad Akwinem, tłum. M. Stebart, Poznań 1996.

Wulf M. de, Initiation à la Philosophie Thomiste, Louvain 1932.

Vost K., 12 lekcji św. Tomasza. Duchowa mądrość na burzliwe czasy, tłum. E. Kopocz, Poznań 2022.

Zembrzuski M., Filozofia intelektu. Tomasza z Akwinu koncepcja intelektu możnościowego i czynnego, Warszawa 2019, s. 219.

Zimmermann A., Czytanie Tomasza, tłum. J. Merecki, Warszawa 2011.

Znajomość podstawowych zagadnień historycznych, dotyczących Tomasza z Akwinu oraz głównych tez jego filozofii (metafizyki, antropologii, epistemologii, etyki i filozofii społecznej).

ZAGADNIENIA

1. Życie intelektualne na średniowiecznych uniwersytetach – uniwersytecka „kariera” Tomasza z Akwinu (nauczanie, pisma, działalność)

2. Filozofia i teologia w ujęciu Tomasza z Akwinu

3. Problematyka istnienia bytu – główna teza metafizyki Tomasza z Akwinu

4. Struktura bytu w ujęciu Tomasza z Akwinu – przyczyny wewnętrzne i zewnętrzne

5. Problem istnienia Boga

6. Atrybuty Boga w ujęciu Tomasza z Akwinu

7. Struktura bytu ludzkiego – substancjalna jedność człowieka i jej konsekwencje

8. Cel życia człowieka

9. Struktura ludzkiego poznania

10. Struktura ludzkiego postępowania

11. Emocjonalność człowieka według Tomasza z Akwinu

12. Władze człowieka i ich umiejętności (sprawności)

13. Relacje osobowe – miłość, wiara i nadzieja

14. Podstawy etyki tomistycznej (relacje osobowe, umiejętności intelektualne, prawość woli)

15. Umiejętność kierowania sobą i innymi (problematyka roztropności)

16. Sprawiedliwość i cnoty społeczne

17. Męstwo i umiarkowanie

18. Tomizm po śmierci Tomasza z Akwinu – kościele potępienia jego filozofii

19. Tomizm po 1897 (Encyklika Aeterni Patris)

20. Tomizm egzystencjalny w Polsce