(in Polish) Uzależnienia - podstawowe mechanizmy uzależnień

W ramach wykładu analizowane są podstawowe mechanizmy uzależnień, ich przyczyny, przebieg oraz sposoby diagnozowania. Przeanalizowane zostaną także problemy dotyczące przebiegu uzależnienia – od eksperymentowania do ciężkich powikłań somatycznych i psychicznych. Przedstawione zostaną także uzależnienia od hazardu, internetu, pracoholizm.

Celem wykładu jest analiza psychologicznych koncepcji mechanizmów uzależnienia, ujmowanych przede wszystkim jako przejawy działania mechanizmów zakorzenionych w strukturze psychofizycznej człowieka.

Wśród problemów w życiu osoby uzależnionej w wykładzie zwrócono uwagę na kilka szczególnie istotnych: samozniszczenie alkoholika, wskazujące na poważne uszkodzenie instynktu samozachowawczego; występowanie tzw. głodu alkoholowego o dużym nasileniu, dającego poczucie przymusu wewnętrznego; brak zdolności do skutecznej samokontroli powstrzymującej picie i powtarzające się niepowodzenia prób zaprzestania picia; głębokie uszkodzenie podstaw kontaktów społecznych; gotowość do naruszania norm społecznych i wartości, gdy znajdą się w konflikcie z dążeniem do picia.

Mechanizmy uzależnienia powstają na skutek intensywnego działania psychofarmakologicznego alkoholu Tworzą one podstawowe przyczyny patologicznego picia u osób uzależnionych oraz załamywania się prób powstrzymywania się od picia. Mechanizmy te mogą być aktywizowane przez negatywne stany emocjonalne i doświadczenia związane ze stresem oraz przez specyficzne okoliczności zewnętrzne. Motywacje częstego i intensywnego picia alkoholu, które poprzedza powstanie uzależnienia są różne. Stopniowo jednak konsumpcja alkoholu u danej osoby w coraz większym stopniu jest regulowana przez wewnętrzne mechanizmy uzależnienia. Jest już wtedy oparta na innych zasadach niż w przypadku ludzi nie uzależnionych.

Baran-Furga H., Steinbarth-Chmielewska K. (1999). Uzależnienia. Obraz kliniczny i leczenie, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Cierpiałkowska L. (2000), Alkoholizm. Przyczyny, leczenie, profilaktyka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Gaś Z. (1993). Rodzina a uzależnienia. Lublin: UMCS.

Kinney J., Leaton G. (1996), Zrozumieć alkohol. Warszawa: PARPA.

Krahe, B. (2005), Agresja. Gdańsk: GWP.

Miller W., Rollnick S. (2014), Dialog motywujący, Karków: Wydawnictwo UJ.

Ostoja-Zawadzka K. (1999), Mity rodzinne, /w:/ B. De Barbaro (red.) Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, s. 91-97, Kraków: Wyd. UJ.

Poraj G., Rostowski J. (red.) (2003), Zagrożenia życia rodzinnego, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Pospiszyl I. (1994), Przemoc w rodzinie, Warszawa: WSiP.

Ryś M. (2014), Rodzina z problemem alkoholowym. Metody badań relacji interpersonalnych w dysfunkcyjnych systemach rodzinnych. Warszawa: MCPS.

Ryś M. (2004), Systemy rodzinne, Warszawa: Centrum Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.

Ryś M. (2008), Rodzinne uwarunkowania psychospołecznego funkcjonowania Dorosłych Dzieci Alkoholików, Warszawa: PWN.

Twerski A.J. (2001), Uzależnione myślenie. Analiza samooszukiwania. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia.

Woronowicz B.T. (2009), Uzależnienia. Geneza, terapia, powrót do zdrowia.

Słuchacz będzie potrafił dokonać analizy psychologicznych koncepcji mechanizmów uzależnienia. Będzie znał ich genezę oraz czynniki je aktywizujące.

Bedzie umiał przedstawić sczególowe problemy wystepujace u osoby uzaleznionej takie jak: samozniszczenie osoby uzależnionej, brak zdolności do skutecznej samokontroli, głębokie uszkodzenie podstaw kontaktów społecznych; gotowość do naruszania norm społecznych i wartości.

 na ocenę 2 (nast..): nie potrafi przeanalizować problematyki uzależnień, nie potrafi wskazać przyczyn i uwarunkowań uzależnień

 na ocenę 3 (dst.): potrafi wskazać przyczyny uzależnień

 na ocenę 4 (db.): poprawnie orientuje się w zagadnieniach dotyczących problematyki uzależnień, potrafi wskazać przyczyny poszczególnych uzależnień,

 na ocenę 5 (bdb.): doskonale orientuje się w zagadnieniach dotyczących problematyki uzależnień, potrafi przeanalizować przyczyny poszczególnych uzależnień