Osoby o szczególnych potrzebach

psychologia

średnio-zaawansowany

PS_W04; PS_W15; PS_U07; PS_K01

Zainteresowanie tematyką przedmiotu.

Celem przedmiotu jest kształtowanie umiejętności rozpoznawania potrzeb rozmaitych grup odbiorców o szczególnych potrzebach zgodnie z zasadami inkluzji społecznej i projektowania uniwersalnego urządzeń, przedmiotów i usług

Celem przedmiotu jest kształtowanie umiejętności rozpoznawania potrzeb rozmaitych grup odbiorców o szczególnych potrzebach zgodnie z zasadami inkluzji społecznej i projektowania uniwersalnego urządzeń, przedmiotów i usług. Uczestnicy poznają podstawowe definicje i kategorie osób o specjalnych potrzebach, ze szczególnym naciskiem na przedstawienie barier komunikacyjnych i społecznych charakterystycznych dla każdej z tych grup oraz społecznych i psychologicznych konsekwencji wykluczenia. Uczestnicy nabędą również wiedzę w zakresie stereotypów, uprzedzeń i dyskryminacji oraz rozwiną umiejętność reagowania na zachowania dyskryminacyjne i stereotypizujące. Celem przedmiotu jest także uwrażliwienie na specjalne potrzeby różnych grup społecznych, co może zaowocować stworzeniem środowiska przyjaznego wszystkim jego członkom, w tym osobom o szczególnych potrzebach. Przedmiot ma na celu również przekazywanie wiedzy w zakresie projektowania uniwersalnego, jako niezbędnego elementu inkluzji społecznej.

W czasie trwania zajęć, studenci będą mieli szansę wziąć udział w szeregu ćwiczeń praktycznych (jak symulacja warunków funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami ruchowymi i sensorycznymi, analiza własnego otoczenia pod kątem dostępności dla osób o szczególnych potrzebach oraz próba rozwiązania problemów z dostępnością) co pozwoli im lepiej zrozumieć czym jest wykluczenie społeczne i na jakie realne problemy w codziennym funkcjonowaniu napotykają osoby o szczególnych potrzebach w zakresie mobilności, jak również pomoże przeciwdziałać stereotypizacji i dyskryminacji tych osób.

Udział w zajęciach zapewni nie tylko zdobycie wiedzy w zakresie niepełnosprawności i innych przyczyn wykluczenia społecznego, ale da również studentom umiejętności praktyczne związane z pracą z osobami o szczególnych potrzebach, a także pozwoli na rozwój ich kompetencji społecznych umożliwiających inkluzję tych osób.

Spis zalecanych lektur:

• Beaudry, J-S. (2016). Beyond (models of) disability? Journal of Medicine and Philosophy, 41, 210–228.

• Charytonowicz J, Nowakowski P. (2009). Wybrane problemy jakości środowiska życia osób niepełnosprawnych. Wrocław: Jesień Wieku.

• Galasiński D. (2013). Osoby niepełnosprawne czy z niepełnosprawnością? Niepełnosprawność-zagadnienia, problemy, rozwiązania, 4(9).

• Organizacja Narodów Zjednoczonych. (2016). Leaving no one behind: the imperative of inclusive development. Report on the World Social Situation 2016. Organizacja Narodów jednoczonych: Nowy Jork.

• Pooley, C. (2016). Mobility, Transport and Social Inclusion: Lessons from History. Social Inclusion, 4(3), 100–109.

• Wesselmann, E. D., Grzybowski, M. R., Steakley-Freeman, D. M., DeSouza, E. R., Nezlek, J. B., & Williams, K. D. (2016). Social exclusion in everyday life. In P. Riva & J. Eck (Eds.), Social exclusion: Psychological approaches to understanding and reducing its impact (pp. 3–23). Springer International Publishing.

• World Health Organisation (WHO). (2011). World report on disability. World Health Organization.

• World Health Organization (WHO). (2002). Towards a common language for functioning, disability and health ICF. World Health Organization.

• Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. – Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (M.P.z 1997r., nr 50)

• Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz.U. z 2019 r. poz. 1696).

Wiedza:

W1 – Student zna podstawowe definicje i pojęcia związane różnymi kategoriami grup zagrożonych wykluczeniem społecznym.

W2 – Student zna charakterystykę barier fizycznych, psychologicznych i społecznych utrudniających inkluzję społeczną osób o szczególnych potrzebach.

W3 – Student zna mechanizmy i przyczyny powstawania stereotypów i uprzedzeń dotyczących osób o szczególnych potrzebach.

Umiejętności:

U1 – Student potrafi wskazać bariery będące przeszkodą w inkluzji społecznej osób o szczególnych potrzebach występujące w jego własnym otoczeniu.

U2 – Student potrafi współpracować z innymi osobami w zakresie rozwiązywania problemów dostępności.

U3 – Student potrafi wskazać fałszywe i stereotypizujące postawy i przekonania przeszkadzające w inkluzji społecznej osób o szczególnych potrzebach.

Kompetencje społeczne:

K1 – Student jest wrażliwy na potrzeby osób z ograniczeniami mobilności i innymi osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym.

K2 – Student ma świadomość społecznych konsekwencji wykluczenia osób o specjalnych potrzebach.

K3 – Student rozumie społeczne konsekwencje stereotypizacji i dyskryminacji.

K4 – Student rozumie znaczenie inkluzji społecznej dla podniesienia jakości życia osób o szczególnych potrzebach.

ocena bardzo dobra (5) – Student posiada wiedzę na temat kategorii osób o szczególnych potrzebach, ich codziennych trudności i napotykanych przez nich barier zarówno fizycznych, jak i społecznych. Potrafi scharakteryzować poszczególne grupy i ich potrzeby, ze szczególnym uwzględnieniem osób z niepełnosprawnościami. Zna zagadnienie wykluczania i włączania społecznego oraz mechanizmy powstawania stereotypów, uprzedzeń i dyskryminacji, jak również potrafi wskazać przykłady zapobiegania tym zjawiskom, które są dostępne dla większości członków społeczeństwa. Student potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce poprzez rozwiązywanie realnych problemów stawianych podczas zajęć.

ocena dobra (4) – Student dysponuje min. 80% wiedzy omawianej na zajęciach i potrafi wykorzystać ją w praktyce.

ocena dostateczna (3) – Student dysponuje min. 60% wiedzy omawianej na zajęciach i częściowo potrafi tę wiedzę wykorzystać w praktyce.

ocena niedostateczna (2) – Student dysponuje mniej niż 60% wiedzy omawianej na zajęciach i nie potrafi wykorzystać jej w praktyce.

n/d