Psychologia religii

podstawowy

K_W01

K_W18

Poziom przedmiotu: podstawowy

Cele przedmiotu: zaprezentowanie problematyki psychicznych kontekstów życia religijnego, dorobku współczesnych psychologów religii i wyników badań psychologicznych dotyczących religijności, prezentacja metod badawczych stosowanych w tej dyscyplinie.

Efekty kształcenia: osiągnięcie kompetencji w zakresie psychologicznej interpretacji doświadczeń religijnych oraz różnicowania szczytowych przeżyć religijnych i zjawisk patologicznych w religijności indywidualnej i zbiorowej; kompetencja w zakresie stosowania strategii badawczych w obszarze psychologii religii.

Wymagania wstępne: Znajomość podstaw psychologii ogólnej, rozwojowej, społecznej.

Założenia i cele:

Wykłady z psychologii religii pomagają studentom w przyswojeniu wiedzy dotyczącej stosunku człowieka do rzeczywistości transcendentnej, ze uwzględnieniem genezy, struktury i funkcji przeżyć religijnych.

Szczególny akcent położony jest na specyfikę doświadczeń religijnych związanych z modlitwą, medytacją, ascezą, kontemplacją. Uwzględniane są także społeczne konteksty przeżyć i zachowań religijnych oraz ich zniekształcenia w sektach. Znaczna część wykładów poświęcona jest rozwojowi religijności, kryteriom dojrzałości postaw religijnych, ujawniającym się kryzysom religijnym oraz zjawiskom konwersji i apostazji. Zajęcia z psychologii religii mają obok celu poznawczego charakter kształceniowy. Stanowią okazję do dyskusji na temat postaw religijnych, ze szczególnym uwzględnieniem przeżyć i zachowań religijnych. Umożliwiają zaprezentowanie bogatej literatury przedmiotu oraz prowokują do licznych dyskusji dotyczących religijności jednostek i grup społecznych.

Treści programowe:

1. Przegląd ujęć w badaniach psychologii religii: antropologiczne i metodologiczne założenia pozasystemowe, (nurty redukcjonistyczne i nieredukcjonistyczne).

2.Doświadczenie religijne.

3.Wiara i przesądy

4.Przejawy religijności: asceza, modlitwa, medytacja.

5.Rozwój religijny: periodyzacja rozwoju, kryteria dojrzałości religijnej.

6.Religijność w sytuacjach trudnych: kryzysy religijne, nawrócenia, apostazja i ateizm.

7.Ruchy i małe grupy religijne: psychospołeczne funkcjonowanie grup i ruchów religijnych, charakterystyka psychologiczna głównych ruchów religijnych w Polsce, szanse i zagrożenia związane z przynależnością do ruchów religijnych.

Forma zaliczenia: Ponieważ zajęcia z psychologii religii odbywają się w dwóch semestrach, w pierwszym semestrze jest tylko zaliczenie na podstawie uczestnictwa w zajęciach, a w drugim semestrze odbędzie się egzamin pisemny w formie wypowiedzi na kilka zadanych tematów.

Warunki zaliczenia: obecność na większości wykładów i zaliczenie kolokwium pisemnego

Lektury obowiązkowe:

Chlewiński, Z. (red.)(1982). Psychologia religii. Lublin: TN KUL.

Głaz, S. (red.) (2006) Podstawowe zagadnienia psychologii religii. Kraków: WAM.

Grom, B. (2009) Psychologia religii. Kraków: WAM.

Grzymała-Moszczyńska, H. (2004) Religia a kultura. Wybrane zagadnienia z kulturowej psychologii religii. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Jaworski, R. (1989) Psychologiczne korelaty religijności personalnej. Lublin: RW KUL.

Kuczkowski, S.(1993). Psychologia religii. Kraków: Wydz. Filoz. Towarzystwa Jezusowego.

Walesa, Cz.(2005) Rozwój religijności czlowieka Tom I Dziecko. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Psychologia religii. Warszawa: WSiP.

WIEDZA

K_W02 -Posiada wiedzę i rozumie na czym polega odmienność interpretacji religijnych zachowań człowieka z różnych perspektyw (ewolucjonistycznej, psychoanalitycznej, behawioralnej, poznawczo- społecznej, humanistycznej.

K_W17 - Zna podstawowe wymiary stosowane do opisu różnic indywidualnych dotyczących przeżywania doświadczeń religijnych

UMIEJĘTNOŚCI

K_U01 - Umie tworzyć opinie i sądy na temat wartości różnych podejść i interpretacji psychologicznych w stosunku do religijnych zachowań człowieka

K_U04 - Jest w stanie dobrać odpowiednie techniki badawcze do diagnozy osobowości, sprawności innych funkcji psychicznych (procesy poznawcze, emocjonalne, motywacyjne, preferencje wartości, postawy religijne, itd.), zdolności adaptacyjnych oraz funkcjonowania w różnych relacjach społecznych szczególnie w grupach religijnych

KOMPETENCJE

K_K03 - Potrafi samodzielnie uzupełnić wiedzę i umiejętności w zależności od pojawiających się potrzeb, zmian w obszarze psychologii religii.

ECTS [1 ECTS = 30(25) godz.]:

udział w wykładzie: 15 godz.

przygotowanie do egzaminu: 45 godz.

suma godzin: 60 [60/30(25)=2]

liczba ECTS: 2

Wymagana jest obecność na wykładach (dwie nieobecności są okceptowane), aktywny udział w dyskusjach, znajomość zalecanych lektur oraz wiedza sprawdzona w formie kolokwium pisemnego (45 min.) merytoryczna wypowiedź na wybrane trzy tematy.