Stylistyka praktyczna

językoznawstwo

podstawowy

FP1_W12

FP1_U05

FP1_K02

Głównym celem zajęć z praktycznej stylistyki jest przygotowanie studentów do pisania tekstów rozmaitego typu, zwłaszcza tekstów naukowych. Studenci zapoznają się z ogólnymi zasadami budowy tekstu (delimitacja i spójność tekstu, kompozycja tekstu, konstrukcja akapitu), ze stylami funkcjonalnymi polszczyzny oraz z różnymi formami wypowiedzi (m.in. artykuł naukowy, esej, felieton, recenzja, reportaż, notatka prasowa, podanie, list motywacyjny, CV). Wiedza uzyskana w trakcie analizy tekstów podporządkowana jest zdobywaniu umiejętności praktycznych – uczestnicy zajęć uczą się budowania tekstów, dostosowywania formy wypowiedzi do jej celu i dobierania odpowiednich środków wyrazu.

PLAN ZAJĘĆ:

1. PRZEDMIOT I ZAKRES STYLISTYKI. CZYM JEST TEKST?

R.-A. de Beaugrande, W. U. Dressler, Wstęp do lingwistyki tekstu, przeł. A. Szwedek, Warszawa 1990;

T. Dobrzyńska, Tekst. Próba syntezy, Warszawa 1993 [rozszerzona wersja artykułu pt. Tekst z Encyklopedii kultury polskiej XX wieku, t. 2. Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław 1993 i n.];

R. Grzegorczykowa, Głos w dyskusji o pojęciu tekstu i dyskursu, [w:] Tekst. Problemy teoretyczne, pod red. J. Bartmińskiego, B. Bonieckiej, Lublin 1998.

2. DELIMITACJA TEKSTU

M. Ślawska, Tytuł – najmniejszy tekst prasowy, dostępny na:

http://www.sbc.org.pl/Content/10018/slawska.pdf

A. Kozłowska, Tytuły i podtytuły tekstów literackich Karola Wojtyły, w: Język pisarzy: problemy metajęzyka i metatekstu, pod red. T. Korpysza, A. Kozłowskiej, Warszawa 2015, s. 125-148.

3. OD AKAPITU DO TEKSTU – PROBLEMY SPÓJNOŚCI

M. R. Mayenowa, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, wyd. III poprawione, Wrocław-Warszawa-Kraków 2000;

O spójności tekstu, pod red. M.R. Mayenowej, Wrocław-Warszawa-Kraków 1971;

A. Wierzbicka, O spójności semantycznej tekstu wielozdaniowego, [w:] taż, Dociekania semantyczne, Wrocław 1969.

4. KOMPOZYCJA, PLAN I STRESZCZENIE TEKSTU

J. Bartmiński, Streszczenie w aspekcie typologii tekstów, [w:] Typy tekstów, red. T. Dobrzyńska, Warszawa 1992;

W. Marciszewski, Sposoby streszczania i odmiany streszczeń, „Studia Semiotyczne” I, 1970.

5. STYLE FUNKCJONALNE WSPÓŁCZESNEJ POLSZCZYZNY

S. Dubisz, Historia XX-wiecznej polszczyzny literackiej i jej odmian stylowych, [w:] Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, pod red. S. Dubisza i S. Gajdy, Warszawa 2001;

Język literacki i jego warianty, pod red. S. Urbańczyka, Warszawa 1982;

T. Skubalanka, O stylu poetyckim i innych stylach języka. Studia i szkice teoretyczne, Lublin 1995.

A. Wilkoń, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice 1987 i n.

6. CHARAKTERYSTYKA STYLU NAUKOWEGO

7. ARTYKUŁ NAUKOWY (TEMAT, TEZA, DOBÓR MATERIAŁU; TECHNIKI WYKORZYSTYWANE W TEKŚCIE NAUKOWYM, CYTATY, PRZYPISY, BIBLIOGRAFIA)

S. Gajda, Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Warszawa-Wrocław 1982;

Tenże, Współczesna polszczyzna naukowa. Język czy żargon?, Opole 1990;

Jak pisać i redagować, pod red. Aleksandry Kubiak-Sokół, Warszawa 2009;

M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990;

J. Maćkiewicz, Jak pisać teksty naukowe?, Gdańsk 1996;

J. Maćkiewicz, Jak dobrze pisać. Od myśli do tekstu, Warszawa 2014.

8. ESEJ NAUKOWY

Zbigniew Kadłubek, Esej o eseju, dostępny w Internecie.

9. SPECYFIKA STYLU DZIENNIKARSKIEGO

Justyna Dziagacz, Profesjolekt dziennikarski, dostępny na: https://www.pulib.sk/web/kniznica/elpub/dokument/Olostiak2/subor/33.pdf

Krzysztof Szymoniak, Między gazetą a Internetem – nowe gatunki dziennikarskie, paragatunki czy hybrydy?, dostępny na: http://repozytorium.amu.edu.pl:8080/bitstream/10593/4721/1/09-Szymoniak.pdf

Magdalena Ślawska, Typologie gatunków medialnych – przegląd stanowisk, dostępny na: https://www.journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/6796

Kazimierz Wolny-Zmorzyński, Andrzej Kozieł, Genologia dziennikarska, dostępny w Internecie.

10. WYBRANE GATUNKI INFORMACYJNE: NOTATKA, SPRAWOZDANIE, KOMENTARZ SPORTOWY, REPORTAŻ

11. WYBRANE GATUNKI PUBLICYSTYCZNE: FELIETON, BLOG, RECENZJA, ARTYKUŁ PUBLICYSTYCZNY, ESEJ

Abecadło dziennikarstwa, red. A. Niczyperowicz, Poznań 1996;

Dziennikarstwo i świat mediów, pod red. Z. Bauera, E. Chudzińskiego, Kraków 2000;

J. Fras, Dziennikarski warsztat językowy, Wrocław 1999;

Jak się mówi…? Jak się pisze…? Poradnik językowy dla dziennikarzy, pod red. J. Podrackiego, Warszawa 2007;

Jak zostać pisarzem? Podręcznik dla przyszłych autorów, pod red. A. Zawady, Ożarów Mazowiecki 2011;

Język w mediach masowych, pod red. J. Bralczyka, K. Mosiołek-Kłosińskiej, Warszawa 2000;

J. Lizak, Język czasopism dla dzieci. Wybrane zagadnienia, Rzeszów 1999;

A. Łobos, Język czasopism i programów telewizyjnych dla dzieci, Katowice 2003;

A. Magdoń, Reporter i jego warsztat, Kraków 1993;

Mistrzowie reportażu. Antologia, oprac. K. Wolny-Zmorzyński, Rzeszów 2001;

W. Pisarek, Nowa retoryka dziennikarska, Kraków 2002;

Poetyka i pragmatyka gatunków dziennikarskich, pod red. W. Furmana i K. Wolnego-Zmorzyńskiego, Rzeszów 1999;

Polski esej. Studia, pod red. M. Wyki , Warszawa 1998;

P. Stasiński, Poetyka i pragmatyka felietonu, Wrocław 1982;

K. Wolny, Reportaż – jak go napisać?, Rzeszów 1996.

12. CECHY I ODMIANY STYLU ADMINISTRACYJNEGO. PODSTAWOWE FORMY WYPOWIEDZI UŻYTKOWYCH: PODANIE, CURRICULUM VITAE, ŻYCIORYS

Język w prawie, administracji i gospodarce, pod red. K. Michalczewskiego, Łódź 2010.

E. Malinowska, Uwagi o stylu administracyjnym, [w:] Zeszyty Naukowe WSP w Opolu. Językoznawstwo XV, 1994;

Taż, Wypowiedzi administracyjne – struktura i pragmatyka, Opole 2001;

A. Piechnik, Styl urzędowy mieszkańców wsi na przykładzie podań do wybranych ośrodków pomocy społecznej w południowej Małopolsce, Kraków 2019.

T. Piekot, G. Zarzeczny, E. Moroń, Prosta polszczyzna w praktyce. Standaryzacja języka serwisu Obywatel.gov.pl, [w:] Przyszłość polszczyzny – polszczyzna przyszłości (red. K. Kłosińska, R. Zimny), Warszawa 2017.

EK:

WIEDZA:

Zna i definiuje pojęcie "tekstu"

Rozpoznaje i charakteryzuje style funkcjonalne polszczyzny

Wskazuje cechy charakterystyczne stylu naukowego, dziennikarsko-publicystycznego i administracyjnego

UMIEJĘTNOŚCI

Klasyfikuje różne rodzaje tekstów jako przynależące do określonego stylu polszczyzny

Rozpoznaje i posługuje się formami wypowiedzi charakterystycznymi dla stylu naukowego, dziennikarsko-publicystycznego i administracyjnego

KOMPETENCJE:

Wykazuje odpowiedzialność za kształt językowy tworzonych przez siebie tekstów oficjalnych

Dyskutuje i pracuje w grupie

Zdolny do krytycznej oceny poprawności tekstów oficjalnych

Opis ECTS:

aktywny udział w zajęciach - 30 godz.

przygotowanie do ćwiczeń - 15 godz.

przygotowanie prac zaliczeniowych - 15 godz.

razem - 60 godz. = 2 pkt ECTS

Ćwiczenia trwają 30 godzin i odbywają się stacjonarnie. Kończą się zaliczeniem na ocenę, którą student otrzymuje jako średnią z pisanych prac zaliczeniowych i aktywności.

Dostateczną ocenę uzyskuje Student, który wybiórczo:

-Zna i definiuje pojęcie "tekstu"

-Rozpoznaje i charakteryzuje style funkcjonalne polszczyzny

- Wskazuje cechy charakterystyczne stylu naukowego, dziennikarsko-publicystycznego i administracyjnego

- Klasyfikuje różne rodzaje tekstów jako przynależące do określonego stylu polszczyzny

- Rozpoznaje i posługuje się formami wypowiedzi charakterystycznymi dla stylu naukowego, dziennikarsko-publicystycznego i administracyjnego.

Dostateczną ocenę uzyskuje Student, który dobrze:

-Zna i definiuje pojęcie "tekstu"

-Rozpoznaje i charakteryzuje style funkcjonalne polszczyzny

- Wskazuje cechy charakterystyczne stylu naukowego, dziennikarsko-publicystycznego i administracyjnego

- Klasyfikuje różne rodzaje tekstów jako przynależące do określonego stylu polszczyzny

- Rozpoznaje i posługuje się formami wypowiedzi charakterystycznymi dla stylu naukowego, dziennikarsko-publicystycznego i administracyjnego.

Bardzo dobrą ocenę otrzymuje Student, który w pełni:

-Zna i definiuje pojęcie "tekstu"

-Rozpoznaje i charakteryzuje style funkcjonalne polszczyzny

- Wskazuje cechy charakterystyczne stylu naukowego, dziennikarsko-publicystycznego i administracyjnego

- Klasyfikuje różne rodzaje tekstów jako przynależące do określonego stylu polszczyzny

- Rozpoznaje i posługuje się formami wypowiedzi charakterystycznymi dla stylu naukowego, dziennikarsko-publicystycznego i administracyjnego.

- Wykazuje odpowiedzialność za kształt językowy tworzonych przez siebie tekstów oficjalnych

- Dyskutuje i pracuje w grupie

- Zdolny do krytycznej oceny poprawności tekstów oficjalnych