Basics of General Didactics

Student poznaje przedmiot i zadania współczesnej dydaktyki a także główne nurty myślenia o edukacji szkolnej i szkole. Oprócz tego zostaje zaznajomiony z następującymi zagadnieniami:

- cechy procesu nauczania-uczenia się;

- klasa szkolna jako środowisko edukacyjne;

- projektowanie działań edukacyjnych;

- diagnoza, kontrola i ocena wyników kształcenia;

- wybrane aspekty systemu oświaty;

Dydaktyka jako subdyscyplina pedagogiczna. Przedmiot i zadania współczesnej dydaktyki. Dydaktyka ogólna a dydaktyki szczegółowe. Główne nurty myślenia o edukacji szkolnej i szkole. 1.2. Szkoła jako instytucja wspomagająca rozwój jednostki i społeczeństwa. Modele współczesnej szkoły: tradycyjny, humanistyczny, refleksyjny i emancypacyjny. Szkolnictwo alternatywne. Program ukryty szkoły. Współczesne koncepcje nauczania. Modele profesjonalizmu i ich implikacje dla edukacji nauczycieli. Edukacja do refleksyjnej praktyki. 1.3. Proces nauczania – uczenia się. Środowisko uczenia się. Szkolne uczenie się. Cele kształcenia - źródła, sposoby formułowania i rodzaje. Zasady dydaktyki. Metody nauczania. Organizacja procesu kształcenia i pracy uczniów. Lekcja (jednostka dydaktyczna) i jej budowa. Style i techniki pracy z uczniami. Formy organizacji uczenia się. Środki dydaktyczne. 1.4. System oświaty. Organizacja i funkcjonowanie. Aspekty prawne funkcjonowania systemu oświaty i szkoły, elementy prawa oświatowego. Szkoła (w tym szkoła specjalna) i jej program. Europejski kontekst zmiany programu szkoły. Wzorce i modele programów nauczania. Programy przedmiotowe, międzyprzedmiotowe i blokowe. Programy autorskie. Ewaluacja programów. Treści nauczania. Plany pracy dydaktycznej. 1.5. Klasa szkolna jako środowisko edukacyjne. Style kierowania klasą. Procesy społeczne w klasie. Integracja klasy szkolnej. Ład i dyscyplina w szkole i w klasie. Poznawanie uczniów i motywowanie ich do nauki. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w klasie szkolnej. Edukacja włączająca. Indywidualizacja nauczania. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole. 1.6. Projektowanie działań edukacyjnych w kontekście specjalnych potrzeb edukacyjnych oraz szczególnych uzdolnień uczniów. Kategorie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i charakterystyka ich funkcjonowania. Formy kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: przedszkola i szkoły ogólnodostępne, integracyjne oraz specjalne, klasy terapeutyczne, indywidualne nauczanie. 1.7. Diagnoza, kontrola i ocena wyników kształcenia. Wewnątrzszkolny system oceniania, sprawdziany i egzaminy zewnętrzne. Ocenianie osiągnięć szkolnych uczniów oraz efektywności dydaktycznej nauczyciela i jakości pracy szkoły. 1.8. Język jako narzędzie pracy nauczyciela. Porozumiewanie się w celach dydaktycznych – sztuka wykładania, sztuka zadawania pytań, sposoby zwiększania aktywności komunikacyjnej uczniów. Edukacyjne zastosowania mediów.

1. F. Bereźnicki, Podstawy dydaktyki, Kraków 2011.

2. B. Niemierko, Ocenianie szkolne bez tajemnic, Warszawa 2002.

3. W. Okoń, Dziesięć szkół alternatywnych, Warszawa 1999.

Po ukończeniu cyklu ćwiczeń poświęconych wybranym problemom dydaktyki ogólnej student:

Wiedza

• ma uporządkowaną wiedzę z zakresu podstaw dydaktyki ogólnej (FP1_W09)

• dysponuje informacjami niezbędnymi dla nauczyciela przy planowaniu procesu dydaktycznego w warunkach szkolnych (FP1_W18)

• zna podstawową terminologię z zakresu dydaktyki ogólnej (FP1_W05)

Umiejętności

• potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje dot. różnych systemów dydaktycznych. (K_U01)

• umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności związane z organizacją procesu nauczania/uczenia się (K_U02)

• samodzielnie planuje i realizuje proces nauczania/ uczenia się w warunkach szkolnych (K_U03)

• posiada podstawowe umiejętności organizacyjne pozwalające na planowanie i realizację procesu dydaktycznego (K_U04)

• posiada podstawowe umiejętności w zakresie ewaluacji procesu dydaktycznego (K_U05)

• potrafi ocenić przydatność różnorodnych metod, procedur, środków dydaktycznych sprzyjających optymalizacji procesu dydaktycznego. (K_U08)

Kompetencje społeczne

• potrafi współpracować w zespole, planując i realizując wspólne projekty dydaktyczne (FP1_K02)

• rozumie potrzebę stałego doskonalenia zawodowego (FP1_K01)

• prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wyborem różnych procedur dydaktycznych (FP1_K04)

Nakład pracy studenta:

– 30 godzin uczestnictwa w ćwiczeniach

– 30 godzin pracy własnej na lekturę rozszerzającą wybrane zagadnienia

Metody oceniania

- samodzielne i zespołowe opracowanie zagadnień - karty pracy;

- ćwiczenia w formułowaniu celów edukacyjnych, rozpoznawaniu i stosowaniu metod dydaktycznych, form pracy na lekcji;

- udział w dyskusji;

- przygotowanie scenariusza zajęć/konspektu lekcji.

Ćwiczenia interaktywne: rozwiązywanie problemów;

analiza i interpretacja tekstów źródłowych oraz tekstów naukowych.

Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest:

a) obecność na zajęciach (student ma prawo do dwóch nieobecności w semestrze);

b) przygotowanie do zajęć (lektura wybranych pozycji bibliograficznych)

c) aktywny udział w zajęciach

d) zaliczenie końcowe w formie pisemnej uwzględniające zagadnienia, które były przedmiotem zajęć.

Ocenie podlegają:

– stopień opanowania wiedzy i umiejętności przewidzianych planem ćwiczeń,

- samodzielność i krytyczny stosunek w prowadzeniu analiz

– argumentacja

– poprawność językowa

Udział w praktykach możliwy po zaliczeniu zajęć Podstawy dydaktyki ogólnej.