Descriptive Grammar of Polish

Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami oraz metodami opisu systemu językowego współczesnej polszczyzny w aspekcie:

-fonetycznym i fonologicznym,

-morfologicznym.

Program ćwiczeń obejmuje przegląd podstawowych problemów z zakresu fonetyki i fonologii oraz morfologii współczesnego języka polskiego. Student powinien opanować umiejętność analizy fonetycznej, fonologicznej i morfologicznej tekstów (mówionych i pisanych). Na szczegółowy program zajęć składają się następujące zagadnienia:

Gramatyka opisowa języka polskiego (cz. 1 fonetyka i fonologia; morfologia):

1. Fonetyka i fonologia - zagadnienia ogólne.

1. Budowa i funkcje narządów mowy.

2. Artykulacyjna charakterystyka samogłosek i spółgłosek. Problem opisu samogłosek nosowych w polszczyźnie.

3. Upodobnienia i uproszczenia grup spółgłoskowych. Transkrypcja fonetyczna tekstów. Przykłady opracowań języka mówionego.

4. Regionalne zróżnicowanie fonetyki polskiej. Ocena poprawności wariantów fonetycznych.

5. Podstawowe pojęcia fonologii - cecha dystynktywna, fonem, wariant fonemu, opozycja fonologiczna. Fonem a głoska.

6. Podstawy fonologicznej charakterystyki współczesnego języka polskiego.

7. Problemy dyskusyjne opisu fonologicznego.

8. Morfologia na tle innych działów językoznawstwa.

9. Części mowy.

10. Kategorie gramatyczne.

9. Słowotwórstwo.

FONETYKA I FONOLOGIA:

1. B. Klebanowska, Interpretacja fonologiczna zjawisk fonetycznych w języku polskim - z ćwiczeniami, Warszawa 2007.

2. R. Laskowski, System fonologiczny języka polskiego, [w:] EJP lub EWoJP.

3. M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 2001.

4. D. Ostaszewska, J. Tambor, Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Warszawa 2000.

5. J. Tambor, Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego. Ćwiczenia, Warszawa 2007.

6. L. Dukiewicz, I. Sawicka, Gramatyka współczesnego języka Polskiego. Fonetyka i fonologia, Kraków 1995.

MORFOLOGIA:

1. Bańko M., 2002: Wykłady z polskiej fleksji. Warszawa: PWN.

2. Bogusławski A., 1976: O zasadach rejestracji jednostek języka, [w:] Poradnik Językowy, z. 8.

3. Grochowski M., 1997: Wyrażenia funkcyjne. Studium leksykograficzne, Kraków: Wyd. IJPPAN.

4. Grzegorczykowa R., R. Laskowski, H. Wróbel (red.), 1984: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa: PWN.

5. Heinz A. 1961: Fleksja a derywacja, w: Język Polski XLI, z. 5, s. 343-354.

6. Klebanowska B., 1987: Kategorie gramatyczne w GWJP. W: Studia gramatyczne VIII, Wrocław.

7. Mańczak W., 1956: Ile rodzajów jest w polskim?, w: Język Polski XXXVI, Kraków, s. 116-121.

8. Nagórko A., 1998: Zarys gramatyki polskiej, wyd. 2, rozszerzone, Warszawa: PWN.

9. Preyzner, M. Kategorie gramatyczne, czy(li) kategorie naszego (nie)myślenia o języku (...) Kategorie gramatyczne? - Co to takiego?, Częstochowa 2001.

9. Saloni Z., 1974: Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich. W: Język Polski LIV, z. 1 i 2.

10. Saloni Z., 1976: Kategoria rodzaju we współczesnym języku polskim. W: Kategorie gramatyczne grup imiennych w języku polskim, Wrocław.

11. Tokarski J., 2001: Fleksja polska. Warszawa.

Po zaliczeniu zajęć student:

-zna podstawową terminologię nauk humanistycznych z

zakresu językoznawstwa

-ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu

współczesnego językoznawstwa

-Ma uporządkowaną wiedzę na temat języka jako systemu

znaków, ma świadomość złożoności języka, zna normy

językowe i ich rolę w kształtowaniu stylu oralnej i pisemnej

komunikacji społecznej

-potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami

badawczymi z zakresu językoznawstwa, potrafi

samodzielnie przeprowadzić analizę zjawisk językowych

-ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę

uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze

przez całe życie

-ma świadomość roli wiedzy o kulturze, języku i literaturze

w budowaniu tożsamości narodowej i rozwijaniu dialogu

społecznego na poziomie lokalnym, krajowym i globalnym

Warunkiem zaliczenia zajęć jest obecność, aktywność oraz przygotowanie wskazanych do opracowania lektur. Ocena semestralna wystawiana jest na podstawie ocen cząstkowych z aktywności, sprawdzianów oraz kolokwium obejmującego materiał całego semestru.

Kurs gramatyki opisowej języka polskiego kończy się egzaminem (po czwartym semestrze), obejmującym zagadnienia fonetyki i fonologii, morfologii i składni.

KRYTERIA SZCZEGÓŁOWE:

Student zna podstawową terminologię nauk humanistycznych z zakresu językoznawstwa; na ocenę bardzo dobrą – w stopniu bardzo dobrym (opanował >90% materiału); na dobrą z plusem - w stopniu więcej niż dobrym (>80%), na dobrą – w stopniu dobrym (>70%), na dostateczną z plusem - w stopniu więcej niż dostatecznym (>60%), na dostateczną - w stopniu dostatecznym (>50%).

Student ma uporządkowaną wiedzę na temat języka jako systemu znaków, świadomość złożoności języka, zna normy językowe i ich rolę w kształtowaniu stylu oralnej i pisemnej komunikacji społecznej; na ocenę bardzo dobrą - w stopniu bardzo dobrym (>90%); na dobrą z plusem - w stopniu więcej niż dobrym (>80%), na dobrą - w stopniu dobrym (>70%), na dostateczną z plusem - w stopniu więcej niż dostatecznym (>60%), na dostateczną - w stopniu dostatecznym (>50%).

Student potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami badawczymi z zakresu językoznawstwa, potrafi samodzielnie przeprowadzić analizę zjawisk językowych; na ocenę bardzo dobrą - w stopniu bardzo dobrym (>90%); na dobrą z plusem - w stopniu więcej niż dobrym (>80%), na dobrą - w stopniu dobrym (>70%), na dostateczną z plusem - w stopniu więcej niż dostatecznym (>60%), na dostateczną - w stopniu dostatecznym (>50%).

Treści przekazywane są metodą ćwiczeniową z elementami metody podającej (z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej).