Historia literatury polskiej-literatura dawna-wykład

podstawowy

FP1_W01, FP1_W14, FP1_W19, FP1_U01, FP1_U07, FP1_K01, FP1_K06.

Wykład przedstawia historię piśmiennictwa na ziemiach Rzeczypospolitej od X do końca XVII wieku. W trakcie zajęć studenci zapoznają się z najważniejszymi zjawiskami literackimi i kulturowymi omawianych okresów, poznają rozwój podstawowych form gatunkowych oraz sylwetki wybranych twórców. Celem wykładu jest ponadto wskazanie swoistości i różnorodności dawnej kultury, a także potencjalnych możliwości jej badania.

Wykład ma na celu prezentację zjawisko historycznoliterackich w porządku chronologicznym. Każdy wykład zogniskowany jest wokół problemów konkretnej formy piśmiennictwa lub problemu natury kulturowej - na tej kanwie budowana jest historia rozwoju gatunków, estetyki, postaci twórców i wreszcie obraz dawnej kultury jako spójnej a zarazem niejednorodnej całości. Wykład nie omija zagadnień związanych z filozofią, historią czy kulturą materialną dawnej Rzeczypospolitej, stąd obecność takich zagadnień jak retoryka, alegoryzm, klasycyzm, neoplatonizm, sarmatyzm, konceptyzm, humanizm (chrześcijański), konceptyzm i in. Jednym z ważnych elementów wykładu jest zapoznanie słuchaczy z zagadnieniem problematycznej konieczności rekonstruowania dawnego piśmiennictwa, a także wskazanie możliwości i trudności stojących przed współczesnym badaczem dawnej literatury.

Arystoteles, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka. przeł. H. Podbielski, Warszawa 2004.

T. Michałowska, Średniowiecze, Warszawa 1995.

J. Ziomek, Renesans, Warszawa 1973 i wyd. nast.

Cz. Hernas, Barok, Warszawa 1973 i wyd. nast.

Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Warszawa 1990

Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, oprac. W. Wydra, W. R. Rzepka, Wrocław 1984.

"By czas nie zaćmił i niepamięć". Wybór kronik średniowiecznych, oprac. A. Jelicz. Warszawa 1979.

Toć jest dziwne a nowe. Antologia literatury polskiego średniowiecza. Oprac. A. Jelicz. Warszawa 1987.

Poeci polskiego baroku. Oprac. J. Sokołowska i K. Żukowska, t. 1-2. Warszawa 1965.

Proza polska wczesnego renesansu 1510-1550. Oprac. J. Krzyżanowski. Warszawa 1954.

• Modlitwy księżnej Gertrudy, gertruda.eu (modlitwy: 1, 15, 49)

• Anonim zwany Gallem, Kronika polska (księga 1; księga 3: List, Skrót, części 23-26).

• W. Kadłubek, Kronika polska (Prolog; księga 1, cz.1-16, ; księga 2, cz.19-20).

• Pieśni: Bogurodzica, Krystus z martwych wstał je, Wstał z martwych Król nasz, Syn Boży.

• Władysław Z Gielniowa, Anna niewiasta niepłodna, Już się anjeli wiesielą.

• Frowinus, Antigameratus, (rozdz. XI);

• Słota, Wiersz o chlebowym stole

• Złota legenda (Leganda o św. Julianie); skan załączam

• Dekalog wierszowany (inc. „Toć Bog przykazał wiedzieć:”)

• Kazania świętokrzyskie (kaz. na dzień św. Katarzyny; kaz. na dzień św. Mikołaja).

• Jan z Ludziska, Mowa o pochwale sztuki krasomówczej

• K. Janicki, Elegia o sobie samym do potomności

• J. Dantyszek, Życie Jana Dantyszka

• Historyja o Magielonie,

https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/533971/edition/453842/content (s. 1-34, 63-77)

• Rozmowy, które miał król Salomon mądry z Marchołtem grubym a sprosnym, https://literat.ug.edu.pl/march/rozmowy.htm (Fragment I)

• A. Frycz Modrzewski, Łaski, czyli pierwsza mowa o karze za mężobójstwo, http://staropolska.pl/renesans/a_f_modrzewski/laski.html

• M. Rej, Figliki (Kazanie w wielki piątek, Baba co pierdziała u krzcin, Jutrznia na rezurekcyją), https://pl.wikisource.org/wiki/%E2%80%9EFigliki%E2%80%9C_wydanie_z_r._1574

• M. Rej, Żywot człowieka poczciwego (księga I i II)

• J. Smolik, (fraszki: VI 1-3, 17, 46, 50, 57, 90)

• J. Kochanowski, Fraszki (Do gościa, Na swoje księgi, iDo Chmury, Na matematyka, Na Barbarę, Do fraszek [„Fraszki nieprzepłacone...], Na dom w Czarnolesie, Marcinowa powieść, O fisie)

• J. Kochanowski, Satyr

• J. Kochanowski, Muza

• J. Kochanowski, Dryas Zamchana, Pan Zamchanus, http://neolatina.bj.uj.edu.pl/neolatina/tslate/show/id/1099.html#11297

• S. Szymonowic, Sielanki (Pastuszy, Wesele, Kosarze, Żeńcy)

• Ł. Górnicki, Dworzanin polski (księga 1 i 4)

• Mikołaj Kochanowski, Rotuły (II, VI, VII)

• P. Skarga, Żywoty świętych (Żywot św. Juliany) – załączam skan

• M. Sęp Szarzyński (sonety, pieśni, Pannie Jadwidze Tarłównie..., erotyki: 3 Frasunek, 8 Do Kasie [Jako lód taje...])

• S. Grabowiecki, Setnik rymów duchownych (z setnika pierwszego: VII, XVIII, XXV; z setnika wtórego: CVI, CXXCLXVI)

• K. Miaskowski, Zbiór rytmów (Na śklenicę malowaną, Na okna, Waleta włoszczonowska, Elegia pokutna do Pana i Boga..., Historyja męki Pańskiej...)

• S. Grochowski, Wirydarz abo kwiatki rymów duchownych, (części [1]-[3], [7]-[9])

• H. Morsztyn, Światowa rozkosz, (Ochmistrz, panny 1-6, Vanitas..., Non licet..., Czas, Nadzieja, Złoto)

• J.A. Morsztyn, Lutnia (księga pierwsza, utwory: 1-23; księga wtóra, utwory: 167-177)

• J.A. Morsztyn, Pokuta w kwartanie

• S.H. Lubomirski, Poezje postu świętego

• S.H. Lubomirski, Rozmowy Artaksesa i Ewandra, (rozmowy: 1, 3, 12)

• W. Potocki, Pieśń albo tren od wiosny, Pieśń albo tren od lata, Pieśń albo tren od jesieni, Pieśń albo tren od zimy – załączam skan

• J. Baka, Uwagi różne rzeczy ostatecznych

• J. Baka, Uwagi śmierci niechybnej

Edycje niektórych dzieł znajdą Państwo tutaj: https://ibl.waw.pl/pl/nauka-i-badania/publikacje/biblioteka-pisarzy-staropolskich

Teksty średniowieczne, także te rzadsze: https://ijp.pan.pl/wp-content/uploads/2018/10/Piesni.pdf

Sporą bazę utworów zawierają serwisy staropolska.pl oraz https://literat.ug.edu.pl/

Student ma podstawową wiedzę o zakresie i znaczeniu filologii polskiej w obszarze nauk humanistycznych i w systemie kultury narodowej, zna jej aksjologiczny horyzont, ma uporządkowaną wiedzę o kryteriach periodyzacji literatury polskiej, kanonicznych dziełach literackich z poszczególnych epok oraz zna zasady analizy i interpretacji ich kontekstów kulturowych, ma uporządkowaną wiedzę o kryteriach periodyzacji literatury powszechnej, zna kanoniczne i najnowsze dzieła literatury światowej, metody analizy i interpretacji, ich konteksty kulturowe oraz dorobek krytyczny im poświęcony, potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, poprawnie przekazywać informacje pochodzące z mediów tradycyjnych i elektronicznych, posiada umiejętność referowania literatury przedmiotu, merytorycznego argumentowania i formułowania

wniosków, ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę

uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze przez całe

życie, ma świadomość roli wiedzy o kulturze, języku i literaturze

w budowaniu tożsamości narodowej i rozwijaniu dialogu społecznego na poziomie lokalnym, krajowym i globalnym.

Oczekiwane przyswojenie wiedzy o epoce i jej najważniejszych problemach, uważna lektura dzieł wymienionych na liście lektur, umiejętność mówienia o nich zgodnie z wypracowanym warsztatem filologa-historyka literatury.

Wykład kończy się egzaminem ustnym w semestrze letnim.