Introduction to Cultural Studies

Ćwiczenia mają na celu utrwalenie i uzupełnienie wiedzy zdobytej na wykładzie, z którym są skorelowane i ujednolicone pod względem treści (zwłaszcza w zakresie zapoznawania się fragmentami kluczowych dla omawianych zagadnień lektur). Stanowią okazję praktycznego zastosowania umiejętności lektury tekstu, wprowadzającego w dzieje pojęć: "kultura" – "kulturoznawstwo" – "cywilizacja". Zajęcia objaśniają różnorodność ujęć tych terminów, wskazują na rozmaite perspektywy badawcze i metodologiczne, a także ich powiązania z innymi dyscyplinami w obrębie nauk humanistycznych.

Materiał ćwiczeniowy obejmuje teksty objaśniające podstawowe pojęcia kulturoznawstwa i problemy związane z ich definicją. Omawiane treści ilustrują wzory ich rozumienia w różnych obszarach językowych i z różnych perspektyw badawczych: filozoficznej, historycznej, socjologicznej, religijnej i antropologicznej. Stanowią przegląd stanowisk w oparciu o lekturę fragmentów klasycznych pozycji ilustrujących światopogląd konkretnych epok. Prowokują dyskusję o tekstach stanowiących podstawę wiedzy kulturoznawczej, prezentujących wyniki empirycznej pracy badawczej i oryginalność rozważań na tematy takie jak: funkcjonowanie jednostki w społeczeństwie, dziedziczność zwyczajów, kultura wartości.

Omawiane na zajęciach treści są niezbędnym dla dalszego toku studiów wprowadzeniem do podstawowych zagadnień szeroko pojętych nauk o kulturze.

1. Definiowanie pojęcia „kultura” – historia.

a) P. Bagby, Pojęcie kultury, w: tenże, Kultura i historia. Prolegomena do porównawczego badania cywilizacji, przeł. J. Jedlicki, przed. J. Topolski, Warszawa 1975, s. 116-144.

b) Ch. Jenks, Początki pojęcia „kultura” w filozofii i tradycji literackiej, w: tenże, Kultura, przeł. W.J. Burszta, Poznań 1999.

2. Kulturoznawstwo jako dyscyplina naukowa: specyfika i obszar badań.

a) G. Dziamski, Wstęp. Kulturoznawstwo jako dyscyplina, w: Kulturoznawstwo, czyli wprowadzenie do kultury ponowoczesnej, Gdańsk 2016, s. 9-74.

b) P.J. Fereński, A. Gomóła, K. Moraczewski, Wstęp. Projekty, kierunki, propozycje. Antologia polskiego kulturoznawstwa, w: Antologia tekstów polskiego kulturoznawstwa, pod red. tychże, Gdańsk 2017, s. 8-19.

3. Perspektywa filozofii kultury

a) E. Cassirer, Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury, przeł. A. Staniewska, Warszawa 1997 [tu rozdz.: Definicja człowieka w kategoriach kultury; Klucz do natury człowieka: symbol].

b) H. Rickert, Człowiek i kultura, przeł. B. Borowicz-Sierocka, w: Neokantyzm, przeł. i wybór tekstów B. Borowicz-Sierocka, Cz. Karkowski, Wrocław 1984.

c) R. Konersmann, Kulturoznawstwo a filozofia kultury, „Kultura współczesna” 2009, nr 3(61).

4. Kultura i masy

a) J. Ortega y Gasset, Bunt mas, w: Antropologia kultury, red. A. Mencwel, Warszawa 2005. [fragmenty]

b) A. Kłoskowska, Kultura masowa, Warszawa 2005, s. 94-134.

5. Kultura i władza, cultural studies i szkoła z Birmingham

R. Hoggart, Spojrzenie na kulturę robotniczą w Anglii, przeł. A. Ambros [rozdz. III, VII oraz wstęp A. Kłoskowskiej]

6. Uniwersalizm i relatywizm kulturowy

a) L. Kołakowski, Szukanie barbarzyńcy. Złudzenia uniwersalizmu kulturalnego, w: tenże, Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Londyn 1984.

b) H. Bhabha, Miejsca kultury, Kraków 2010, s. 57-77.

7. Przestrzeń, tożsamość, różnica

a) A. Gupta, J. Ferguson, Poza „kulturę”: przestrzeń, tożsamość i polityka różnicy, w: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, red. M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2006, s. 267-283.

KU1_W01 student

- zna historię kształtowania się pojęcia kultura i wyodrębniania się kulturoznawstwa jako odrębnej dyscypliny w obrębie nauk humanistycznych;

- rozpoznaje założenia i specyfikę tradycji niemieckich Kulturwissenschaft i brytyjskich cultural studies jako dwóch podstawowych źródeł kulturoznawstwa;

KU1_W02 student

- zna tradycję powstawania i wyodrębniania się kulturoznawstwa jako odrębnej dyscypliny naukowej, dlatego rozumie znaczenie innych dyscyplin z zakresu nauk o kulturze (antropologii, socjologii, filozofii), a także pokrewnych dyscyplin humanistycznych i społecznych dla kształtowania się i funkcjonowania kulturoznawstwa;

- rozumie znaczenie perspektywy interdyscyplinarno-integracyjnej jako wyznaczającej specyfikę i ważne zadanie kulturoznawstwa w obrębie humanistyki

KU1_U06 student

- potrafi merytorycznie argumentować na rzecz określonego stanowiska w dyskusji na temat definiowania pojęcia kultury i pojęć pokrewnych oraz historii kształtowania refleksji kulturoznawczej, wykorzystując poglądy własne oraz innych autorów zapoznanych na zajęciach, rzetelnie je przedstawiając oraz oceniając podczas dyskusji w grupie.

KU1_K02 student

- rozumie, że kulturoznawstwo jest dyscypliną aktywną i otwartą, jest gotów zaangażować się krytycznie w aktualne zjawiska życia społecznego i włączyć w obszar swej refleksji najnowsze prądy myślowe

ECTS:

udział w ćwiczeniach 15 h (online na platformie MS Teams)

przygotowanie do ćwiczeń i kolokwiów 15 h

Klasyczna metoda problemowa połączona z metodą ćwiczeniową - uczą dostrzegania, formułowania i rozwiązywania problemów na kanwie omawianych lektur; aktywizują intelektualnie i wyzwalają aktywność badawczą służącą kształtowaniu umiejętności dobrej organizacji samodzielnej pracy, przede wszystkim właściwego korzystania z fachowej literatury i jej umiejętnej lektury.

Na ocenę bardzo dobrą student

bardzo dobrze zna chronologię kształtowania się pojęcia kultura oraz cywilizacja od antyku do połowy XX wieku i historię wyodrębniania się kulturoznawstwa jako odrębnej dyscypliny w obrębie nauk humanistycznych; rozpoznaje założenia i specyfikę tradycji niemieckich Kulturwissenschaft i brytyjskich cultural studies jako dwóch podstawowych źródeł kulturoznawstwa i potrafi wyjaśnić różnicę między nimi

KU1_W02

wie, jaki wkład w kształtowanie się kulturoznawstwa wniosły inne dyscypliny badawcze (np. filozofia, antropologia, socjologia), rozpoznaje i określa związki pomiędzy nimi i rozumie znaczenie perspektywy interdyscyplinarno-integracyjnej jako wyznaczającej specyfikę i ważne zadanie kulturoznawstwa w obrębie humanistyki

KU1_U06 student

- potrafi merytorycznie argumentować na rzecz określonego stanowiska w dyskusji na temat definiowania pojęcia kultury i pojęć pokrewnych oraz historii kształtowania refleksji kulturoznawczej, wykorzystując poglądy własne oraz innych autorów zapoznanych na zajęciach, rzetelnie je przedstawiając oraz oceniając podczas dyskusji w grupie; formułuje pytania dotyczących zagadnień omawianych na zajęciach i wynikających z wnikliwej lektury lektur, systematycznie bierze udział w dyskusji i potrafi zainicjować dyskusję związanej z zagadnieniami omawianymi na zajęciach i omawianymi lekturami.

KU1_K02 student

- rozumie, że kulturoznawstwo jest dyscypliną aktywną i otwartą, jest w związku z tym gotów podjąć krytyczną dyskusję nad jej tradycją i kluczowymi pojęciami z ich odniesieniem do współczesnych zjawisk życia społecznego

Na ocenę dobrą student

zna chronologię kształtowania się pojęcia kultura oraz cywilizacja od antyku do połowy XX wieku i historię wyodrębniania się kulturoznawstwa jako odrębnej dyscypliny w obrębie nauk humanistycznych; rozpoznaje założenia i specyfikę tradycji niemieckich Kulturwissenschaft i brytyjskich cultural studies jako dwóch podstawowych źródeł kulturoznawstwa i potrafi wyjaśnić różnicę między nimi

KU1_W02 student

wie, jaki wkład w kształtowanie się kulturoznawstwa wniosły inne dyscypliny badawcze (np. filozofia, antropologia, socjologia), ale nie zawsze rozpoznaje i określa związki pomiędzy nimi; rozumie znaczenie perspektywy interdyscyplinarno-integracyjnej jako wyznaczającej specyfikę i ważne zadanie kulturoznawstwa w obrębie humanistyki

KU1_U06 student

- na ogół potrafi merytorycznie argumentować na rzecz określonego stanowiska w dyskusji na temat definiowania pojęcia kultury i pojęć pokrewnych oraz historii kształtowania refleksji kulturoznawczej, wykorzystując poglądy własne oraz innych autorów zapoznanych na zajęciach, przedstawiając je oraz oceniając podczas dyskusji w grupie; formułuje pytania dotyczących zagadnień omawianych na zajęciach i wynikających z wnikliwej lektury lektur, czasami bierze udział w dyskusji, ale nie potrafi samodzielnie zainicjować dyskusji związanej z konkretnymi zagadnieniami dotyczącymi omawianych lektur.

KU1_K02 student

- rozumie, że kulturoznawstwo jest dyscypliną aktywną i otwartą, jest w związku z tym gotów podjąć krytyczną dyskusję nad jej tradycją i kluczowymi pojęciami z ich odniesieniem do współczesnych zjawisk życia społecznego

Na ocenę dostateczną student

zna chronologię kształtowania się pojęcia kultura oraz cywilizacja od antyku do połowy XX wieku i historię wyodrębniania się kulturoznawstwa jako odrębnej dyscypliny w obrębie nauk humanistycznych; rozpoznaje założenia i specyfikę tradycji niemieckich Kulturwissenschaft i brytyjskich cultural studies jako dwóch podstawowych źródeł kulturoznawstwa

KU1_W02

wie, jaki wkład w kształtowanie się kulturoznawstwa wniosły inne dyscypliny badawcze (np. filozofia, antropologia, socjologia), w ograniczonym zakresie rozpoznaje i określa związki pomiędzy nimi, choć rozumie znaczenie perspektywy interdyscyplinarno-integracyjnej jako wyznaczającej specyfikę i ważne zadanie kulturoznawstwa w obrębie humanistyki

KU1_U06 student

- nie potrafi merytorycznie argumentować na rzecz określonego stanowiska w dyskusji na temat definiowania pojęcia kultury i pojęć pokrewnych oraz historii kształtowania refleksji kulturoznawczej, wykorzystując poglądy własne oraz innych autorów zapoznanych na zajęciach, rzetelnie je przedstawiając oraz oceniając podczas dyskusji w grupie; nie potrafi sformułować pytań dotyczących zagadnień omawianych na zajęciach i wynikających z wnikliwej lektury lektur, nie bierze udziału w dyskusjach i nie potrafi zainicjować dyskusji związanej z zagadnieniami omawianymi na zajęciach i omawianymi lekturami.

KU1_K02 student

- rozumie, że kulturoznawstwo jest dyscypliną aktywną i otwartą, ale nie potrafi podjąć krytycznej dyskusji odnoszącej jej tradycję i kluczowe pojęcia do współczesnych zjawisk życia społecznego

Na ocenę niedostateczną

KU1_W01 student

nie zna chronologii kształtowania się pojęcia kultura oraz cywilizacja od antyku do połowy XX wieku ani historii wyodrębniania się kulturoznawstwa jako odrębnej dyscypliny w obrębie nauk humanistycznych; nie rozpoznaje założeń ani specyfiki tradycji niemieckich Kulturwissenschaft i brytyjskich cultural studies jako dwóch podstawowych źródeł kulturoznawstwa;

KU1_W02 student

nie wie, jaki wkład w kształtowanie się kulturoznawstwa wniosły inne dyscypliny badawcze (np. filozofia, antropologia, socjologia), a więc i nie rozpoznaje i nie określa związków pomiędzy nimi i nie rozumie znaczenia perspektywy interdyscyplinarno-integracyjnej jako wyznaczającej specyfikę i ważne zadanie kulturoznawstwa w obrębie humanistyki

KU1_U06 student

nie potrafi merytorycznie argumentować na rzecz określonego stanowiska w dyskusji na temat definiowania pojęcia kultury i pojęć pokrewnych oraz historii kształtowania refleksji kulturoznawczej; formułuje potrafi sformułować pytań dotyczących zagadnień omawianych na zajęciach i wynikających z wnikliwej lektury lektur, nie bierze udziału w dyskusji i nie potrafi zainicjować dyskusji związanej z zagadnieniami omawianymi na zajęciach i zapoznawanymi lekturami.

KU1_K02 student

- nie rozumie, że kulturoznawstwo jest dyscypliną aktywną i otwartą, nie jest w związku z tym gotów podjąć krytycznej dyskusji nad jej tradycją i kluczowymi pojęciami z ich odniesieniem do współczesnych zjawisk życia społecznego

Sposoby weryfikacji procesu zdobywania wiedzy i jego efektu końcowego: monitorowanie obecności studenta na zajęciach (dopuszczalne dwie nieobecności w ciągu semestru), kolokwia cząstkowe, kolokwium końcowe obejmujące całość materiału, monitorowanie i ocena aktywności studenta na zajęciach.

O ocenie końcowej decyduje: ocena z kolokwium cząstkowego, ocena z kolokwium końcowego, ocena aktywności na zajęciach online.