Cultural Communication of the 20th Century: Iconosphere, Audiosphere, Logosphere

I — Wiek XX – wstęp

II — „Przed sześćdziesiątym szóstym rokiem nie oświadcz się żadnej damie” — „Chcę Twego szczęścia, ale szczęścia na pewnym poziomie ludzkiego bytu”. Listy Witkiewicza do syna

III — „Podobna przyjemność [...] spotkałaby mnie pierwszy raz w życiu: nikt nigdy nie uścisnął mojej dłoni”. Kim według Herlinga-Grudzińskiego jest dla nas drugi człowiek?

IV—V — „Zwiedziłem wiele muzeów i nie będę udawał, że przeżywałem same zachwyty”. Herbert wśród dzieł sztuki

VI—VII — „Ja, ja, ja, ja” ‒ i inni. Myśli o ludziach i o sztuce w rozmowach, dziennikach, listach XX–wiecznych pisarzy: Gombrowicza, Herlinga, Kisiela, Białoszewskiego

VIII — Rozmowy i rozmówki w twórczości Białoszewskiego

I — Wiek XX – wstęp

II — „Przed sześćdziesiątym szóstym rokiem nie oświadcz się żadnej damie” — „Chcę Twego szczęścia, ale szczęścia na pewnym poziomie ludzkiego bytu”. Listy Witkiewicza do syna

LEKTURY OBOWIĄZKOWE: Stanisław Witkiewicz, Listy do syna, oprac. Bożena Danek-Wojnowska i Anna Micińska, Warszawa 1969 (wybór); Stanisław Ignacy Witkiewicz, Listy do Bronisława Malinowskiego, wstępem opatrzył Edward C. Martinek, przygotował do druku Tomasz Jodełka-Burzecki, Warszawa 1981 (wybór); Stanisław Ignacy Witkiewicz, Listy do żony, t. I–IV, przygotowała do druku Anna Micińska, oprac. i przypisami opatrzył Janusz Degler, Warszawa 2005–2012 (wybór).

LEKTURY DODATKOWE: Jan Błoński, Witkacy na zawsze, Kraków 2003, [cz. I:] Od Stasia do Witkacego; zwłaszcza rozdziały: „I ty będziesz artystą”, „Psychomachia rodzinna”, „Zawęźlenie konfliktu”, s. 7–31; Tomasz Burek, «Bądź zdrów, dobry, mądry i jasny». Stanisława Witkiewicza walka o duszę syna, w: tenże, Dalej aktualne, Warszawa 1973, s. 116‒131; Janusz Degler, Witkacego portret wielokrotny. Szkice i materiały do biografii (1918–1939), Warszawa 2009; Krzysztof Dubiński, Wojna Witkacego, czyli kumboł w galifetach, Warszawa 2015; Jan Gondowicz, Panna Nikt, dwutygodnik.com, wyd. 107, 5/2013; Kronika życia i twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza, oprac. Janusz Degler, Anna Micińska, Stefan Okołowicz, Tomasz Pawlak, Warszawa 2017; Maciej Mączyński, Natura w ujęciu Stanisława Witkiewicza (na podstawie listów do syna), w: Epistolografia w dawnej Rzeczypospolitej, t. VII: Literatura, historia, język, red. Piotr Borek, Marceli Olma, Kraków 2017, s. 323‒336; Anna Micińska, Istnienie Poszczególne: Stanisław Ignacy Witkiewicz, oprac. Janusz Degler, Wrocław 2003; Stefan Okołowicz, Anioł i syn. 30 lat dialogu Stanisława i Stanisława Ignacego Witkiewiczów, Warszawa [2015]; Maria Olszaniecka, Dziwny człowiek. (O Stanisławie Witkiewiczu), Kraków 1984; Ewa Paczoska, Spotkania naturalistów, w: Janina Kulczycka-Saloni, Danuta Knysz-Rudzka, Ewa Paczoska, Naturalizm i naturaliści w Polsce. Poszukiwania, doświadczenia, kreacje, Warszawa 1992, s. 219–240; Zdzisław Piasecki, Stanisław Witkiewicz. Młodość i wczesny dorobek artysty, Warszawa 1983; Zdzisław Piasecki, Stanisław Witkiewicz w kręgu ludzi i spraw sobie bliskich. Szkice nie tylko biograficzne, Opole 1999; Rafał Malczewski i mit Zakopanego (t. I), Zakopane w czasach Rafała Malczewskiego (t. II), pod red. Doroty Folgi-Januszewskiej i Teresy Jabłońskiej, Olszanica 2006; Jan Reychman, Peleryna, ciupaga i znak tajemny, Kraków 1971; „Rocznik Podhalański” 2016, t. XI: Wokół Witkiewiczów, Zakopane 2016; Henryk Sienkiewicz, Listy do Stanisława Witkiewicza, w: tegoż, Listy, t. V, cz. 2, listy oprac., wstępem i przypisami opatrzyła Maria Bokszczanin, Warszawa 2009; Stanisław Witkiewicz. 1851–1915 [katalog wystawy monograficznej w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem], Zakopane 1996; Stanisław Witkiewicz. Człowiek — Artysta — Myśliciel. Materiały z sesji zorganizowanej w osiemdziesiątą rocznicę śmierci artysty. Zakopane, 20–22 października 1995, pod red. Zbigniewa Moździerza, „Materiały Towarzystwa Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem”, vol. 2, Zakopane 1997; Wojciech Sztaba, Gra ze sztuką. O twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza, Kraków 1982; Józef Tarnowski, Wielki przełom. Studium z estetyki Stanisława Witkiewicza, Gdańsk 2014; Barbara Tondos, Styl zakopiański i zakopiańszczyzna, Wrocław 2009; Małgorzata Vražić, Stanisław Witkiewicz i Witkacy. Dwa paradygmaty sztuki, dwie koncepcje kultury, Warszawa 2013; Stanisław Witkiewicz, Na przełęczy, w: tegoż, Pisma zebrane, t. III, wstęp Mieczysław Gładysz, komentarz Roman Hennel, Kraków 1970 lub w: tegoż, Pisma tatrzańskie, t. I, Kraków 1963; Stanisław Ignacy Witkiewicz, Pożegnanie jesieni, wyd. 2 krytyczne, oprac. Anna Micińska, Warszawa 2001; Jacek Woźniakowski, Ojciec i syn Witkiewicze, w: tegoż, Co się dzieje ze sztuką?, Warszawa 1974; August Zamoyski, Jak i dlaczego wyrosłem z formizmu [cz. 1‒2], „Poezja” 1968, nr 1 (s. 17‒32), nr 2 (s. 32‒47); Anna Żakiewicz, Młodość chłopczyka. O wczesnej twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza: 1900‒1914, Gdańsk 2014.

III — „Podobna przyjemność [...] spotkałaby mnie pierwszy raz w życiu: nikt nigdy nie uścisnął mojej dłoni”. Kim według Herlinga-Grudzińskiego jest dla nas drugi człowiek?

LEKTURY OBOWIĄZKOWE: Gustaw Herling-Grudziński, Wieża, w: Skrzydła ołtarza. Opowiadania, Pisma zebrane, pod red. Zdzisława Kudelskiego, t. 2, Warszawa 1995.

LEKTURY DODATKOWE: Joanna Bielska-Krawczyk, Między widzialnym i niewidzialnym. Widzenie, kolor, światłocień i dzieła sztuki w twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Kraków 2004; Ewa Bieńkowska, Pisarz i los. O twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Warszawa 2002; Włodzimierz Bolecki, Ciemna miłość. Szkice do portretu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Warszawa 2002; Etos i artyzm. Rzecz o Herlingu-Grudzińskim, pod red. Seweryny Wysłouch i Ryszarda K. Przybylskiego, Poznań 1991; Gustaw Herling-Grudziński, Dziennik pisany nocą 1971–1999, w: Pisma zebrane, pod red. Zdzisława Kudelskiego, t. 3–7 i 10–11, Warszawa 1995–2000; Gustaw Herling-Grudziński, Skrzydła ołtarza. Opowiadania, w: Pisma zebrane, pod red. Zdzisława Kudelskiego, t. 2, Warszawa 1995; Gustaw Herling-Grudziński, Włodzimierz Bolecki, Rozmowy w Dragonei, rozmowy przeprowadził, oprac. i przygotował do druku W. Bolecki, Warszawa 1997 (zwłaszcza: Rozmowa VIII. «Skrzydła Ołtarza», s. 151–177 i Rozmowa XXV. «Dziennik pisany nocą», s. 333–362); Herling-Grudziński i krytycy. Antologia tekstów, wybór i oprac. Zdzisław Kudelski, Lublin 1997; Zdzisław Kudelski, Pielgrzym świętokrzyski. Szkice o Herlingu-Grudzińskim, Lublin 1991; Giuseppe Tomasi di Lampedusa, Gepard, przeł., przypisami i posłowiem opatrzył Stanisław Kasprzysiak, Warszawa [2009]; Ryszard K. Przybylski, Być i pisać. O prozie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Poznań 1991; Elżbieta Sawicka, Widok z wieży. Rozmowy z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim, Warszawa 1997.

IV—V — „Zwiedziłem wiele muzeów i nie będę udawał, że przeżywałem same zachwyty”. Herbert wśród dzieł sztuki

LEKTURA OBOWIĄZKOWA: Zbigniew Herbert, Lascaux, U Dorów, Il Duomo oraz Kamień z katedry, w: Barbarzyńca w ogrodzie, Warszawa 2004, s. 7–35, 51–59 i 97–121; Zbigniew Herbert, Tulipanów gorzki zapach, Gerard Terborch. Dyskretny urok mieszczaństwa, Martwa natura z wędzidłem oraz Temat niebohaterski oraz Apokryfy, w: Martwa natura z wędzidłem, Warszawa 2003, s. 39–59, 61–110, 113‒147.

LEKTURY DODATKOWE: wszystkie pozostałe eseje Zbigniewa Herberta z powyższych tomów, a także z tomu Labirynt nad morzem, Warszawa 2000, ponadto: Zbigniew Herbert, Stanisław Barańczak, Korespondencja (1972–1996), Warszawa 2005; Zbigniew Herbert, Henryk Elzenberg, Korespondencja, redakcja i posłowie Barbara Toruńczyk; Zbigniew Herbert, Czesław Miłosz, Korespondencja, Warszawa 2006; Herbert nieznany. Rozmowy, Warszawa 2008; Gustaw Herling-Grudziński, Dziennik pisany nocą 1989–1992, w: tegoż, Pisma zebrane, t. 7, Warszawa 1997; stąd rozdziały: Caravaggio: światło i cień (s. 104–113), Rembrandt w miniaturze (s. 171–180), Monolog o martwej mniszce (s. 203–215), Perły Vermeera (s. 254–263), Ribera — Hiszpańczyk Partenopejski (s. 348–358); Gustaw Herling-Grudziński, Wyjścia z milczenia. Szkice, w: tegoż, Pisma zebrane, t. 9, Warszawa 1999; stąd rozdział: «Barbarzyńca w ogrodzie» Zbigniewa Herberta (s. 332–336).

VI—VII — „Ja, ja, ja, ja” ‒ i inni. Myśli o ludziach i o sztuce w rozmowach, dziennikach, listach XX–wiecznych pisarzy: Gombrowicza, Herlinga, Kisiela, Białoszewskiego

LEKTURY OBOWIĄZKOWE: Miron Białoszewski, Tajny dziennik, Kraków 2012 (fragmenty), a także wybrane wiersze i fragmenty próz; Witold Gombrowicz, Dziennik 1953–1966, w: Dzieła, red. nauk. tekstu Jan Błoński, t. VII–IX, wyd. II, Kraków 1988 (fragmenty); Gustaw Herling-Grudziński, Dziennik pisany nocą [1971–1999], w: Pisma zebrane, pod red. Zdzisława Kudelskiego, t. 3–7 i 10–11, Warszawa 1995–2000 (fragmenty); Stefan Kisielewski, Dzienniki [1968–1980], Warszawa 1996 (fragmenty).

WYBRANE LEKTURY DODATKOWE: Maria Dąbrowska, Dzienniki, wybór, wstęp i przypisy Tadeusz Drewnowski, t. 1–5, Warszawa 1988; Maria Dąbrowska, Dzienniki 1914‒1965 [pełna wersja], [Warszawa 2009]; Maria Dąbrowska, Jerzy Stempowski, Listy. Tom I: 1926–1953, Tom II: 1954–1958, Tom III: 1959–1965, oprac., wstępem i przypisami opatrzył Andrzej Stanisław Kowalczyk, Warszawa 2010; Jerzy Giedroyc, Witold Gombrowicz, Listy 1950–1969, wybrał, oprac. i wstępem opatrzył Andrzej Kowalczyk, Warszawa 1993; Jarosław Iwaszkiewicz, Dzienniki 1911–1955, oprac. i przypisy Agnieszka i Robert Papiescy, wstępem opatrzył Andrzej Gronczewski, Warszawa 2007; Jarosław Iwaszkiewicz, Dzienniki 1956–1963, oprac. i przypisy Agnieszka i Robert Papiescy, Radosław Romaniuk, wstępem opatrzył Andrzej Gronczewski, Warszawa 2010; Jan Lechoń, Dziennik, t. I—III, Warszawa 1992; Czesław Miłosz, Jarosław Iwaszkiewicz, Portret podwójny. Wykonany z listów, wierszy, zapisków intymnych, wywiadów i publikacji, wybór tekstów, ich układ i redakcja Barbara Toruńczyk, oprac. i przypisami opatrzył Robert Papieski, Warszawa 2011; Jerzy Stempowski, Listy, słowo wstępne Jan Kott, Wojciech Karpiński, posłowie Andrzej Stanisław Kowalczyk, wybór i red. Barbara Toruńczyk, Warszawa 2000; Aleksander Wat, Mój wiek. Pamiętnik mówiony. Cz. I–II, rozmowy prowadził i przedmową opatrzył Czesław Miłosz, do druku przygotowała Lidia Ciołkoszowa, Warszawa 1998; Ola Watowa, Wszystko co najważniejsze..., Warszawa 1990.

KISIELEWSKI: Małgorzata Gąsiorowska, Kisielewski, Warszawa 2011; Stefan Kisielewski, 100 razy głową w ściany. Felietony z lat 1945–1971, Warszawa 1996; Stefan Kisielewski, Abecadło Kisiela. Testament Kisiela – ze Stefanem Kisielewskim rozmawia Piotr Gabryel, wstęp Tomasz Wołek, P. Gabryel, posłowie Mariusz Urbanek, Warszawa 2011; Stefan Kisielewski, Felietony zdjęte przez cenzurę, Warszawa 1998; Stefan Kisielewski, Wołanie na puszczy, Warszawa 1997; Mariusz Urbanek, Kisiel, Wrocław 1997; Mariusz Urbanek, Kisielewscy, Warszawa 2006.

VIII — Rozmowy i rozmówki w twórczości Białoszewskiego

LEKTURA OBOWIĄZKOWA: Miron Białoszewski, AAAmeryka, w: Obmapywanie Europy, czyli dziennik okrętowy. AAAmeryka. Ostatnie wiersze, Warszawa 1988; a także wybrane wiersze i fragmenty próz.

WYBRANE LEKTURY DODATKOWE: Miron Białoszewski, Listy do Eumenid, „Teksty Drugie” 6/1991, s. 83–136; Miron Białoszewski, Mówienie o pisaniu, «Warszawa była mi stale pod ręką». Rozmowa Józefa Barana z Mironem Białoszewskim oraz Mój wiersz, w: Stanisław Burkot, Miron Białoszewski, Warszawa 1992 (Materiały: I. Pisarz o sobie, s. 142–155); Miron Białoszewski, O tym Mickiewiczu jak go mówię, w: Debiuty poetyckie 1944–1960. Wiersze, autointerpretacje, opinie krytyczne, wybór i oprac. Jacek Kajtoch, Jerzy Skórnicki, Warszawa 1972; Miron Białoszewski, Utwory zebrane, t. 1–10, Warszawa 1987–2000. Stanisław Barańczak, Język poetycki Mirona Białoszewskiego, Wrocław 1974; Romuald Cudak, Czytając Białoszewskiego, Katowice 1999; zwłaszcza interpretacje wierszy: rozłam w barze mlecznym z niespodziewanem (s. 169–172) oraz Zdawałoby się — sprawa zamknięta. Tupotanie tupotanie po paru dniach (s. 216–220); Małgorzata Łukaszuk-Piekara, «niby ja». O poezji Białoszewskiego, Lublin 1997; Miron. Wspomnienia o poecie, zebrała i oprac. Hanna Kirchner, Warszawa 1996; Ewa Nofikow, Metafizyczne gospodarstwo Mirona, Białystok 2001; O wierszach Mirona Białoszewskiego. Szkice i interpretacje, oprac. nauk. i red. Jacek Brzozowski, Łódź 1993; stąd zwłaszcza: Danuta Szajnert, Romuald Kanarek, Mirona Białoszewskiego podróż na Wschód, s. 79–97, oraz Ewa Ledóchowicz, «Nie na rozkurz» czyli o tym, że słowo jest ważne, s. 99–110; Pisanie Białoszewskiego, szkice pod red. Michała Głowińskiego i Zdzisława Łapińskiego, Warszawa 1993; Janusz Sławiński, Miron Białoszewski: «Ballada od rymu», w: Liryka polska. Interpretacje, pod red. Jana Prokopa i Janusza Sławińskiego, Kraków 1966, s. 403–415; Janusz Sławiński, Miron Białoszewski: «Leżenia», w: Czytamy wiersze, wybór, oprac. i wstęp Janusz Maciejewski, wyd. drugie uzup. i popr., Warszawa 1973; Anna Sobolewska, Maksymalnie udana egzystencja. Szkice o życiu i twórczości Mirona Białoszewskiego, Warszawa 1997; Tadeusz Sobolewski, Człowiek Miron, Kraków 2012; Tadeusz Sobolewski, Mirona Białoszewskiego «Listy do Eumenid», „Teksty Drugie” 6/1991, s. 137–142; Jadwiga Stańczakowa, Ostatnie tygodnie z Mironem, „Odra” 10/1983, s. 4–8; Szacunek dla każdego drobiazgu – rozmowa z Mironem Białoszewskim, w: Zbigniew Taranienko, Rozmowy z pisarzami, Warszawa 1986, s. 397–423; «To, w czym się jest». Rozmowa z Mironem Białoszewskim w dniu 2 II 1983, rozmawiała Anna Trznadel-Szczepanek, „Twórczość” 1983, nr 9, s. 29–38; Kazimierz Wyka, Na odpust poezji oraz Białoszewskiego — obroty, donosy i szumy, w: tegoż, Rzecz wyobraźni, Kraków 1997, s. 141–158 oraz 614–622.

WYBRANA BIBLIOGRAFIA OGÓLNA

LITERATURA: Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków 2006; Artur Hutnikiewicz, Od czystej formy do literatury faktu. Główne teorie i programy literackie XX stulecia, wyd. IV, Warszawa 1976; Anna Radziwiłł, Wojciech Roszkowski, Historia dla maturzysty. Wiek XX. Podręcznik: szkoły gimnazjalne – zakres rozszerzony, wyd. 5, Warszawa 2008; Słownik literatury polskiej XX wieku, zespół redakcyjny: Alina Brodzka, Mirosława Puchalska, Małgorzata Semczuk, Anna Sobolewska, Ewa Szary-Matywiecka, Wrocław–Warszawa–Kraków 1992.

MALARSTWO: Jan Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto. Opowieść o sztuce europejskiej naszej ery, wyd. zmienione, Warszawa 2001, rozdz. XVI: Nowy wspaniały świat. Sztuka XX wieku, s. 649–706; Maria Rzepińska, Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego, wyd. nowe uzup., Kraków 1983, rozdz. VIII: Prymat koloru, rozdz. IX: Kolor wyzwolony – sukcesy i porażki; Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. 4, Warszawa 2003; Sztuka świata, t. 9, Warszawa 1996.

MUZYKA: Teresa Chylińska, Karol Szymanowski i jego epoka, t. I–III, Kraków 2008; Danuta Gwizdalanka, Krzysztof Meyer, Lutosławski, t. 1: Droga do dojrzałości, t. 2: Droga do mistrzostwa, Kraków 2003‒2004; Tadeusz Kaczyński, Andrzej Zborski, Warszawska Jesień, Warszawa 1983; Stefan Kisielewski, Gwiazdozbiór muzyczny, w: tegoż, Pisma wybrane, Warszawa 1996 (rozdziały o kompozytorach dwudziestowiecznych); Witold Lutosławski, Postscriptum, oprac. i wybór tekstu Danuta Gwizdalanka i Krzysztof Meyer, Warszawa 2001; Jacek Niedziela, Historia Jazzu. 100 wykładów, Katowice 2009; Stefan Rieger, Glenn Gould czyli sztuka fugi, wyd. II poszerz., Gdańsk 2007; Karol Szymanowski, Korespondencja. Pełna edycja zachowanych listów od i do kompozytora, t. 1–4, zebrała i oprac. Teresa Chylińska, Kraków 1982–2002.

Po ukończeniu zajęć Student powinien:

znać podstawową terminologię i metodologię z obszaru nauk humanistycznych w odniesieniu do kulturoznawstwa oraz studiowanych specjalizacji (KU1_W03);

znać podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury polskich i obcych w kontekście wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych (KU1_W10 );

potrafić rozpoznawać nawiązania intertekstualne do ważnych dla świadomości zbiorowej obrazów, wątków, motywów, postaci (KU1_U8);

potrafić w perspektywie synchronicznej i diachronicznej dokonywać krytycznej analizy oraz interpretacji różnych wytworów kultury, ich oddziaływania społecznego oraz miejsca w procesach historyczno-kulturowych (KU1_U10);

umieć nazwać cele podejmowanego zadania oraz ocenić znaczenie i potrzebę zachowania właściwej kolejności wykonywania poszczególnych etapów realizacji zadań (KU1_K04);

mieć świadomość własnej i wspólnej odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego Polski i Europy jako znaków tożsamości człowieka we współczesnym świecie (KU1_K08).

GŁÓWNE WARUNKI ZALICZENIA:

1) obecność – bez konsekwencji zajęcia można opuścić jeden raz; ewentualna druga nieobecność skutkuje koniecznością zaliczenia obu opuszczonych zajęć na najbliższym dyżurze (pisanie szczegółowych testów ze znajomości lektur omawianych na opuszczonych przez Studenta zajęciach, rozmowa o tychże lekturach); trzecia nieobecność oznacza podobną konieczność: zaliczanie szczegółowych testów ze znajomości lektur omawianych na wszystkich zajęciach w semestrze oraz rozmowa o tychże lekturach); nieobecność na czterech zajęciach skutkuje niezaliczeniem całego cyklu;

2) indywidualna rozmowa na ocenę, dotycząca wybranych przez prowadzącego tematów poruszanych w czasie zajęć oraz wybranej przez Studentów lektury dodatkowej (co najmniej 223 strony znormalizowane).

POZOSTAŁE ELEMENTY MAJĄCE WPŁYW NA OCENĘ KOŃCOWĄ:

3) aktywność podczas zajęć;

4) rezultaty osiągnięte na sprawdzianach ze znajomości zadanych tekstów (maksymalnie odbędą się cztery sprawdziany w semestrze).

NOWE WARUNKI ZALICZENIA (2020)

(wymuszone rozporządzeniami związanymi z „pandemią”)

Praca pisemna ‒ interpretacja wybranego tekstu literackiego lub fragmentów różnych tekstów ‒ lub obrazu.

Lista tematów do wyboru:

1. Motywy światła, ciemności, cienia, dźwięku lub ciszy i ich funkcje w wybranym utworze lub w wybranych utworach Tadeusza Różewicza, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego (oprócz Wieży) lub Małgorzaty Musierowicz

Można pisać tylko niektórych, nawet tylko o jednym rodzaju motywów. Mile widziane porównania z dziełami innych autorów.

2. Twarze, gesty, pozy. Jak i po co właśnie tak opisują człowieka: Witold Gombrowicz (jako autor Dziennika), Gustaw Herling-Grudziński (jako autor Dziennika pisanego nocą albo wybranego opowiadania), Zbigniew Herbert (jako autor esejów i wierszy), Stefan Kisielewski (jako autor Dzienników)? Porównania

Trzeba wybrać jedno lub dwa nazwiska z podanej listy – i naszkicować porównanie. Drugie nazwisko można też wybrać według własnego uznania, spoza listy (dobrze jednak, żebyśmy wiedzieli i napisali, dlaczego wybraliśmy do porównania tego, a nie innego twórcę).

3. Styl, narracja, psychologia, dobro i zło. Wojna w Pamiętniku z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego i we wspomnieniach Moniki Żeromskiej*. Porównania

* Powstania warszawskiego dotyczy jej Wspomnień ciąg dalszy, czyli drugi z pięciu tomów wspomnień.

4. Mirona Białoszewskiego Wywiad. Jak jest zbudowany i co znaczy ten wiersz?

Dialog – do czego podobny? Powtórzenia? Po co? Gry słów, wieloznaczności? Jakie i po co? Aluzja – do jakiego utworu lub do jakich utworów i po co?

5. Mirona Białoszewskiego ROZŁAM W BARZE MLECZNYM Z NIESPODZIEWANEM. Jak jest zbudowany i co znaczy ten wiersz?

Konstrukcja ‒ scenografia ‒ postacie ‒ ruch ‒ gesty ‒ rozmowy ‒ rekwizyty. Kim jest dla nas drugi człowiek?

6. Wielcy słowotwórcy w literaturze polskiej. Porównanie wybranych pomysłów słowotwórczych Leśmiana, Lema i Białoszewskiego

Może być tylko dwóch z nich. Można jedno nazwisko z tematu zastąpić innym lub oczywiście dodać inne – byle to był owocny poznawczo pomysł.

7. Jakie diagnozy stawiają swojej epoce (lub swojej epoce i czasom nadchodzącym) Charlie Chaplin w filmie Dzisiejsze czasy (1936) i inni wybrani artyści XX wieku? Porównanie.

Może być też tylko jeden inny wybrany artysta – pisarz, reżyser, reprezentant innej dyscypliny sztuki.

8. Co się stało z portretem? Stanisława Ignacego Witkiewicza Portret Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów na tle malarskiej tradycji

Zadanie polega na porównaniu obrazu Witkacego z innym portretem lub z innymi portretami, sprzed XX wieku. Można – ale w uzgodnieniu z prowadzącym – zająć się innym obrazem Witkacego.

9. Co się stało z pejzażem? Pieta Mondriana Molo i ocean na tle malarskiej tradycji

Zadanie polega na opisaniu obrazu Mondriana i porównaniu go z innym pejzażem lub z innymi pejzażami, sprzed XX wieku. Można zamiast obrazem Mondriana zająć się wybranym obrazem Władysława Strzemińskiego: Pejzażem miejskim, Pejzażem morskim lub Pejzażem górskim.

10. Grafik jako interpretator literatury. Jak znaczą i co znaczą wybrane okładki książek Mirona Białoszewskiego?

Do uwzględnienia zwłaszcza: Pamiętnik z powstania warszawskiego (projekt Jana Bokiewicza). Można wziąć pod uwagę także okładki dzieł Białoszewskiego innego autorstwa.

11. Przestrzeń, która mówi: co mówią wnętrza o swoich mieszkańcach w powieściach Małgorzaty Musierowicz?

12. W załączniku fragment tekstu Witolda Gombrowicza pt. Sienkiewicz. Skomentuj pogląd Gombrowicza – przychylnie lub polemicznie, przyjmując postawę umiarkowaną lub radykalną

Mile widziane (lecz nieobowiązkowe) uwzględnienie całego kilkunastostronicowego eseju.