(in Polish) Przemyt sztuki, przestępczość przeciwko zabytkom. Falsyfikaty na rynku antykwarycznym. Straty wojenne

Student po ukończeniu kursu powinien posiadać orientację we współczesnych zagrożeniach wobec zbiorów dzieł sztuki na różnych polach, znać teorie, koncepcje i praktyki dotyczące przeciwdziałaniu przestępstwom przeciwko zabytkom i dziełom sztuki, rozumieć ich uwarunkowania społeczne i kryminalne; umieć scharakteryzować formy, funkcje i treści obecne w muzealiach ze szczególnym uwzględnieniem problematyki ich autentyzmu (falsyfikaty) oraz nielegalnego obrotu (przemyt); znać współczesne metody zabezpieczenia zbiorów muzealnych przed klęskami żywiołowymi , włamaniami i kradzieżami, wiedzieć jakimi kryteriami wartościować zabytki; posiadać wiedzę na temat strat wojennych, znać przepisy regulujące status strat wojennych oraz instytucje zajmujące się rewindykacją utraconych dzieł; ukształtować własną indywidualną postawę twórczą w stosunku do muzealiów.

Zajęcia prowadzone w formie wykładu informacyjnego (problemowego, konwersatoryjnego) połączonego z aktywnym uczestnictwem studentów (dyskusja dotycząca przedstawianej problematyki, referaty w formie prezentacji) wraz z pomocniczym wykorzystaniem platformy Moodle.

W pierwszej części zajęć student zostanie zapoznany z historią metodologią i terminologią dyscypliny. Zasadniczą część zajęć stanowić będzie wykład dotyczący węzłowych zagadnień przestępstw przeciwko dobrom kultury (zabytki, dzieła sztuki, rzemiosła itp.) z przykładami praktycznego zastosowania metodologii badań właściwej dla prezentowanej dyscypliny.

Tematy zajęć I semestr:

W ramach zajęć podjęte zostaną następujące tematy szczegółowe:

1) Polskie straty dóbr kultury (wojenne, przedwojenne, powojenne);

2) Restytucja dóbr kultury. Bazy danych, instytucje monitorujące

3) Przestępczość na rynku sztuki

4) Wywóz i przemyt zabytków i dzieł sztuki

5) Rodzaje i kategorie przestępstw przeciwko zabytkom i dziełom sztuki;

6) Fałszerstwa dzieł sztuki i rzemiosła

7) Patologie kolekcjonerstwa i rynku dzieł sztuki w świetle muzeologii neuronalnej

8) Przestępstwa "białych kołnierzyków"

9) Kradzieże, kradzieże pracownicze, kradzieże z włamaniem

10) Bezpieczeństwo muzeum, bezpieczeństwo kolekcji

11) Zabezpieczenie alarmowe i techniczne

12) Zabezpieczenie przeciwpożarowe

13) Perspektywa prawna ochrony dóbr kultury

14) Perspektywa etyczna ochrony dóbr kultury

15) Podsumowanie i weryfikacja zdobytej wiedzy i umiejętności

LEKTURY PODSTAWOWE:

1) STRATY PRZEDWOJENNE ("Cenne, Bezcenne, Utracone" - otwarty dostęp w internecie)

Ewa Manikowska, Artykuł XI Traktatu Ryskiego. O Zbiorach, które nie wróciły do Polski;

Hanna Łaskarzewska, Traktat ryski. Fakty i refleksje;

Ewa Manikowska, Państwowe zbiory sztuki. U źródeł pierwszej państwowej kolekcji muzealnej;

Katarzyna Wagner, Sprawozdanie z konferencji naukowej „POLSKIE DZIEDZICTWO KULTUROWE W SZWECJI. HISTORIA I ZABYTKI”;

2) STRATY WOJENNE ("Cenne, Bezcenne, Utracone" - otwarty dostęp w internecie)

NA TROPIE POLSKIEGO DZIEDZICTWA KULTUROWEGO (oprac. zbior.);

Agata Modzolewska, ODZYSKANE STRATY WOJENNE;

Elżbieta Przyłuska, TRUDNA SZTUKA RESTYTUCJI. ODZYSKANIE OBRAZU WNĘTRZE KATEDRY W MEDIOLANIE MARCINA ZALESKIEGO;

3) ZAGROŻENIA DZIEDZICTWA PRZESTĘPCZOŚCIĄ ("Cenne, Bezcenne, Utracone" - otwarty dostęp w internecie)

Magdalena Marcinkowska, REKORDOWA KRADZIEŻ;

Olgierd Jakubowski, Krzysztof Osiewicz, BEZPIECZEŃSTWO MUZEÓW – ZAGROŻENIA, ZAPOBIEGANIE;

Adam Grajewski, SKALA ZAGROŻENIA PRZESTĘPCZOŚCIĄ PRZECIWKO DOBROM KULTURY W 2019 R. EFEKTYWNOŚĆ DZIAŁAŃ POLICJI;

4) BEZPIECZEŃSTWO ZBIORÓW I OCHRONA DZIEDZICTWA ("Cenne, Bezcenne, Utracone" - otwarty dostęp w internecie)

Magdalena Marcinkowska, VINCI II - NOWE NARZĘDZIE ZWALCZANIA NIELEGALNEGO OBROTU DZIEŁAMI SZTUK;

Dorota Wada, INTERNAL MARKET INFORMATION SYSTEM – FUNKCJONOWANIE SYSTEMU W POLSCE NA PRZYKŁADZIE MODUŁU W ZAKRESIE ZWROTU DÓBR KULTURY;

Tomasz Safjański, DZIAŁANIA OPERACYJNE INTERPOLU UKIERUNKOWANE NA ODZYSKIWANIE SKRADZIONYCH DZIEŁ SZTUKI –PRÓBA USYSTEMATYZOWANIA I OCENY SKUTECZNOŚCI;

5) DOKUMENTOWANIE I ZNAKOWANIE ZBIORÓW ("Cenne, Bezcenne, Utracone" - otwarty dostęp w internecie)

Maria Romanowska-Zadrożna, Dariusz Nowacki, INSKRYPCJA WSKAZUJE ŚLAD (Zabytkowy kielich odzyskany po latach);

Monika Barwik, Piotr Ogrodzki, DOKUMENTOWANIE I ZNAKOWANIE DZIEŁ SZTUKI;

Marta Dworniczak, NOWOCZESNE TECHNOLOGIE W ZNAKOWANIU ZABYTKÓW. Z DOŚWIADCZEŃ URZĘDU OCHRONY ZABYTKÓW W POZNANIU I POLICJI WIELKOPOLSKIEJ ;

6) KLĘSKI ŻYWIOŁOWE. POŻARY ("Cenne, Bezcenne, Utracone" - otwarty dostęp w internecie)

Ewa Potrzebnicka, POWODZIE I ZALANIA STAŁYM ZAGROŻENIEM DLA MATERIAŁÓW BIBLIOTECZNYCH;

Anna Czajka, KOŁO RATUNKOWE REAGOWANIE W PRZYPADKU KATASTROFY;

POŻARY OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH W ROKU 2019 (Oprac. Redakcja);

7) KONFLIKTY ZBROJNE ("Cenne, Bezcenne, Utracone" - otwarty dostęp w internecie)

Krzysztof Sałaciński, RATOWANIE ZAGROŻONEGO DZIEDZICTWA KULTURY WE WSPÓŁCZESNYCH KONFLIKTACH ZBROJNYCH;

Marcin Sabaciński, DZIEDZICTWO KULTUROWEJ JAKO NARZĘDZIE W RĘKACH TZW. PAŃSTWA ISLAMSKIEGO;

Krystyna Ogrodzka, RED LIST PRAKTYCZNYM NARZĘDZIEM DO WALKI Z NIELEGALNYM HANDLEM;

8) PRAWO OCHRONY DZIEDZICTWA ("Cenne, Bezcenne, Utracone" - otwarty dostęp w internecie)

Magdalena Marcinkowska, VINCI II. NOWE NARZĘDZIE ZWALCZANIA NIELEGALNEGO OBROTU DZIEŁAMI SZTUKI;

Elżbieta Rogowska, RACJA I DYPLOMACJA. W POSZUKIWANIU SKUTECZNYCH SPOSOBÓW RESTYTUCJI DÓBR KULTURY;

Andrzej Drozd, USTAWA O RESTYTUCJI NARODOWYCH DÓBR KULTURY;

Tomasz Szkaradnik, Olgierd Jakubowski, Spór o własność wachlarzy Kossaków skradzionych z Muzeum w Górkach Wielkich;

O. Jakubowski, Zjawisko przemytu dóbr kultury, "Archiwum Kryminologii", t. XXXVI/2014, s. 389-421 (otwarty dostęp w Internecie)

P. Ogrodzki, Przestępczość przeciwko zabytkom, ("Cenne, Bezcenne, Utracone" - Otwarty dostęp w Internecie)

W. Ślesiński, Fałszerze, fałszerstwa i ich zwalczanie (Otwarty dostęp w Internecie)

M. Obrebski, Grabież dóbr kultury w czasie II wojny światowej jako zbrodnia wojenna. Aspekty prawne (Otwarty dostęp w Internecie).

LEKTURY UZUPEŁNIAJĄCE:

A. Dembiński, L. Pietraszko (red.), Ochrona dziedzictwa kulturowego i ma-

terialnego pogranicza, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011;

Z. Jakubowski, S. Ziembiński (red.), Ochrona dzieł sztuki w Polsce:

materiały z konferencji naukowej w ASW 18–19 maja 1989 r., Akademia Spraw Wewnętrznych, Warszawa 1990;

O. Jakubowski, Modus operandi sprawców włamań do instytucji muzeal-

nych, Kultura w praktyce. Zagadnienia prawne, t. 2, Poznań 2014;

S. Kocewiak, P. Ogrodzki, J. Rulewicz., Vademecum zabezpieczenia muzeów, Warszawa 2002;

R. Krawczyk, Kryminalistyczna problematyka przestępczości przeciwko dobrom kultury – mity i rzeczywistość, w: E. Gruza, M. Goc, T. Tomaszewski (red.), Co nowego w kryminalistyce – przegląd zagadnień z zakresu zwalczania przestępczości, Stowarzyszenie Absolwentów Wydziału Prawa i Administracji UW, Warszawa 2010;

M. Lange, Praktyczne aspekty zwalczania przestępczości skierowanej przeciwko zabytkom, „Przegląd Policyjny” 2007, nr 3(87);

V. Noce, Kolekcja egoisty: szalona przygoda notorycznego złodzieja dzieł

sztuki i inne pouczające historie, Warszawa 2008;

P. Ogrodzki, Ochrona indywidualna dzieł sztuki i zabytków w muzeach, 2008;

E.W. Pływaczewski, E. Kowalewska-Borys (red.), Zwalczanie przemytu. Zbiór dobrych praktyk. Różne perspektywy – wspólny cel, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2013;

J. Pruszyński, Dziedzictwo kultury Polski, jego straty i ochrona prawna, t. 1-2, Kraków 2001;

W. Szafrański (red.), Wokół problematyki prawnej zabytków i dzieł sztuki, t. 1, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2007;

J. Świeczyński, Grabieżcy kultury i fałszerze sztuki, Warszawa 1986;

Efekty kształcenia:

- Student identyfikuje i charakteryzuje metody badawcze stosowane w wykrywaniu, typologizacji i przeciwdziałaniu przestępstwom przeciw dobrom kultury

- Student wyciąga wnioski dotyczące konsekwencji przestępstw dla stanu dziedzictwa kulturowego

- Student porządkuje zdobytą wiedzę teoretyczną w zakresie ochrony dóbr kultury

- Student prezentuje własne poglądy i opinie na temat przeciwdziałania przestępstwom przeciw dobrom kultury

- Podejmując próby implementowania poznanych metod badawczych w zakresie ochrony dóbr kultury student podejmuje próby formułowania wniosków.

1 ECTS - udział w zajęciach/przygotowanie do zajęć - 30 godz.

1 ECTS - przygotowanie prac zaliczeniowych - 30 godz.

1 ECTS - lektury obowiązkowe - 30 godz.

90 godzin = 3 punkty ECTS

Muz1_W03 Zna i rozumie metodologię badań w zakresie muzealnictwa i ochrony dóbr kultury, w tym posiada wiedzę na temat rozwoju teorii i praktyki przeciwdziałania przestępstwom wobec dóbr kultury z rozwojem muzealnictwa w Polsce i na świecie;

Muz1_U02 Potrafi samodzielnie formułować i analizować problemy badawcze, a także samodzielnie wyszukiwać specjalistyczną literaturę i

opracowania z zakresu muzealnictwa i ochrony dóbr kultury;

Muz1_ U04 Potrafi posługiwać się specjalistycznym językiem i stosować właściwą terminologię muzeologiczną i z zakresu ochrony dóbr kultury.

Muz1_U11 Potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną w zakresie nauk o kulturze i religii w pracy muzealnika.

Muz1_K01 Jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy muzeologicznej i

rozumie konieczność ciągłego samokształcenia i konsultacji

specjalistycznych w zakresie ochrony dóbr kultury.

Efekty kształcenia w obszarze wiedzy są osiągane na drodze wykładu informacyjno-problemowego, a weryfikowane przez ocenianie ciągłe aktywności podczas zajęć, pracy na zajęciach, w odniesieniu do zadawanych na bieżąco lektur oraz w realizowanych zadań na platformie Moodle.

Efekty kształcenia w obszarze umiejętności są osiągane metodami dyskusji a weryfikowane przez ocenianie ciągłe aktywności podczas zajęć, pracy na zajęciach, w odniesieniu do zadawanych na bieżąco lektur, oraz przez ocenę

przygotowanego przez studenta dwuczęściowego referatu z pełnym aparatem badawczym, obejmującego wybrane zagadnienia z zakresu ochrony dóbr kultury z zastosowaniem wybranej przez studenta metodologii stosowanej w muzeologii.

KRYTERIA

ocena BDB - Student identyfikuje i charakteryzuje metody badawcze stosowane w muzeologii w zakresie ochrony zabytków i dzieł sztuki. Student wyciąga wnioski dotyczące skutków przestępstw przeciwko dobrom kultury. Student porządkuje zdobytą wiedzę teoretyczną w zakresie teorii i praktyki przeciwdziałania przestępstwom przeciw dobrom kultury

Student prezentuje własne poglądy i opinie na temat ochrony dóbr kultury. Podejmując próby implementowania poznanych metod badawczych w muzeologii student podejmuje próby formułowania wniosków.

ocena DB - Student identyfikuje i charakteryzuje metody badawcze stosowane w muzeologii w zakresie ochrony dóbr kultury. Student porządkuje zdobytą

wiedzę teoretyczną w zakresie teorii i praktyki przeciwdziałania przestępstwom przeciw zabytkom i dziełom sztuki

Student prezentuje własne poglądy i opinie na temat teorii i praktyki ochrony dóbr kultury. Podejmując próby implementowania poznanych metod

badawczych w muzeologii, student nie zachowuje dostatecznej ostrożności w formułowaniu wniosków.

ocena DST - Student identyfikuje metody badawcze stosowane w stosowane w muzeologii w zakresie ochrony dóbr kultury. Student podejmuje próby wyciągania wniosków dotyczące teorii i praktyki ochrony dóbr kultury w przeciwdziałaniu przestępstwom przeciw zabytkom i dziełom sztuki

ocena NDST - Student nie spełnia kryteriów przewidzianych na ocenę dostateczną.