Expertise, methodology and evaluation of art pieces

Wiedza z zakresu rzeczoznawstwa ma charakter ekspercki. Zdobywa się ją przede wszystkim w praktyce, na konkretnych przypadkach, w relacji mistrz-uczeń. Stąd zajęcia mają charakter teoretyczno-praktyczny, zaś ich celem jest przygotowanie studentów do samodzielnego zdobywania oraz pogłębiania wiedzy i umiejętności analizy rzeczoznawczej dzieła sztuki.

Główne zagadnienia: wiedza ekspercka; ocena wartości artystycznej, stanu zachowania i autentyczności dzieł sztuki; badanie proweniencji; wycena dzieł sztuki; zawód eksperta: kompetencje zawodowe, przepisy prawne, etyka zawodowa.

Zakres tematów:

1. Zagadnienia wprowadzające: autentyczność, znawstwo a rzeczoznawstwo, analiza rzeczoznawcza dzieła sztuki.

2. Wycieczka na targ staroci – ćwiczenia praktyczne.

3. Wiedza ekspercka i kompetencje eksperta, paradoks eksperta, werbalne zaciemnianie

4. Ocena dzieła sztuki – Atrybucja, datowanie, identyfikacja.

5. Historia powtórzeń: oryginał, replika, kopia, naśladownictwo, pastisz, powtórzenie, reprodukcja, falsyfikat.

6. Ocena dzieła sztuki – wartość artystyczna i analiza stylistyczna, gust.

7. Ocena dzieła sztuki – materiał i technika, patyna.

8. Ocena dzieła sztuki – stan zachowania.

9. Ocena dzieła sztuki – sygnatury, znaki, inskrypcje, nalepki.

10. Ocena dzieła sztuki – proweniencja.

11. Badania fizykochemiczne dzieł sztuki.

12. Wycena – kryteria wyceny, analiza notowań aukcyjnych.

13. Ćwiczenia praktyczne w salonie domu aukcyjnego.

14. Sztuka współczesna – zajęcia teoretyczno-praktyczne.

15. Zawód eksperta – prawo, etyka.

Lektury obowiązkowe:

1. [b.a.], ABC profilaktyki konserwatorskiej w muzeum, Warszawa 2015.

2. Bryl Monika, Rynek sztuki w Polsce. Poradnik dla kolekcjonerów i inwestorów, Warszawa 2016.

3. Lewandowska Anna, Zalewska K., Zielińska K., ABC Podstawy prowadzenia badań proweniencyjnych, wyd. Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zabytów, Warszawa 2015.

4. Szafrański Wojciech, Wilk Dariusz, Sposoby czy metody? Aspekty podmiotowe i przedmiotowe wycen dzieł sztuki w Polsce, „Santander Art and Culture Law Review” 1/2017 (3), s. 115–156.

5. Wilk Dariusz, Ekspertyza fizykochemiczna dzieł sztuki pod kątem wykrycia fałszerstwa, w: Zagrożenia dzieł sztuki i meandry ich ochrony, red. R. Krawczyk, Kraków 2011, s. 125–149.

Lektury uzupełniające:

6. Bastek Grażyna, Znawstwo – dzieje i metoda, „Ikonotheka” R. X (1996), s. 35–50.

7. Ekspert kontra dzieło sztuki. Rozpoznawanie falsyfikatów oraz fałszywych atrybucji w sztukach plastycznych, red. Ronald D. Spencer, Magdalena Iwańska, Warszawa 2009.

8. Falsyfikaty dzieł sztuki w zbiorach polskich: materiały międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej 21-22 maja 1999 roku przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Oddział Warszawski Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Zamek Królewski w Warszawie, Warszawa [2001].

9. Michalski Jan, Anatomia fałszerstwa, Kraków 2016.

10. Problematyka autentyczności dzieł sztuki na polskim rynku. Teoria – praktyka – prawo. Materiały seminariów zorganizowanych w 2010 roku przez Ośrodek Ochrony Zbiorów Publicznych (obecnie Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów) przy udziale Stowarzyszenia Antykwariuszy Polskich oraz Domu Aukcyjnego Rempex, Warszawa 2012.

11. Szczekala Agnieszka, Fałszerstwa dzieł sztuki. Zagadnienia prawnokarne, Warszawa 2012.

12. Widła Tadeusz, Ekspertyza sygnatury malarskiej, Katowice 2016.

13. Współczesne metody badań obrazów sztalugowych. Podręcznik konserwatora-restauratora, red. Daniela Pinna, Monica Galeotti, Rococo Mazzeo, Toruń 2012.

Wiedzy:

1. Zna podstawową terminologię używaną w rzeczoznawstwie oraz rozumie jej zastosowania w obrębie nauk o sztuce. P6S_WG

2. Zna podstawowe kryteria oceny dzieł sztuki. P6S_WG

3. Zna procedurę analizy rzeczoznawczej dzieła sztuki. P6S_WG

4. Zna podstawowe techniki fałszowania dzieł sztuki. P6S_WG

5. Zna podstawowe kryteria wyceny dzieł sztuki. P6S_WG

6. Zna procedurę badań proweniencyjnych. P6S_WG

7. Zna podstawowe przepisy prawne regulujące pracę rzeczoznawcy oraz jego kompetencje zawodowe. P6S_WK

8. Zna zasady bezpiecznego obchodzenia się z dziełami sztuki. P6S_WG

Umiejętności:

1. Potrafi samodzielnie zdiagnozować wymagający konsultacji z ekspertem problem dotyczący oceny dzieła sztuki, a także samodzielnie wyszukiwać materiał porównawczy oraz specjalistyczną literaturę i opracowania z zakresu historii sztuki i rzeczoznawstwa. P6S_UW

2. Posiada podstawy warsztatu pracy antykwariusza. P6S_UW

3. Potrafi wstępnie ocenić wartość artystyczną obiektu. P6S_UW

4. Potrafi rozpoznać podstawowe techniki fałszowania dzieł sztuki. P6S_UW

5. Umie analizując notowania aukcyjne podać przybliżoną wartość rynkową obiektu. P6S_UW

6. Umie wstępnie ocenić stan zachowania obiektu, wskazać widoczny podczas obserwacji wizualnej zakres konserwacji. P6S_UW

Kompetencji społecznych:

1. Rozumie naturę wiedzy eksperckiej. P6S_KK

2. Rozumie potrzebę stałego pogłębiania posiadanej wiedzy i kompetencji. P6S_KK

3. Ma świadomość konieczności praktycznego podejścia w badaniach nad sztuką. P6S_KK

4. Posiada zdolność samodzielnego zdobywania wiedzy praktycznej. P6S_KK

5. Rozumie zagrożenia związane z obecnością falsyfikatów w handlu antykwarycznym. P7S_KR

6. Ma świadomość odpowiedzialności eksperta dokonującego oceny i wyceny dzieł sztuki. P7S_KR

7. Rozumie konieczność przestrzegania etyki zawodowej. P7S_KR

Opis ECTS:

• Udział w zajęciach - 30 h

• Praca własna (lektury, przygotowanie się do kolokwiów i zaliczenia) – 30 h

Metody dydaktyczne:

- wykład, dyskusja, zajęcia praktyczne na targu staroci oraz w salonie domu aukcyjnego.

Sposoby weryfikacji efektów kształcenia:

- frekwencja, aktywność podczas zajęć, pozytywne wyniki z kolokwiów, zaliczenie ustne na koniec semestru.

Kryteria oceniania:

BDB

• Zna bardzo dobrze podstawową terminologię używaną w rzeczoznawstwie oraz bardzo dobrze rozumie jej zastosowania w obrębie nauk o sztuce.

• Zna bardzo dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) kryteria oceny i wyceny dzieł sztuki. Potrafi bardzo dobrze wyjaśnić na przykładach zależność między poszczególnymi czynnikami wpływającymi na wartość rynkową obiektu.

• Umie analizując notowania aukcyjne trafnie podać przybliżoną wartość rynkową obiektu bardzo dobrze uzasadniając swoją ocenę.

• Potrafi odróżnić obiekt bardziej wartościowy pod względem artystycznym od mniej wartościowego oraz rzeczowo omówić różnice między nimi.

• Potrafi dobrze ocenić ogólny stan zachowania obiektu. Bardzo dobrze uzasadnia swoje zdanie.

• Zna bardzo dobrze procedurę analizy rzeczoznawczej dzieła sztuki oraz badań proweniencyjnych.

• Zna bardzo dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) podstawowe techniki fałszowania dzieł sztuki, potrafi je omówić na przykładach, bardzo dobrze rozpoznaje cechy prymitywnego falsyfikatu.

• Zna bardzo dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) podstawowe przepisy prawne regulujące pracę rzeczoznawcy oraz jego kompetencje zawodowe.

• Rozumie naturę wiedzy eksperckiej, potrafi wskazać jej cechy oraz wyjaśnić zależność między wiedzą teoretyczną a praktyczną.

• Zna bardzo dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) zasady bezpiecznego obchodzenia się z dziełami sztuki.

DB

• Zna dobrze podstawową terminologię używaną w rzeczoznawstwie oraz dobrze rozumie jej zastosowania w obrębie nauk o sztuce.

• Zna dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) kryteria oceny i wyceny dzieł sztuki. W odpowiedzi na pytania naprowadzające potrafi dość dobrze wyjaśnić na przykładach zależność między poszczególnymi czynnikami wpływającymi na wartość rynkową obiektu.

• W odpowiedzi na pytania naprowadzające potrafi analizując notowania aukcyjne oszacować przybliżoną wartość rynkową obiektu. Dość dobrze uzasadnia swoją ocenę przy pomocy pytań pomocniczych.

• Potrafi dość dobrze odróżnić obiekt bardziej wartościowy pod względem artystycznym od mniej wartościowego. Dość dobrze omawia różnice między nimi przy pomocy pytań pomocniczych.

• Potrafi dość dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) ocenić ogólny stan zachowania obiektu. W odpowiedzi na pytania pomocnicze dobrze uzasadnia swoje zdanie.

• Zna dobrze procedurę analizy rzeczoznawczej dzieła sztuki oraz badań proweniencyjnych.

• Zna dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) podstawowe techniki fałszowania dzieł sztuki, potrafi je dość dobrze omówić na przykładach. W odpowiedzi na pytania naprowadzające dobrze rozpoznaje cechy prymitywnego falsyfikatu.

• Zna dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) podstawowe przepisy prawne regulujące pracę rzeczoznawcy oraz jego kompetencje zawodowe.

• Rozumie naturę wiedzy eksperckiej, w odpowiedzi na pytania naprowadzające potrafi wskazać jej cechy oraz wyjaśnić zależność między wiedzą teoretyczną a praktyczną.

• Zna dość dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) zasady bezpiecznego obchodzenia się z dziełami sztuki.

DST

• Zna dostatecznie dobrze podstawową terminologię używaną w rzeczoznawstwie oraz dostatecznie dobrze rozumie jej zastosowania w obrębie nauk o sztuce.

• Zna dostatecznie dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) kryteria oceny i wyceny dzieł sztuki. W odpowiedzi na pytania naprowadzające podejmuje próbę wyjaśnienia na przykładach zależności między poszczególnymi czynnikami wpływającymi na wartość rynkową obiektu. Argumentacja uzasadnienia jest częściowo sprzeczna, lub zdawkowa – student nie potrafi ich przekonująco rozwinąć.

• W odpowiedzi na pytania naprowadzające podejmuje próbę analizy notowań aukcyjnych i oceny przybliżonej wartości rynkowej obiektu. Argumentacja uzasadnienia jest częściowo sprzeczna, lub zdawkowa – student nie potrafi ich przekonująco rozwinąć.

• W odpowiedzi na pytania naprowadzające potrafi odróżnić obiekt bardziej wartościowy pod względem artystycznym od mniej wartościowego. W odpowiedzi na pytania naprowadzające argumentuje zdawkowo.

• Potrafi częściowo (z perspektywy przedmiotu wykładowego) ocenić ogólny stan zachowania obiektu. W odpowiedzi na pytania naprowadzające nie potrafi całkowicie rozwinąć argumentacji.

• Zna dostatecznie dobrze procedurę analizy rzeczoznawczej dzieła sztuki oraz badań proweniencyjnych.

• Potrafi wymienić podstawowe techniki fałszowania dzieł sztuki; ma problem z omówieniem ich na przykładach, w odpowiedzi na pytania naprowadzające dostatecznie dobrze rozpoznaje cechy prymitywnego falsyfikatu. Argumentacja uzasadnienia jest częściowo sprzeczna, lub zdawkowa – student nie potrafi ich przekonująco rozwinąć.

• Ma nieuporządkowaną wiedzę na temat podstawowych przepisów prawnych regulujących pracę rzeczoznawcy oraz jego kompetencje zawodowe.

• Potrafi wymienić cechy wiedzy eksperckiej, w odpowiedzi na pytania naprowadzające ma problem z wyjaśnieniem relacji między wiedzą teoretyczną a praktyczną. Argumentacja uzasadnienia jest częściowo sprzeczna, lub zdawkowa – student nie potrafi ich przekonująco rozwinąć.

• Ma nieuporządkowaną wiedzę na temat zasad bezpiecznego obchodzenia się z dziełami sztuki.

NDST

• Nie zna podstawowej terminologii używanej w rzeczoznawstwie oraz nie rozumie jej zastosowania w obrębie nauk o sztuce.

• Nie potrafi wymienić kryteriów oceny i wyceny dzieł sztuki. Nie potrafi wyjaśnić na przykładach zależności między poszczególnymi czynnikami wpływającymi na wartość rynkową obiektu.

• Nie umie analizować notowań aukcyjnych, ani podać przybliżonej wartości rynkowej obiektu.

• Nie potrafi odróżnić obiektu bardziej wartościowego pod względem artystycznym od mniej wartościowego.

• Nie potrafi ocenić ogólnego stanu zachowania obiektu.

• Nie zna procedury analizy rzeczoznawczej dzieła sztuki oraz badań proweniencyjnych.

• Nie potrafi wymienić podstawowych technik fałszowania dzieł sztuki, nie rozpoznaje cech prymitywnego falsyfikatu.

• Nie zna przepisów prawnych regulujących pracę rzeczoznawcy oraz jego kompetencji zawodowych.

• Nie rozumie natury wiedzy eksperckiej, nie potrafi wskazać jej cech, nie potrafi wyjaśnić zależności między wiedzą teoretyczną a praktyczną.

• Nie zna zasad bezpiecznego obchodzenia się z dziełami sztuki.