Prawo rzymskie

podstawowy

K_W01, K_W02, K_W03

K_U01, K_U02

K_K01, K_K06, K_K07

Poziom przedmiotu:

Cele przedmiotu:

ZAŁOŻENIA:

Zapoznanie z podstawowymi instytucjami i zasadami rzymskiego prawa prywatnego, obejmującymi następujące działy: prawo procesowe, osobowe, rodzinne, czynności prawne, prawo spadkowe, rzeczowe oraz zobowiązania. Szczególny nacisk położony jest na dokładną analizę konstrukcji, które obecne są w systemach współczesnych, a zostały recypowane z prawa rzymskiego. Analiza pojęć, określenie terminologii i podstawowych paremii prawniczych wytworzonych w prawie rzymskim.

Wykład ma przygotować studenta do pogłębionych studiów z zakresu polskiego prawa cywilnego oraz prawa kanonicznego.

CEL WYKŁADÓW, ĆWICZEŃ:

Po zaliczeniu przedmiotu student powinien wykazać się rozumieniem i umiejętnością przedstawienia instytucji rzymskiego prawa prywatnego oraz umiejętnością wskazywania elementów recypowanych do różnych systemów prawa.

Wymagania wstępne:

Znajomość historii starożytnej.

Treści merytoryczne:

METODY DYDAKTYCZNE:

Metoda wykładowa. Analiza konstrukcji dogmatycznych w rzymskim prawie cywilnym. Wyjaśnienie terminologii łacińskiej. Wykazanie wpływu prawa rzymskiego na współczesne prawo prywatne oraz prawo kanoniczne. Analiza tekstów źródłowych.

Treść wykładu: Pojęcie prawa rzymskiego. Pojęcie i podział prawa w tekstach źródłowych. Systematyka rzymskiego prawa prywatnego. Źródła prawa rzymskiego. Rozwój i organizacja procesu rzymskiego. Właściwość sądowa. Strony procesowe i zastępcy procesowi. Postępowanie w fazie procesowej in iure i apud iudicem. Środki ochrony pozaprocesowej. Zdolność prawna. Status. Capitis deminutio. Status libertatis. Sytuacja prawna niewolników i osób wolnych. Zdolność do czynności prawnych. Rodzaje ograniczeń zdolności do czynności prawnych. Wady oświadczenia woli. Pojęcie rzymskiej rodziny. Agnacja, kognacja. Prawo małżeńskie. Pojęcie i zakres patria potestas. Opieka i kuratela. Pojęcie i podział rzeczy. Possessio. Elementy i rodzaje posiadania. Pojęcie i rodzaje własności w prawie rzymskim. Pierwotne i pochodne sposoby nabycia własności. Środki ochrony petytoryjnej. Iura in re aliena. Pojęcie i podział zobowiązań. Źródła powstania zobowiązań w prawie rzymskim. Podstawy odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania. Szkoda i wina. Obligationes ex contractu, quasi ex contractu. Obligationes ex delicto, quasi ex delicto. Umocnienie i umorzenie zobowiązań. Pojęcie i podstawy dziedziczenia. Testament - pojęcie, rodzaje i treść. Dziedziczenie ab intestato. Skutki nabycia spadku. Zapisy.

Literatura obowiązkowa:

1. A. Dębiński, Rzymskie prawo prywatne. Kompendium, wyd. 4, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2008 (Podręcznik do nauki prawa rzymskiego zawierający wszystkie wymagane programem zajęć zagadnienia. Istnieje możliwość wykorzystania również innych podręczników o podobnym charakterze. Należą do nich m. in.: K. Kolańczyk, Prawo rzymskie, Wyd. 5, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1997; W. Litewski, Rzymskie prawo prywatne, Wyd. 5, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2003).

Literatura uzupełniająca:

1. Teksty źródłowe: Ustawa XII Tablic,Gai Institutiones, Codex Theodosianus, Corpus Iuris Civilis (Teksty prawne obrazujące rozwój prawa rzymskiego począwszy od pierwszej rzymskiej kodyfikacji z V w. przed Chr. do zbiorów prawa justyniańskiego z VI w.)

2. J.Misztal-Konecka, M. Wójcik, Rzymskie prawo prywatne. Kazusy i ćwiczenia, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2007 (Praca jest zbiorem podstawowych terminów łacińskich i polskich, pojęć i definicji. Grupuje wybrane, najciekawsze teksty źródłowe

w wersji oryginalnej wraz z tłumaczeniem oraz zestawia rzymskie sentencje prawne

z odwołaniami do prawa współczesnego).

W zakresie WIEDZY Student:

1. ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu rzymskiego prawa prywatnego w systemie nauk i relacjach do innych nauk - K_W01

2. ma podstawową wiedzę o kształtowaniu się i genezie instytucji prawnych, głównych kierunkach ewolucji i najważniejszych osiągnięciach w zakresie ustroju i prawodawstwa starożytnego Rzymu. Rozumie oddziaływanie historycznie ukształtowanych instytucji prawnych na współczesne systemy prawa - K _W02

3. zna i rozumie terminologię prawniczą z zakresu rzymskiego prawa prywatnego K_W03

W zakresie UMIEJĘTNOŚCI Student

1. Potrafi dokonywać obserwacji i interpretacji zjawisk społecznych, gospodarczych oraz prawnych, analizuje ich powiązanie z różnymi obszarami wiedzy prawniczej zarówno na płaszczyźnie rzymskiego prawa prywatnego jak i jego związków ze współczesnym prawem prywatnym - K_U01

2. potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną z zakresu rzymskiego prawa prywatnego, w szczególności wiedzę dotyczącą genezy i ewolucji instytucji prywatnoprawnych powstałych w starożytności w celu interpretacji zjawisk społecznych i zmian zachodzących we współczesnym systemie prawa - K_U02

W zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH Student

1. Posługując się fachową terminologią ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę kształcenia się przez całe życie poprzez doskonalenie znajomości terminologii prawniczej - K_K01

2. potrafi uzupełniać i doskonalić nabyta wiedzę i umiejętności - K_K06

3. odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy - K_K07

Ocena niedostateczna

(W) - Student nie zna terminów z zakresu rzymskiego prawa prywatnego, nie zna ich sposobów wykładni i interpretacji, nie zna paremii łacińskich

(U) - Student nie potrafi posługiwać się terminologią prywatnoprawną pochodzącą z prawa rzymskiego, nie potrafi zastosować poznanych instytucji w konkretnych przypadkach

(K) - Student nie potrafi zorganizować własnego warsztatu pracy, nie potrafi pracować w grupie

Ocena dostateczna

(W) - Student zna wybrane terminy z zakresu rzymskiego prawa prywatnego, zna niektóre sposoby wykładni i interpretacji prawa rzymskiego, zna wybrane paremie łacińskie

(U) - Student potrafi zastosować część terminologii prywatnoprawnej pochodzącej z prawa rzymskiego, potrafi zastosować niektóre poznane instytucje w konkretnych przypadkach

(K) - Student rozumie potrzebę organizacji własnego warsztatu pracy ale nie potrafi jej skutecznie zrealizować

Ocena dobra

(W)- Student zna większość terminów z zakresu rzymskiego prawa prywatnego, zna większość sposobów wykładni i interpretacji prawa rzymskiego, zna większość paremii łacińskich

(U)- Student potrafi zastosować większość terminologii prywatnoprawnej pochodzącej z prawa rzymskiego, potrafi zastosować większość poznanych instytucji w konkretnych przypadkach

(K)- Student zna sposoby pracy w grupie

Ocena bardzo dobra

(W)- Student zna wszystkie wymagane terminy z zakresu rzymskiego prawa prywatnego, zna sposoby wykładni i interpretacji prawa rzymskiego, zna wymagane paremie łacińskie

(U)- Student potrafi zastosować wymaganą terminologię prywatnoprawną pochodzącą z prawa rzymskiego, potrafi zastosować wszystkie poznane instytucje w konkretnych przypadkach

(K)- Student potrafi zorganizować pracę własną oraz zespołu, do którego należy

Ocena końcowa: 100% z odpowiedzi ustnej (3 pytania).