Evidence in cases of marriage annulment due to matrimonial consent simulation

Cele przedmiotu: Zdobycie wiedzy na temat środków dowodowych w procesie o orzeczenie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności i umiejętności w zakresie korzystania z prawa do dochodzenia uprawnień w kanonicznym procesie małżeńskim ob exclusionem indissolubilitatis

Wymagania wstępne: Znajomość podstawowych i pojęć z zakresu postępowania sądowego i kanonicznych procesów małżeńskich

Celem wykładu jest poznanie norm dotyczących następujących kwestii natury prawnej: sprawy o orzeczenie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia dobra sakramentu, wykluczenie nierozerwalności małżeństwa pozytywnym aktem woli oraz dyspozycje umysłu i woli, które nie są aktem woli, o jakim jest mowa w kan. 1101 par. 2 KPK, środki dowodowe w ogólności, środki dowodowe w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa ob exclusionem boni sacramenti i ich znaczenie dowodowe według jurysprudencji Roty Rzymskiej, dowód pełny w procesie ob ecxlusionem indissolubilitatis.

Źródła prawa

Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 1526-1608, zwłaszcza 1678-1680

Romanae Rotae Decisiones seu Sententiae

Przemówienia Papieży do Roty Rzymskiej

Papieska Rada ds. Tekstów Prawnych, Instrukcja Dignitas Connubii (25 I 2005)

Franciszek, Motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus (15 VIII 2015)

Literatura podstawowa

T. Pawluk, Kanoniczny proces małżeński, Warszawa 1973, s. 104-157

Tenże, Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 4, Olsztyn 1990, s. 243-290

Z. Grocholewski, Pewność moralna jako klucz do lektury norm procesowych, IM 3 (1998) s. 9-44

R. Sobański, Iudex veritatem de matrimonio dicit, IM 4 (1999) s. 181-196

Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. V, Księga VII Procesy, Red. J. Krukowski, Pallottinum 2007, s. 326-372

J. Krajczyński (red.), Proces małżeński według motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, Płock 2015, s. 63-64, 69-71, 99-100, 111-125

J. Krajczyński, Domniemania sędziowskie w sprawach o nieważność małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności małżeństwa, w: Vir Ecclesiae deditus. Księga dla uczczenia Księdza Profesora Edwarda Góreckiego, pod. red. W. Irka, Wrocław 2011, s. 125-138

Tenże, Dowód z dokumentów w procesie o nieważność małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności małżeństwa, w: Servabo legem Tuam in toto corde meo. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Profesorowi Józefowi Krzywdzie CM, Dyrektorowi Instytutu Prawa Kanonicznego UPJPII z okazji 70. rocznicy urodzin, Kraków 2013, s. 293-306

Tenże, Oświadczenia stron i zeznania świadków w sprawach o nieważność małżeństwa ob exclusionem indissolubilitatis, Prawo Kanoniczne” 57 (2014) nr 3, s. 41-63

Tenże, „Probationum regina” w procesie o nieważność małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności małżeństwa, [w:] Prawo w służbie małżeństwu i rodzinie. Księga jubileuszowa dedykowana ks. prof. dr. hab. Ryszardowi Sztychmilerowi z okazji 70. rocznicy urodzin, pod red. M. Różańskiego, J. Krzywkowskiej i M. Rzewuskiej, Olsztyn 2018, s. 99-107

Literatura pomocnicza

J. Krajczyński, Positivus actus voluntatis jako istotny element w dowodzeniu nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności, „Ius Matrimoniale” 4 (1999), s. 83-94

Tenże, Postanowienie wystąpienia o rozwód cywilny a pozytywna intencja zerwania węzła małżeńskiego, „Ius Matrimoniale” 5 (2000), s. 123-137

A. Stankiewicz, Pozytywny akt woli przy symulacji zgody małżeńskiej, Ius Matrimoniale 4 (1999) s. 61-81

W. Góralski, Matrimonium facit consensus, Warszawa 2000

J. Krajczyński, Dyspozycje umysłu i woli niepowodujące wykluczenia nierozerwalności małżeństwa, „Prawo. Administracja. Kościół” 1-2 (24-25) 2006, s. 57-84

Tenże, Hipotetyczne wykluczenie nierozerwalności małżeństwa, w: Małżeństwo na całe życie? Pod red. R. Sztychmilera i J. Krzywkowskiej, Olsztyn 2011, s. 175-191

Tenże, Błąd co do nierozerwalności małżeństwa a jego nieważność (kan. 1099 i 1101 § 2 KPK). Aspekt prawno-dowodowy, w: Wybrane zagadnienia procesu małżeńskiego w XXX-lecie Kodeksu Jana Pawła II. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 10-11 czerwca 2013. VI Ogólnopolskie Forum Sądowe, Tarnów 2014, s. 27-45

W zakresie wiedzy:

EK1 - student zna terminologię odnoszącą się do kanonicznego procesu o orzeczenie nieważności małżeństwa,

EK2 - student zna przepisy z zakresu procesu o nieważność małżeństwa kanonicznego z tytułu wykluczenia nierozerwalności,

EK3 - student zna podstawową literaturę i zasady prawa określone przez stałą jurysprudencję Roty rzymskiej dotyczące środków dowodowych w procesie ob exclusionem boni sacramenti

W zakresie umiejętności:

EK4 - student potrafi korzystać z podstawowej literatury w zakresie środków dowodowych w kanonicznym procesie małżeńskim z tytułu wykluczenia nierozerwalności,

EK5 - student potrafi samodzielnie interpretować przepisy dotyczące procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa ob exclusionem indissolubilitatis i stosować je w ramach postępowania sądowego,

EK6 - student potrafi formułować (w mowie i na piśmie) twierdzenia, redagować teksty związane z kanonicznym postępowaniem procesowym w zakresie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia dobra sakramentu.

W zakresie kompetencji:

EK7 - student posiada podstawowe kompetencje do wykonywania różnego rodzaju zadań związanych z kanonicznym procesem o nieważność małżeństwa. Kompetencje te dotyczą zasadniczo czynności wykonywanych przez pracowników sądów kościelnych oraz osób, które udzielają pomocy prawnej stronom procesowym (adwokaci, pełnomocnicy), które chcą zaskarżyć ważność małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności.

Opis ECTS:

Udział w wykładach - 32 godz. pracy studenta.

Przygotowanie do udziału w wykładach i redagowanie skargi powodowej - 10 godz.

Lektura uzupełniająca do wykładów - 10 godz.

Liczba ECTS: 3

Wiedza (EK 1-3)

ocena 2 (ndst): student nie zna źródeł małżeńskiego prawa materialnego i procesowego oraz podstawowej terminologii z zakresu procesu o nieważność małżeństwa; student nie ma wiedzy na temat natury tego procesu i specyfiki procesu o nieważność małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności; student nie ma uporządkowanej znajomości środków dowodowych, jakie według Roty Rzymskiej należy przedłożyć w takim procesie, i ich znaczenia; student nie przedstawił skargi powodowej o stwierdzenie nieważności małżeństwa.

ocena 3 (dst): student zna w ograniczonym stopniu źródła małżeńskiego prawa materialnego i procesowego oraz podstawową terminologię z zakresu procesu o nieważność małżeństwa; student posiada znacznie ograniczoną wiedzę na temat natury tego procesu i specyfiki procesu o nieważność małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności; student ma słabo uporządkowaną znajomość środków dowodowych, jakie według Roty Rzymskiej należy przedłożyć w takim procesie, i ich znaczenia; student przedstawił skargę powodową o stwierdzenie nieważności małżeństwa, która nie spełnia wymogów prawnych

ocena 4 (db): student zna podstawowe źródła małżeńskiego prawa materialnego i procesowego oraz podstawową terminologię z zakresu procesu o nieważność małżeństwa; student posiada częściową wiedzę na temat natury tego procesu i specyfiki procesu o nieważność małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności; student ma średnio uporządkowaną znajomość środków dowodowych, jakie według Roty Rzymskiej należy przedłożyć w takim procesie, i ich znaczenia; student przedstawił skargę powodową o stwierdzenie nieważności małżeństwa, w której uzasadnienie prawne lub faktyczne nie jest wystarczające.

ocena 5 (bdb): student zna w pełni źródła małżeńskiego prawa materialnego i procesowego oraz terminologię z zakresu procesu o nieważność małżeństwa; student posiada pełną wiedzę na temat natury tego procesu i specyfiki procesu o nieważność małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności; student ma w pełni uporządkowaną znajomość środków dowodowych, jakie według Roty Rzymskiej należy przedłożyć w takim procesie, i ich znaczenia; student przedstawił dobrze uzasadnioną skargę powodową o stwierdzenie nieważności małżeństwa.

Umiejętności (EK 4-6)

ocena 2 (ndst): student nie potrafi analizować, streszczać i prezentować problematyki dotyczącej procesu o orzeczenie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności; student nie potrafi wykorzystać środków prawnych przewidzianych dla ochrony i dochodzenia podmiotowych uprawnień stron w procesie ob exclusionem boni sacramenti; student nie potrafi znaleźć i wykorzystać rzetelnie źródeł i literatury z zakresu środków dowodowych w procesie o nieważność małżeństwa z tytułu wykluczenia dobra sakramentu; student nie potrafi zredagować skargi powodowej o stwierdzenie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności.

ocena 3 (dst): student potrafi w ograniczonym stopniu analizować, streszczać i prezentować problematykę dotyczącą procesu o orzeczenie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności; student potrafi w ograniczonym stopniu korzystać ze środków prawnych służących ochronie i dochodzeniu podmiotowych uprawnień stron w procesie ob exclusionem boni sacramenti; student z błędami znajduje i wykorzystuje źródła i literaturę z zakresu środków dowodowych w procesie o nieważność małżeństwa z tytułu wykluczenia dobra sakramentu; student nie potrafi zredagować skargi powodowej o stwierdzenie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności, która spełnia wszelkie wymogi natury formalnej i merytorycznej.

ocena 4 (db): student potrafi właściwie analizować, streszczać i prezentować problematykę dotyczącą procesu o orzeczenie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności; student potrafi wykorzystać niektóre środki prawne przewidziane dla ochrony i dochodzenia podmiotowych uprawnień stron w procesie ob exclusionem boni sacramenti; student w przeważającej liczbie przypadków potrafi znaleźć i wykorzystać rzetelnie źródła i literaturę z zakresu środków dowodowych w procesie o nieważność małżeństwa z tytułu wykluczenia dobra sakramentu; student z pewnymi problemami potrafi zredagować skargę powodową o nieważność małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności.

ocena 5 (bdb): student potrafi bezbłędnie i szybko analizować, streszczać i prezentować problematykę dotyczącą procesu o orzeczenie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności; student potrafi w pełni wykorzystać stosowne środki prawne przewidziane dla ochrony i dochodzenia podmiotowych uprawnień stron w procesie ob exclusionem boni sacramenti; student właściwie znajduje i wykorzystuje rzetelnie źródła i literaturę z zakresu środków dowodowych w procesie o nieważność małżeństwa z tytułu wykluczenia dobra sakramentu; student z łatwością i w sposób kompetentny potrafi zredagować skargę powodową o stwierdzenie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności.

Kompetencje (EK 7-8)

ocena 2 (ndst): student nie potrafi zaplanować i zorganizować indywidualnej pracy mającej na celu zrealizowanie zadania badawczego i przyswojenie treści z zakresu procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności;

student nie angażuje się w przebieg prowadzonych zajęć, nie bierze udziału w dyskusjach, nie formułuje własnych wypowiedzi oraz konstruktywnych uwag krytycznych.

ocena 3 (dst): student potrafi w ograniczonym stopniu zaplanować i zorganizować indywidualną pracę mającą na celu zrealizowanie zadania badawczego i przyswojenie treści z zakresu procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności;

student okazjonalnie angażuje się w przebieg prowadzonych zajęć biorąc udział w dyskusjach, formułując własne wypowiedzi oraz

konstruktywne uwagi krytyczne.

ocena 4 (db): student potrafi właściwie zaplanować i zorganizować indywidualną pracę mającą na celu zrealizowanie zadania badawczego i przyswojenie treści z zakresu procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności; student często aktywnie angażuje się w przebieg prowadzonych zajęć biorąc udział w dyskusjach, formułując własne wypowiedzi oraz konstruktywne uwagi krytyczne.

ocena 5 (bdb): student potrafi prawidłowo i kompleksowo zaplanować i zorganizować indywidualną pracę mającą na celu zrealizowanie zadania badawczego i przyswojenie treści z zakresu procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności; student bardzo często aktywnie angażuje się w przebieg prowadzonych zajęć biorąc udział w dyskusjach, formułując własne wypowiedzi oraz konstruktywne uwagi krytyczne.

Przy wystawianiu oceny końcowej z wykładu bierze się pod uwagę następujące czynniki traktowane łącznie, z których najistotniejszy jest ten ostatni: udział studenta w zajęciach; aktywny udział w dyskusji, kiedy student ma sposobność wykazać się znajomością wcześniej poznanych zasad prawa procesowego dotyczącego postępowania o nieważność małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności, zredagowanie skargi powodowej o stwierdzenie nieważności małżeństwa.