(in Polish) Statystyka w badaniach biomedycznych

W ramach przedmiotu "Statystyka w badaniach biomedycznych" studenci zostaną zapoznani z podstawami metodologii badań naukowych oraz z wybranymi metodami i narzędziami statystycznymi wykorzystywanymi w badaniach biomedycznych.

Przedmiot odbywa się w semestrze letnim. Obejmuje 40h dydaktycznych wykładów, prowadzonych trybie stacjonarnym oraz 20h dydaktycznych ćwiczeń, prowadzonych zdalnie, za pośrednictwem platformy MS Teams.

W ramach ćwiczeń wykorzystywane będą następujące narzędzia: pakiet MS Excel, oprogramowanie SPSS.

Program wykładów:

- Podstawy EBM 1: formułowanie pytania badawczego (metoda PICO); rodzaje badań klinicznych; fazy badań klinicznych;

- Podstawy EBM 2: Istotność kliniczna

- Podstawy EBM 3: Parametry trafności diagnostycznej; krzywa ROC

- Podstawy EBM 4: analiza krytyczna publikacji (wybrane schematy badawcze); badania oryginalne, przeglądy systematyczne i metaanalizy; obsługa baz artykułów medycznych na przykładzie PubMeda; klasy zaleceń i poziomy wiarygodności danych; piramida EBM; błędy systematyczne

- Podstawy statystyki 1: Czym zajmuje się statystyka?; Populacja a próba; Pojęcie parametru, statystyki i estymatora; podstawowe statystyki opisowe;

- Podstawy statystyki 2: Prawdopodobieństwo – przypomnienie; zmienna losowa i jej rozkład; rodzaje i typy zmiennych; sposoby prezentacji rozkładu jednej zmiennej; rozkład normalny

- Podstawy statystyki 3: Klasyfikacja Rola-Typ; sposoby prezentacji rozkładu 2 zmiennych

- Podstawy statystyki 4: Próbkowanie; parametry a statystyki; estymacja punktowa: przykłady estymatorów – średnia z próby i p z daszkiem; statystyka jako zmienna losowa; estymacja przedziałowa; przedziały ufności

- Podstawy statystyki 5: Testowanie hipotez statystycznych; błędy I i II rodzaju; poziom istotności statystycznej; moc testu; p-wartość; testy dla pojedynczych prób: testy zgodności z rozkładem normalnym; test proporcji, test t-Studenta

- Podstawy statystyki 6: Testy dla 2 lub więcej prób: testy parametryczne i nieparametryczne (t-Student, ANOVA, UMW, K-W, chi2), korelacje

Program ćwiczeń:

- Ocena istotności klinicznej – zadania obliczeniowe

Bezwzględne/względne zmniejszenie/zwiększenie ryzyka (ARI/ARR, RRI/RRR), ryzyko względne (RR), iloraz szans (OR), liczba konieczna do leczenia/”skrzywdzenia”(NNT/NNH)

- Parametry trafności testów diagnostycznych – zadania obliczeniowe

Wyniki fałszywie/prawdziwie negatywne/pozytywne (F/T N/P), czułość, swoistość, dodatnia/ujemna wartość predykcyjna

- Techniki efektywnego przeszukiwania baz artykułów biomedycznych, na przykładzie PubMeda

- Przelotne spotkanie z arkuszem kalkulacyjnym Microsoft Excel

Wczytywanie plików .xlsx i .csv, dodawanie, usuwanie kolumn, tworzenie nowych kolumn na podstawie istniejących, liczenie podstawowych statystyk opisowych, rysowanie wykresów, przydatne skróty klawiszowe

- Wprowadzenie do programu SPSS

Instalacja i uruchomienie programu, wczytywanie i przygotowanie plików, omówienie podstawowych funkcjonalności programu, statystyka opisowa w SPSS

- Identyfikacja zmiennych w problemach badawczych. Metody wizualizacji pojedynczych zmiennych oraz par zmiennych w programie SPSS. Korelacja

- Metody badania zgodności z rozkładem normalnym przy użyciu programu SPSS. Dobór testów parametrycznych/nieparametrycznych w przypadku zmiennych ilościowych.

- Porównywanie proporcji i średnich (median) z ustaloną wartością oraz między grupami niepowiązanymi – testy t-Studenta, Manna-Whitneya, Kruskala-Wallisa i ANOVA

- Porównywanie proporcji i średnich między grupami powiązanymi

- Test niezależności chi-kwadrat

1. M. Zalewska, W. Niemiro, Biostatystyka od podstaw do zaawansowanych metod, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2022

Student zna i rozumie pojęcia i zagadnienia wymienione w opisie przedmiotu.

Do zaliczenia przedmiotu konieczne jest zaliczenie zarówno części wykładowej, jak i ćwiczeniowej. Obecność na wykładach jest obowiążkowa. Usprawiedliwione nieobecności można odrabiać. Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie.

Zaliczenie części wykładowej polega na wykonaniu w kilkuosobowej grupie projektu, a następnie jego indywidualnej "obronie", w formie odpowiedzi na kilka pytań wykładowcy. Maksymalna liczba punktów do zdobycia za projekt wynosi 40. Szczegółowe wymagania dotyczące projektu zostaną opublikowane w zespole przedmiotu na MS Teams.

Zaliczenie części ćwiczeniowej polega na wykonywaniu punktowanych zestawów zadań. W ramach ćwiczeń zostanie udostępnionych 6 zestawów punktowanych, każdy po 5 pkt. Termin oddania zadań wyznacza osoba prowadząca ćwiczenia w danej grupie.

Warunkiem zaliczenia części wykładowej jest zdobycie min. 21/40 pkt z projektu, a ćwiczeń - min. 18/30 pkt z punktowanych zestawów zadań.

Suma punktów uzyskanych z części wykładowej i ćwiczeniowej zostanie przeliczona na ocenę z przedmiotu wg. poniższych kryteriów:

>=64 pkt - ocena bardzo dobra (5.0)

[59-64) pkt - ocena dobra plus (4.5)

[55,59) pkt - ocena dobra (4.0)

[49,55) pkt - ocena dostateczna plus (3.5)

[39,49) pkt - ocena dostateczna (3.0)

<39 pkt - ocena niedostateczna (2.0)