Parasitology

Założenia i cele przedmiotu:

- wyposażenie studenta w niezbędne wiadomości na temat biologii i morfofizjologii medycznie ważnych gatunków pasożytów bytujących w tkankach, narządach oraz układach ludzkiego organizmu;

- przekazanie wiedzy o aktualnych problemach parazytologii lekarskiej, środowiskowych czynnikach inwazji i dyspersji pasożytów, gatunkach oportunistycznych, o patogenezie i przebiegu chorób pasożytniczych w stanach immunosupresji czy defektów immunologicznych oraz epidemiologii inwazji pasożytniczych;

- zaznajomienie studenta z metodami nowoczesnej diagnostyki laboratoryjnej i z właściwą interpretacją wyników badań diagnostycznych.

Założenia i cele przedmiotu:

- wyposażenie studenta w niezbędne wiadomości na temat biologii i morfofizjologii medycznie ważnych gatunków pasożytów bytujących w tkankach, narządach oraz układach ludzkiego organizmu;

- przekazanie wiedzy o aktualnych problemach parazytologii lekarskiej, środowiskowych czynnikach inwazji i dyspersji pasożytów, gatunkach oportunistycznych, o patogenezie i przebiegu chorób pasożytniczych w stanach immunosupresji czy defektów immunologicznych oraz epidemiologii inwazji pasożytniczych;

- zaznajomienie studenta z metodami nowoczesnej diagnostyki laboratoryjnej i z właściwą interpretacją wyników badań diagnostycznych.

Tematy seminariów.

1. Nicienie – pasożyty przewodu pokarmowego (Ascaris lumbricoides, Enterobius vermicularis, Trichuris trichiura, Strongiloides stercoralis, Anisakidae).

2. Nicienie – pasożyty tkanek (Toxocara canis, Toxocara cati, Trichinella spiralis, Dirofilaria repens, onchocerkozy zoonotyczne).

3. Tasiemce (tasiemczyce – Taenia saginata, Taenia solium, Taenia asiatica, Diphyllobothrium latum, Hymenolepis nana, Hymenolepis diminuta, Dipylidium caninum; wągrzyca – Taenia solium).

4. Bąblowica (Echinococcus granulosus complex, Echinococcus multilocularis), sparganoza (Spirometra spp.), cenuroza (Taenia multiceps, Taenia serialis).

5. Inwazje pierwotniaków (Giardia intestinalis, Trichomonas vaginalis, Toxoplasma gondii, Pneumocystis jirovecii, Cryptosporidium spp.).

6. Pełzakowica (Entamoeba histolytica), pełzaki amfizoiczne (Acanthamoeba spp., Balamuthia mandrillaris, Naegleria fowleri, Sappinia spp.), tęgoryjce (Ancylostoma duodenale, Necator americanus).

7. Zimnica (Plasmodium spp.), babeszjoza (Babesia spp.), trypanosomozy (Trypanosoma spp.), leiszmaniozy (Leishmania spp.), filariozy tropikalne.

8. Przywry (Opisthorchis felineus, Clonorchis sinensis, Paragonimus westermani, Fasciolopsis buski, Fasciola hepatica, Dicrocoelium dendriticum); schistosomatoza (Schistosoma spp.).

9. Stawonogi (owady i pajęczaki) jako pasożyty i jako wektory.

10. Diagnostyka laboratoryjna chorób pasożytniczych.

Literatura podstawowa

1. Buczek Alicja. Choroby pasożytnicze: epidemiologia, diagnostyka, objawy. Lublin: Koliber, 2005. 451 s.

Literatura uzupełniająca

1. Parazytologia i akaroentomologia medyczna: podręcznik dla studentów, nauczycieli akademickich, lekarzy praktyków i pracowników laboratoriów diagnostycznych / red. nauk. Antoni Deryło; [aut.: Krystyna Boczoń et al.]. Warszawa: PWN, 2002. 506 s.

2. Zarys parazytologii lekarskiej dla studentów: podręcznik / pod red. Rościsława Kadłubowskiego i Alicji Kurnatowskiej; [aut. Bogdan Czapliński et al.]. Warszawa: PZWL, 1999. 343 s.

3. Buczek Alicja. Atlas pasożytów człowieka. Lublin: Koliber, 2005. 192 s.

4. Zarys parazytologii medycznej / redakcja Joanna Błaszkowska, Tomasz Ferenc, Piotr Kurnatowski; [autorzy Joanna Błaszkowska et al.]. Wrocław: Edra Urban & Partner, 2017. 141 s.

Artykuły

o filariozach w Polsce:

1. Wesołowska M, Zając-Pytrus H, Masny A, Pytrus W, Knysz B, Golab E, Sałamatin R. Onchocerca jakutensis ocular infection in Poland: a new vector-borne human health risk? Parasit Vectors. 2020;13(1):61. doi: 10.1186/s13071-020-3925-6.

2. Cielecka D, Żarnowska-Prymek H, Masny A, Salamatin R, Wesołowska M, Gołąb E. Human dirofilariosis in Poland: the first cases of autochthonous infections with Dirofilaria repens. Ann Agric Environ Med. 2012;19(3):445-50.

3. Sałamatin RV, Pavlikovska TM, Sagach OS, Nikolayenko SM, Kornyushin VV, Kharchenko VO, Masny A, Cielecka D, Konieczna-Sałamatin J, Conn DB, Golab E. Human dirofilariasis due to Dirofilaria repens in Ukraine, an emergent zoonosis: epidemiological report of 1465 cases. Acta Parasitol. 2013 58(4):592-8. doi: 10.2478/s11686-013-0187-x.

o Blastocystis:

1. Kaczmarek A, Rocka A, Wesołowska M, Gołąb E, Sałamatin R. Blastocystis isolates from a dog and their owners presenting with chronic diarrhoea. Dogs as reservoirs of Blastocystis: research in Poland and worldwide. Ann Parasitol. 2020;66(4):573-579. doi: 10.17420/ap6604.300.

2. Kaczmarek A, Gołąb E, Żarnowska-Prymek H, Rawska A, Jańczak D, Lewicki A, Wesołowska M, Rożej-Bielicka W, Cielecka D, Sałamatin R. Genetic diversity of Blastocystis hominis sensu lato isolated from humans in Poland. Przegl Epidemiol. 2017;71(4):539-546.

diagnostyka laboratoryjna:

1. Myjak P, Głowniak Cz, Gołąb E i in. Standardy w zakresie laboratoryjnych czynności w parazytologii medycznej, oceny ich jakości i wartości diagnostycznej oraz laboratoryjnej interpretacji i autoryzacji wyników badań (propozycje). Diagn Lab 2011; 47 (3): 341-351.

WWW

Wydział Chorób Pasożytniczych, Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorób (CDC’s Division of Parasitic Diseases): https://www.cdc.gov/dpdx/

Wiedza.

Student zna i rozumie:

– inwazyjne dla człowieka formy lub stadia rozwojowe wybranych pasożytniczych pierwotniaków, helmintów i stawonogów, z uwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania;

– zasadę funkcjonowania układu pasożyt – żywiciel i podstawowe objawy chorobowe wywoływane przez pasożyty;

– podstawy diagnostyki parazytologicznej.

Umiejętności:

Student potrafi:

– rozpoznawać najczęściej spotykane pasożyty człowieka na podstawie ich budowy, cykli życiowych i objawów chorobowych;

– posługiwać się reakcją antygen-przeciwciało w aktualnych modyfikacjach

i technikach dla diagnostyki chorób zakaźnych;

– przygotowywać preparaty i rozpoznawać patogeny pod mikroskopem.

ECST:

- udział w seminariach 10 godz.

- praca własna studenta (w tym przygotowanie do egzaminu) 15 godz.

LICZBA ECTS = 1

1. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest obecność na wszystkich zajęciach, czynny udział w seminariach, zaliczenie dwóch kartkówek ("pierwotniaki", "robaki") oraz kolokwium praktycznego. Opuszczone zajęcia muszą być odpracowane w innym terminie lub, o ile to niemożliwe ze względów organizacyjnych, zaliczone na warunkach i w terminie określonych przez prowadzącego.

2. Kolokwium praktyczne polega na rozpoznaniu 5 preparatów oraz udzieleniu odpowiedzi na zadane do preparatów pytania.

3. Egzamin polega na rozwiązaniu testu wielokrotnego wyboru (50 pytań, maksymalna liczba punktów - 500, próg zaliczenia - 251 pkt.).