(in Polish) Psychospołeczne wsparcie dla osób przewlekle chorych, umierających i ich bliskich

1. . Postawy człowieka wobec bólu i cierpienia.

2. Profilaktyka nowotworów. Czujność onkologiczna. Intuicja ciała.

3. Diagnoza i leczenie nowotworów.

4. Problemy psychologiczne pacjenta w trakcie diagnozowania i po otrzymaniu diagnozy - „choroba nowotworowa".

5. Komunikacja z pacjentem przewlekle chorym.

6. Komunikacja z pacjentem umierającym i jego bliskimi.

7. Problemy psychologiczne przed zabiegiem operacyjnym i po zabiegu.

8. „Co mogę zrobić sam, a o co mam prosić?” zdrowsze zarządzanie sobą czyli dbałości o własny komfort.

9. Jak rozmawiać z dziećmi o cierpieniu i śmierci?

10. Jak rozmawiać z młodzieżą o cierpieniu i śmierci?

11. „Pogarda” dla starości.

12. Pomoc w związku z depresją i lękiem?

13. Jak sobie poradzić po stracie bliskiej osoby?

14. Żałobnicy pozbawieni praw.

15. Trudności w funkcjonowaniu w społeczeństwie rodzin z niepełnosprawnością widoczną i niewidoczną.

Zarys problematyki z dziedziny psychoonkologicznej i psychopaliatywnej. Uwarunkowania zachorowania na raka. Intuicja ciała. Komunikacja w opiece onkologicznej, niebezpieczne pułapki i zapobieganie im. Przekazywanie niepomyślnych informacji w pracy zespołów onkologicznych, udzielanie informacji w aspekcie prawnym i praktycznym. Przekazywanie informacji o stanie zdrowia pacjentowi i jego rodzinie przez zespół terapeutyczny. Świadoma zgoda pacjenta na leczenie i jej konsekwencje. Techniki sprawdzania co pacjent wie o swojej chorobie, diagnozie, rokowaniu, postępowaniu terapeutycznym. Techniki sprawdzania co pacjent chce się dowiedzieć o swojej chorobie, diagnozie, rokowaniu, postępowaniu medycznym. Metoda stopniowania przekazywanych informacji. Zapewnienie pacjentowi wsparcia i przestrzeni do wyrażania emocji i zadawania pytań. Prowadzenie bezpiecznych i skutecznych rozmów z pacjentem:

• Pozytywne ocenianie

• Empatia

• Aktywne słuchanie

• Parafrazowanie

• Odzwierciedlanie uczuć i werbalizacja emocji

• Błędy w prowadzeniu rozmowy.

Sposoby redukcji stresu emocjonalnego. Sposoby rozpoznawania indywidulanych potrzeb chorych i ich bliskich. Problematyka żałoby. Żałoba normalna i patologiczna. Pomoc psychologiczna w przeżywaniu żałoby.

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

De Walden - Gałuszko K. Psychoonkologia w praktyce klinicznej. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa2011.

De Walden - Gałuszko K. U kresu. Opieka psychopaliatywna, czyli jak pomóc choremu, rodzinie

i personelowi medycznemu środkami psychologicznymi. Wydawnictwo Medyczne MAKmed, Gdańsk 2000.

Rogiewicz M. (red.) Praktyczny podręcznik psychoonkologii dorosłych, Medycyna Praktyczna, Kraków 2015

Dorfmuller M., Dietzfelbinger H. Psychoonkologia, Urban&Partner, Wrocław 2011

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

Aldridge J. Jak żyć z poważnie chorym dzieckiem. Wyd. WAM, Kraków 2008

Cytowska B., Winczura B. Dziecko chore. Zagadnienia biopsychiczne i pedagogiczne. R. Choroba nowotworowa. Wyd. Impuls, Kraków 2007.

De Walden - Gałuszko K. Wybrane zagadnienia psychoonkologii i psychotanatologii. Psychologiczne aspekty choroby nowotworowej, umierania i śmierci. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1992: 51-53.

Dolińska-Zygmunt G. (red.) Podstawy psychologii zdrowia. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.

Heszen-Niejodek I. Psychologiczne problemy chorych somatycznie, w: Strelau J. (red)., Psychologia – podręcznik akademicki, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2000, t. 3,

Janowski K., Piasecka M. Kwestionariusz osobowości silnej immunologicznie. Wydawnictwo: Vizja Press&IT Warszawa 2013.

James RK., Gilliland BE. Strategie interwencji kryzysowej, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów alkoholowych, Warszawa 2004.

Kabat-Zinn J., Williams M., Teasdale J., Segal Z Świadomą drogą przez depresję, wyd. Czarna Owca, Warszawa 2009

Nhat Nanh T. Cud uważności, Jacek Santorski & co, Warszawa 2007

Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. Osobowość, stres a zdrowie. Wyd. Difin, Warszawa 2008.

Pietrzyk A. Ta choroba w rodzinie. Psycholog o raku Oficyna wydawnicza Impuls, Kraków 2006.

Pilecka W. Psychologia Zdrowia Dzieci i Młodzieży. Wyd.WUJ, Kraków, 2011.

Pouget-Schors D. Diagnostyka Psychoonkologiczna. w: Dorfmuller M., Dietzfelbinger H.. Psychoonkologia.Diagnostyka-metody terapeutyczne. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2011: 35-45.

Seligman MP. Walkere E. Psychopatologia, wyd. Zysk i Spółka, Poznań 2003

SimontonOC. Triumf życia. Wydawnictwo Ravi. Łódź 2005.

Holistyczna koncepcja człowieka chorego. D. Pater. Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2017. Bartoszek A. Człowiek w obliczu cierpienia i umierania, Moralne aspekty opieki paliatywnej. Katowice 2000.

Janczukowicz J. „Empatia jako zasadnicza kompetencja współczesnego lekarza. Medycyna po Dyplomie 2013; 10, 41-45.

J. Modrzewski, Wsparcie społeczne jako czynnik wzorujący współczesne scenariusze biograficzne [w:] Pomoc - wsparcie społeczne - poradnictwo. Od teorii do praktyki, pod red. M. Piorunek, wyd. Adam Marszałek, Toruń 2010

H. Sęk (red.), R. Cieślak: Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa: PWN, 2005

Wiedza: Wymienia i opisuje mechanizmy obronne stosowane przez chorych. Wykazuje znajomość elementów procesu komunikacji z chorym przewlekle, chorym nieuleczalnym, człowiekiem w żałobie oraz przeszkód w komunikacji. Scharakteryzuje czym są procesy adaptacyjne chorego i jego rodziny. Posiada wiedzę w zakresie form zmagania się ze stresem przez pacjenta oraz sposobami radzenia sobie z sytuacją zachorowania na chorobę nowotworową lub inną przewlekłą. Wykazuje znajomość koncepcji przystosowania do sytuacji kryzysowej. Wykazuje znajomość zasad i metod informowania i przekazywania trudnych informacji (informacji niepomyślnych) Posiada podstawową wiedzę dotyczącą zasady „podążania za pacjentem” Potrafi prawidłowo rozpoznać fazę i etap w procesie adaptacyjnym w którym znajduje się pacjent lub osoba zmagająca się ze stratą bliskiej osoby.

Umiejętności: Odpowiednio zastosuje zasady wsparcia psychologiczno-społecznego. Będzie wstanie zastosować różne techniki komunikacji w zależności od stanu pacjenta i osoby przeżywającej stratę. Odpowiednio rozpozna i zinterpretuje mechanizmy obronne osób chorych i doświadczających straty oraz ich stany emocjonalne. Potrafi stosować wybrane metody wsparcia psychologicznego w rozmowie wspierającej chorego, jego bliskich i osoby w żałobie.

Kompetencje: kreuje, przewiduje i uwzględnia czynniki wpływające na reakcje własne, osób chorych i w żałobie. Student jest gotowy do realizowania zadań osoby wspierającej w kryzysie; wykazuje aktywność, podejmuje trud i odznacza się wytrwałością w podejmowaniu indywidualnych i zespołowych działań w zakresie wsparcia psychospołecznego chorych i osób doświadczających straty.

Praca pisemna, przebieg rozmowy wspierającej w oparciu o studium przypadku z życia, bądź literatury, zaliczenie to wykorzystanie w 60 % zaprezentowanej wiedzy dotyczącej wsparcia psychospołecznego osób chorych, umierających i w żałobie.

Udział w wykładzie: 30 godz.

Przygotowanie do egzaminu: 20 godz.

Samodzielna analiza materiałów źródłowych: 20 godz.

Konsultacje: 5 godz.