Archeology of the La Tène period and the Roman period in Polish lands and barbarian Europe

Ćwiczenia stanowią uzupełnienie wykładu o tym samym tytule. Zajęcia poświęcone będą szczegółowemu omówieniu wybranych aspektów z zakresu archeologii okresu lateńskiego i okresu wpływów rzymskich na ziemiach Polski i Europy barbarzyńskiej.

Ćwiczenia stanowią uzupełnienie wykładu o tym samym tytule. Zajęcia poświęcone będą szczegółowemu omówieniu wybranych aspektów z zakresu archeologii okresu lateńskiego i okresu wpływów rzymskich na ziemiach Polski i Europy barbarzyńskiej, m.in.:

- Kultura łużycka i kultura pomorska, schyłek okresu halsztackiego w Europie

- Osadnictwo celtyckie, forty celtyckie w Brytanii

- Scytowie - kultura i sztuka

- Sarmaci, kultura susłowska, państwo bosporańskie

- Kultura Traków, aneksja Tracji

- Okres lateński w Europie, ekspansja celtycka w Europie i Azji Mniejszej

- Kultura lateńska na ziemiach polskich

- Kultura jastorfska, wędrówka Bastarnów

- Kultura przeworska - geneza, charakterystyka

- Kultura oksywska - geneza, charakterystyka

- Wydarzenia na terenie imperium rzymskiego: Wędrówka Cymbrów, Ambronów i Teutonów, podbój Galii i Brytanii przez Cezara

- Klęska w lesie Teutoburskim w świetle źródeł archeologicznych i pisanych

- Kultura wielbarsk - geneza, charakterystyka

- Groby książęce okresu rzymskiego

- Okres wędrówek ludów

- Hunowie na ziemiach polskich

2 pkt ECTS:

1 - 15 godz. udział w ćwiczeniach; 15 godz. przygotowywanie się do ćwiczeń, samodzielne przygotowywanie prezentacji

1 - 25 godz. przygotowanie pracy pisemnej

Literatura obowiązkowa:

- Kaczanowski, P., Kozłowski, J.K., Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Wielka historia Polski, t. 1. Kraków 1998

- Kokowski, A, Starożytna Polska. Warszawa 2005

Literatura uzupełniająca:

- Kolendo, J., Źródła greckie i łacińskie do najstarszych dziejów ziem Polski (wybór). Warszawa 1995

- Gąssowski, J., Kultura pradziejowa na ziemiach Polski. Warszawa 1985

- Grane T., The Roman Empire and Southern Scandinavia - a Northern Connection!, Copenhagen 2007.

- Strzelczyk, J., Odkrywanie Europy. Wrocław 1970

- Kolendo, J., Świat antyczny i barbarzyńcy. Teksty, zabytki, refleksja nad przeszłością, t. 1. Warszawa 1998

- Godłowski, K., Chronologia okresu późnorzymskiego i wczesnego okresu wędrówek ludów w Polsce północno-wschodniej, "Rocznik Białostocki", t. 12, 1974, s. 8 - 110

- Godłowski, K., Przemiany kulturowe i osadnicze w południowej Polsce w młodszym okresie przedrzymskim i w okresie rzymskim. Wrocław 1985

- Breeze, D. J., Dobson, B., Hadrian's Wall, London 1987

- Brzeziński, R., M., Mielczarek, M., The Sarmatians 600 BC - AD 450. Oxford 2002.

- Cernenko, E.V., Gorelik, M.V., The Scythians 700-300 BC, London 1983

- Conczewa, M. Sztuka ziemi trackiej, Warszawa 1979

- Danow, Ch. Trakowie, Warszawa 1987

- Derks, T., Gods, Temples and Ritual Practices. The Transformations of Religious Ideas and Values in Roman Gaul, Amsterdam 1998.

- Hildinger, E., Warriors of The Steppe, A military History of Central Asia 500 B.C. to 1700 A.D., Cambridge 1997.

- Houlder, C.H., Brecknock (Brycheiniog), The Prehistoric and Roman Monuments, The Royal Commission on Ancient and Historical Monuments in Wales 1986.

- Ilkjaer, J., Illerup Ådal, Warszawa 2007

- Johnson, M., Tribes of the Iroquois Confederacy, Oxford 2003

- Kokowski, A, Goci. Warszawa 2007

- Kokowski, A [red.] Wandalowie - Strażnicy Bursztynowego Szlaku, Katalog Wystawy, Praca zbiorowa, Lublin - Warszawa 2004

- Kontny, B., Wojna oczami archeologa. Uwagi na temat sposobów walki ludności kultury przeworskiej w okresie wpływów rzymskich w świetle źródeł archeologicznych, Światowit III (XLIV) Fasc. B, 2001, 91-118.

- Konstam, A. The forts of Celtic Britain, Oxford 2006

- Kolendo, J.,Okulicz, J., Europa od V wieku p.n.e. do V wieku n.e., [w:] S. K. Kozłowski, Kultury i ludy dawnej Europy, Warszawa 1981.

- Kolendo, J. Kontakty Rzymu z barbarzyńcami Europy środkowej i wschodniej w: Starożytny Rzym w najnowszych badaniach, red. T. Kotula, E Kunisz, J. Wolski, Kraków 1994, 211-232

- Kolendo, J., Płóciennik, T., Publiusz Korneliusz Tacyt, Germania, Poznań 2008

- Konik, A. Nowosielska, W., Corpus Caesarianum, Wrocław 2006

- Knight, I. The Anatomy of the Zulu Army from Shaka to Cetshwayo 1818-1879, London 1995

- Mączyńska, M., Wędrówki ludów, historia niespokojnej epoki IV i V wieku, Warszawa-Kraków 1998.

- Mielczarek M., The armies of the Bosporan Kingdom". Łódź 1999.

- Olędzki, M., Wojny Markomańskie 162-185 n.e., Warszawa 2011.

- Powell, T.G.E., Celtowie, Warszawa 1999

- Roymans, N., From the sword to the plough. Three studies on the earliest romanization in Belgic Gaul and the Rheineland area, Amsterdam Archeological Studies 1, Amsterdam 1996

- von Schnurbein, S., August w Germanii w świetle najnowszych badań archeologicznych, Poznań 2004

- von Schnurbein, S., Cezar pod Alezją. Nowe francusko-niemieckie badania archeologiczne, Poznań 1995

- Strzelczyk, J., Goci - rzeczywistość i legenda. Warszawa 1984

- Strzelczyk, J., Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa 1992

- Sulimirski, T., Sarmaci, Warszawa 1979

- Treviňo, R., Rome’s Enemies 4: Spanish Armies, London 1986

- Webber, Ch., The Thracians 700 BC – AD 46, Oxford 2001

- Wolfram, H. Germanie, Kraków 1996

- Woźniak, Z., Wschodnie pogranicze kultury lateńskiej, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk 1974

- Wandalowie – Strażnicy Bursztynowego Szlaku, Katalog Wystawy, Praca zbiorowa red.. A. Kokowski, Lublin - Warszawa 2004

- Zientara, B. Świt narodów europejskich. Warszawa 1985.

Posiada umiejętność rozumienia i analizowania zjawisk społecznokulturowych

zachodzących w przeszłości; potrafi zidentyfikować ich

przyczyny i skutki.

Posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie

i analizę problemów badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych,

opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na rozwiązywanie

problemów w zakresie archeologii.

Umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze

kierując się wskazówkami opiekuna naukowego.

Potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury badanych

archeologicznie oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację

z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń,

oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historycznokulturowym.

Ma świadomość transdyscyplinarności wiedzy z dziedziny archeologii i

zarządzania dziedzictwem kulturowym i rozumie potrzebę ciągłego

samokształcenia w tym zakresie

Potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role

• Na ocenę 2 (ndst) student nie ma podstawowych umiejętności i kompetencji w zakresie archeologii okresu lateńskiego i okresu wpływów rzymskich na ziemiach Polski i Europy barbarzyńskiej

• Na ocenę 3 (dst) student ma podstawowe umiejętności i kompetencje w wyżej opisanym zakresie.

• Na ocenę 4 (db) student poprawnie porusza się po zagadnieniach z zakresu archeologii okresu lateńskiego i okresu wpływów rzymskich na ziemiach Polski i Europy barbarzyńskiej, wykazuje się umiejętnościami w wyszukiwaniu i analizowaniu źródeł archeologicznych, posiada podstawowe umiejętności badawcze, potrafi samodzielnie przygotować i wygłosić prezentację ustną na dany temat w zakresie archeologicznych metod badawczych.

• Na ocenę 5 (bdb) student swobodnie porusza się w omawianym zakresie tematycznym oraz posiada umiejętności i kompetencje pozwalające aktywnie brać udział w dyskusji na ten temat.

Warunki zaliczenia:

1. aktywny udział w zajęciach (możliwe maksymalnie 3 nieobecności) dalsza nieobecność musi zostać odrobiona w formie wskazanej przez prowadzącego. 0 nieobecności stanowi dodatkowy plus do oceny końcowej

2. przygotowanie prezentacji na zajęciach (ok. 30 min) i pracy pisemnej na zaliczenie.