(in Polish) Polskie archiwa rodowe

Przedmiotem wykładów będzie zapoznanie studentów z dziejami polskich archiwów rodowych na przestrzeni wieków. W trakcie zajęć zostanie omówiona idea powstawania (zakładania) oraz rola i funkcja archiwów rodowych, a także wpływ wybranych wydarzeń historycznych (kulturalnych, społecznych i politycznych) na funkcjonowanie archiwów rodowych.

Przedmiotem wykładów będzie omawianie polskich archiwów rodowych (podworskich), które mimo wielu zniszczeń na przestrzeni ostatnich trzech wieków stanowią niezastąpione źródła poznawcze na wielu płaszczyznach do dziejów danej rodziny, często wykraczając poza jej obręb. Rody magnackie, szlacheckie, nieco później rodziny ziemiańskie obok gromadzenia cennych księgozbiorów wykazywały duże zainteresowanie własnymi dziejami. Stąd też niemal wszystkie rodziny herbowe, gromadziły w ciągu wieków wszelkie dokumenty związane z własną familią, jej oddziaływaniem na monarchę, na politykę krajową czy zagraniczną. Swoimi decyzjami wpływały też na rozwój gospodarczy, kulturowy i społeczny. Zgromadzone dokumenty miały różny charakter, urzędowy np. (nominacje królewskie) bądź prywatny (korespondencja czy pamiętniki). Z reguły zgromadzone dokumenty archiwalne były przechowywane w specjalnie wydzielonym dla nich pomieszczeniu, celem ich ochronienia i przede wszystkim opracowania.

1. Chwalewik E., Zbiory polskie: archiwa, bibljoteki, gabinety, galerje, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie w porządku alfabetycznym według miejscowości ułożone, t. 1-2, Kraków 1991.

2. Encyklopedia wiedzy o książce, red. nacz. A. Birkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski, Wrocław 1971.

3. Filipczyk W., Archiwalia Sanguszkowskie w zasobach Archiwum Państwowego w Krakowie. Historia i stan obecny, w: Wokół Sanguszków: dzieje, sztuka, kultura : materiały I Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej, 29-30 czerwiec 2006, Ratusz, Muzeum Okręgowe w Tarnowie, red. naukowa J. Skrabski, B. Bułdys, Tarnów 2007.

4. Gorczak B., Katalog pergaminów archiwum xx. Sanguszków w Sławucie, Sławuta 1902.

5. Gorczak B., Katalog rękopisów archiwum X.X. Sanguszków w Sławucie, Sławuta 1902

6. Inglot S., Inwentarz archiwum xx. Lubomirskich (linia dąbrowieńska), Warszawa 1977.

7. Instrukcja o porządkowaniu archiwaliów podworskich. Zbiór przepisów archiwalnych, Warszawa 1962.

8. Maleczyńska K., Zarys historii bibliotek od XV-XVIII wieku, Wrocław 1976.

9. Marszalska J. M., Archiwiści, bibliotekarze i uczeni w rodowej bibliotece książąt Sanguszków, „Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi”, t. 18, (1997), s. 85-98

10. Marszalska J. M., Biblioteka i archiwum Sanguszków: zarys dziejów, Tarnów 2000.

11. Marszalska J. M., Graczyk W., Zespoły proweniencyjne zasobu inkunabułów i starych druków Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie : właściciele, użytkownicy, bibliofile, Warszawa 2017.

12. Marszalska J. M., Szkic do dziejów bibliotek rodowych książąt Lubartowiczów-Sanguszków : biblioteka podhorecka, sławucka i gumniska, „Roczniki Biblioteczne”, R. 43, (1999), s. 33-54.

13. Palarczykowa A., Dzieje archiwum Potockich z Krzeszowiec, "Archeion" 79/1985, s. 99 -104.

14. Pijaj S., Archiwa rodzinno majątkowe i spuścizny z terytorium dawnej Galicji, w: Studia Historyczne", z.1 (2017)/ 2013, s. 51 -70.

15. Ryszewski B., Archiwa i archiwalia prywatne w archiwistyce polskiej. Stan i postulaty badawcze., "Acta Univers. Nicolai Copernicii. historia. 25(236)/ 1991, s. 21 -39.

16. Słownik pracowników książki polskiej, red. I. Treichel, Warszawa 1972. (oraz suplementy).

17. Smoleńska B., Archiwa podworskie w Polsce Ludowej, "Archeion" ,24/1955.

18. Zawadzki J., Zarys historii Archiwum Potockich z Łańcuta, " Miscellanea Historico-Archwistica" 7/1997.

19. Zbiory rękopisów w bibliotekach i muzeach w Polsce, red. D. Kamolowa, K. Muszyńska, Warszawa 1988.

20. Żbikowska-Migoń A., Dzieje książki i jej funkcji społecznej : wiek XVIII, Wrocław 1987.

AZD2_W28 Zna zasady funkcjonowania archiwów (w tym również cyfrowych) i instytucji kultury, a także ich problemy związane z rozwojem współczesnej cywilizacji.

AZD2_W30 Ma podstawową wiedzę o instytucjach kultury i nauki oraz orientację we współczesnym życiu naukowym i kulturalnym. Zna najważniejsze dla historyka wydawnictwa naukowe. Zna najważniejsze archiwa, muzea i biblioteki w Polsce i poza jej granicami oraz profil ich zasobów

AZD2_U05 Potrafi posługiwać się w stopniu zaawansowanym krytyką zewnętrzną i wewnętrzną źródeł historycznych. Potrafi rozpoznawać różne rodzaje wytworów kultury właściwych dla historii z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego oraz miejsca w procesie historyczno-kulturowym.

AZD2_K05 Ma dogłębną świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego (w tym archiwalnego) i tradycji regionu, kraju, Europy oraz promowanie i popularyzację wiedzy o nim.

EK 1: student ma wiedzę na temat kształtowania się archiwów rodzin magnackich, szlacheckich, ziemiańskich oraz mieszczańskich na przestrzeni wieków

EK 2: student ma wiedzę na temat znaczenia oraz zakresu tematycznego dzieł gromadzonych w archiwach rodowych.

EK 3: student ma wiedzę na temat procesów politycznych, społecznych oraz kulturalnych, które wpłynęły na powstawanie oraz funkcjonowanie archiwów rodowych

EK 4: student potrafi wskazać najważniejsze wydarzenia polityczne i ich wpływ na funkcjonowanie archiwów rodowych

EK 5: student ma świadomość, iż archiwum rodowe jest jednym z elementów dziedzictwa kulturowego rodziny a także kraju, oraz stanowi niezastąpione źródło poznawcze do badań na wielu płaszczyznach.

Punkty 2 ECTS:

1. Udział w zajęciach - 30 godz.

2. Przygotowanie do zajęć - 15 godz.

3. Przygotowanie do egzaminu – 15 godz.

Konsultacje na temat zagadnień poruszanych na zajęciach odbywają się na dyżurze (raz w tygodniu jedna godzina).

Warunki dla osiągnięcia określonej oceny:

na ocenę 2 (ndst.):

EK 1: student nie ma wiedzy na temat kształtowania się archiwów rodzin magnackich, szlacheckich, ziemiańskich oraz mieszczańskich na przestrzeni wieków

EK 2: student nie ma wiedzy na temat znaczenia oraz zakresu tematycznego dzieł gromadzonych w archiwach rodowych.

EK 3: student nie ma wiedzy na temat procesów politycznych, społecznych oraz kulturalnych, które wpłynęły na powstawanie oraz funkcjonowanie archiwów rodowych

EK 4: student nie potrafi wskazać najważniejsze wydarzenia polityczne i ich wpływ na funkcjonowanie archiwów rodowych

EK 5: student nie ma świadomość, iż archiwum rodowe jest jednym z elementów dziedzictwa kulturowego rodziny a także kraju, oraz stanowi niezastąpione źródło poznawcze do badań na wielu płaszczyznach.

na ocenę 3 (dst.):

EK 1: student ma stopniu podstawowym wiedzę na temat kształtowania się archiwów rodzin magnackich, szlacheckich, ziemiańskich oraz mieszczańskich na przestrzeni wieków

EK 2: student ma stopniu podstawowym wiedzę na temat znaczenia oraz zakresu tematycznego dzieł gromadzonych w archiwach rodowych.

EK 3: student ma stopniu podstawowym wiedzę na temat procesów politycznych, społecznych oraz kulturalnych, które wpłynęły na powstawanie oraz funkcjonowanie archiwów rodowych

EK 4: student stopniu podstawowym potrafi wskazać najważniejsze wydarzenia polityczne i ich wpływ na funkcjonowanie archiwów rodowych

EK 5: student stopniu podstawowym ma świadomość, iż archiwum rodowe jest jednym z elementów dziedzictwa kulturowego rodziny a także kraju, oraz stanowi niezastąpione źródło poznawcze do badań na wielu płaszczyznach.

na ocenę 4 (bd.):

EK 1: student ma stopniu dobrym wiedzę na temat kształtowania się archiwów rodzin magnackich, szlacheckich, ziemiańskich oraz mieszczańskich na przestrzeni wieków

EK 2: student ma stopniu dobrym wiedzę na temat znaczenia oraz zakresu tematycznego dzieł gromadzonych w archiwach rodowych.

EK 3: student ma stopniu dobrym wiedzę na temat procesów politycznych, społecznych oraz kulturalnych, które wpłynęły na powstawanie oraz funkcjonowanie archiwów rodowych

EK 4: student stopniu dobrym potrafi wskazać najważniejsze wydarzenia polityczne i ich wpływ na funkcjonowanie archiwów rodowych

EK 5: student stopniu dobrym ma świadomość, iż archiwum rodowe jest jednym z elementów dziedzictwa kulturowego rodziny a także kraju, oraz stanowi niezastąpione źródło poznawcze do badań na wielu płaszczyznach.

na ocenę 5 (bdb.):

EK 1: student ma stopniu bardzo dobrym wiedzę na temat kształtowania się archiwów rodzin magnackich, szlacheckich, ziemiańskich oraz mieszczańskich na przestrzeni wieków

EK 2: student ma stopniu bardzo dobrym wiedzę na temat znaczenia oraz zakresu tematycznego dzieł gromadzonych w archiwach rodowych.

EK 3: student ma stopniu bardzo dobrym wiedzę na temat procesów politycznych, społecznych oraz kulturalnych, które wpłynęły na powstawanie oraz funkcjonowanie archiwów rodowych

EK 4: student stopniu bardzo dobrym potrafi wskazać najważniejsze wydarzenia polityczne i ich wpływ na funkcjonowanie archiwów rodowych

EK 5: student stopniu bardzo dobrym ma świadomość, iż archiwum rodowe jest jednym z elementów dziedzictwa kulturowego rodziny a także kraju, oraz stanowi niezastąpione źródło poznawcze do badań na wielu płaszczyznach.