(in Polish) Biskupi w realiach społeczno-politycznych Polski „ludowej”

Przedmiot przybliża funkcjonowanie hierarchii Kościoła katolickiego w okresie Polski „ludowej” (w latach 1944-1989)

Zakres tematów:

1. Relacje państwo-Kościół w latach 1945-1989

2. Struktury wewnętrzne Episkopatu i ich kompetencje

3. Inwigilacja hierarchii kościelnej i próby wpływu władz na obsadę stanowisk biskupich

4. Kard. August Hlond i kard. Adam Stefan Sapieha i ich wpływ na działalność Kościoła

5. Prymas Stefan Wyszyński – kluczowa postać dla dziejów Polski

6. Arcybiskup Antoni Baraniak – nie tylko niezłomność

7. Biskup Michał Klepacz – hierarcha uległy wobec władz?

8. Biskup Zygmunt Choromański i abp. Bronisław Dąbrowski oraz ich rola w negocjacjach z władzami komunistycznymi

9. Kardynał Bolesław Kominek – działalność na rzecz Ziem Zachodnich i w Episkopacie Polski

10. Kardynał Karol Wojtyła jako metropolita krakowski

11. Biskup Ignacy Tokarczuk – antykomunista

12. Prymas Józef Glemp – kontynuator linii kard. Stefana Wyszyńskiego?

13. Kardynał Henryk Gulbinowicz – wokół zmitologizowanej biografii…

14. Episkopat Polski w ostatniej dekadzie PRL i jego wpływ na rzeczywistość społeczno-polityczną

Literatura podstawowa:

Aparat bezpieczeństwa wobec kurii biskupich w Polsce, red. A. Dziurok, Warszawa 2009

Biskupi w rzeczywistości politycznej Polski „ludowej”, red. Łatka R., Warszawa 2020

Biskupi w rzeczywistości politycznej Polski „ludowej” tom 2, red. R. Łatka, Warszawa 2022

Dudek Antoni, Gryz Ryszard, Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989), Kraków 2006

Eisler Jerzy, „Polskie miesiące”, czyli kryzys(y) w PRL, Warszawa 2008

Łatka Rafał, Episkopat Polski wobec stosunków państwo-Kościół i rzeczywistości społeczno-politycznej PRL 1970-1989, Warszawa 2019.

Łatka Rafał, Mackiewicz Beata, Zamiatała Dominik, Prymas Stefan Wyszyński. Biografia, Warszawa 2020

Łatka Rafał, Marecki Józef, Kościół katolicki w Polsce pod rządami komunistów, Warszawa 2017

Żaryn Jan, Dzieje Kościoła katolickiego (1944–1989), Warszawa 2003.

Literatura uzupełniająca:

Czaczkowska Ewa, Kardynał Wyszyński. Biografia, Kraków 2013

„Dialog należy kontynuować…”. Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem 1969-1985. Studium przypadku, wybór, wstęp, oprac., R. Łatka, F. Musiał, Warszawa-Kraków 2020

Grabska-Gliwka Katarzyna, Arcybiskup Dąbrowski. Życie i działalność (1917–1997), Warszawa 2021

Jedynak Witold, Episkopat wobec władz komunistycznych (w ostatniej dekadzie PRL). Studium socjologiczne, Rzeszów 2016.

Kardynał Bolesław Kominek: biskup, dyplomata, wizjoner, red. W. Kucharski, R. Łatka, Warszawa-Wrocław 2020

Kindziuk Milena, Historyczne i polityczne aspekty komunikacji społecznej prymasa Józefa Glempa w okresie przełomu w Polsce 1981–1992, Warszawa 2019

Krzysztofiński Mariusz, Arcybiskup Ignacy Tokarczuk (1918 – 2012). Metropolita przemyski obrządku łacińskiego, Rzeszów-Warszawa 2019

Ku prawdzie i wolności. Komunistyczna bezpieka wobec kard. Karola Wojtyły, red. Józef Marecki, Filip Musiał, Kraków 2009

Lasota Marek, Donos na Wojtyłę. Karol Wojtyła w teczkach bezpieki, Kraków 2006.

Łatka Rafał, Biskupi w rzeczywistości politycznej Polski „ludowej”. Studia i szkice, Warszawa 2020

Łatka Rafał, Prymas Stefan Wyszyński w realiach PRL, Warszawa 2022

Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec Kościołów i związków wyznaniowych, red. A. Dziurok, Warszawa 2004.

Musiał Filip, Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970–1989),wydanie II, Kraków 2015

Nigdy przeciw Bogu. Komunistyczna bezpieka wobec biskupów polskich, oprac. J. Marecki, F. Musiał, Kraków 2007.

Pietrzak Jerzy, Pełnia prymasostwa. Ostatnie lata prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda 1945–1948, t. 1-2, Poznań 2009.

Plany pracy Departamentu IV MSW na lata 1972–1979, oprac. M. Biełaszko, A. Piekarska, P. Tomasik, C. Wilanowski, Warszawa 2007.

Prymas Stefan Wyszyński a Niepodległa. Naród-patriotyzm-państwo w myśli i nauczaniu Prymasa Tysiąclecia, red. E. Czaczkowska, R. Łatka, Warszawa 2019

Raina Peter, Arcybiskup Bronisław Dąbrowski. Portret, Warszawa 2008.

Raina Peter, Stan wojenny w zapiskach arcybiskupa Dąbrowskiego, Warszawa 2006

Smoliński Maciej, Biskup negocjator. Zygmunt Choromański 1892–1968. Biografia niepolityczna?, Warszawa 2014.

Śledzianowski J., Ksiądz Czesław Kaczmarek, biskup kielecki, Kielce 2008.

Teczki Wojtyły, wybór, oprac. i red. C. Wilanowski, Warszawa 2003

Wokół Kościoła i władzy. Studia dedykowane ks. prof. dr hab. Zygmuntowi Zielińskiemu w 90 rocznicę urodzin, red. R. Łatka, J. Wołczański, D. Zamiatała, Warszawa 2021

W służbie Boga i Polski. Komunistyczna bezpieka wobec kardynała Stefana Wyszyńskiego, oprac. Józef Marecki, Piotr Nitecki, Roksana Szczypta-Szczęch, Kraków 2014

Wyszyński Stefan, Pro Memoria, t. 1-10, 12, Warszawa 2017-2022

Wyszyński Stefan, Zapiski więzienne, Warszawa 1995.

Zajęcia kończą się kolokwium, na którym ocenie będzie poddane opanowanie przez studenta

wiedzy na temat wywiadu komunistycznego oraz czy potrafi on je logicznie analizować:

- na ocenę 2 (ndst..): nie umie wykorzystywać podstawowych informacji i faktów z przeszłości;

- na ocenę 3 (dst.): na poziomie dostatecznym umie analizować wydarzenia z przeszłości;

- na ocenę 4 (db.): poprawnie analizuje procesy historyczne i odczytuję sposoby działalności biskupów w realiach rządów komunistycznych

- na ocenę 5 (bdb.): potrafi właściwie analizować przedstawione na zajęciach i samodzielnie wyciągać wnioski.