(in Polish) Cudowne wizerunki Jezusa z Maryją i św. Józefem w nowożytnej Rzeczypospolitej

Wykład poświęcony wizerunkom uznanym w Rzeczypospolitej w XVII i XVIII wieku za cudowne, na których występują postacie Jezusa z Maryją i św. Józefem.

Wykład prezentuje nowożytne przedstawienia z terenów dawnej Rzeczypospolitej, na których ukazano Jezusa z Maryją i św. Józefem. Poza wspomnianym występowaniem na nich wszystkich wymienionych Osób tak zwanej wówczas "Trójcy Ziemskiej", kryterium ich wyboru było zasłynięcie nadprzyrodzonymi łaskami, często zatwierdzonymi przez komisje biskupie, a niekiedy również ich koronacje. Poza samymi wizerunkami, wykład ukazuje również historyczne tło związanych z nimi wydarzeń, ich kopie oraz przykłady przedstawień o analogicznych kompozycjach. Efektem uczestnictwa w wykładzie jest uporządkowana wiedza szczegółowa na temat nowożytnych cudownych wizerunków w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, znajomość oceny kryteriów cudowności oraz orientacja w lokalizacji takich obiektów. Ponadto student/ka potrafi rozpoznać rożne rodzaje i typy dzieł sztuki, a także przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych lub samodzielnie wybranych, albo opracowanych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym. Jest przygotowany/a do samodzielnego rozwijania uzyskanej wiedzy.

Literatura obowiązkowa:

1. K. Ponińska, Miraculosa Trinitas Terrestra. Cudowne wizerunki "Trójcy Ziemskiej" w nowożytnej Rzeczypospolitej, Warszawa 2017.

2. K. Ponińska, Ludowe wyobrażenia wizerunku Matki Boskiej Dzikowskiej, „Etnografia Nowa” (09.2017/10.2018), red. Joanna Dziadowiec-Greganić, Marta Elas, Aleksander (Bratek) Robotycki, Magdalena Guziejko, Warszawa, s. 562-579.

3. K. Ponińska, Typologia przedstawień wizerunku Matki Boskiej Dzikowskiej w zbiorach muzealnych, „Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio”, 4(40)2019, s. 188-218.

4. K. Ponińska, Ignacy Krasicki jako koronator cudownego wizerunku w Miedniewicach, w: Między Barokiem a Oświeceniem. Ignacy Krasicki i jego czasy. Rozprawy i Materiały Instytutu Północnego im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie (dawny Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie), nr 269, praca zbiorowa pod red. S. Achremczyka, E. Figury-Osełkowskiej, J. Kiełbika, Olsztyn 2021, s. 260-290.

Literatura uzupełniająca:

1. G. S. Augustynik, Krótka historja Cudownego objawienia N.M.P. Matki miłosierdzia, Częstochowa 1884.

2. S. Barącz, Cudowne obrazy Matki Najświętszej w Polsce, Lwów 1891.

3. A. Fridrich, Historye cudownych obrazów Najświętszej Maryi Panny w Polsce, t. I-IV, Kraków 1903-1908.

4. M. M. Grzybowski, Kościół parafialny na przestrzeni dziejów. Wyposażenie, życie religijne, duchowieństwo, cudowny obraz Św. Rodziny, w: Grzybowski Michał Marian, Mietz Andrzej, Pakulski Jan, Pawlak Marian, Osiek Rypiński. Dzieje parafii i gminy, Osiek Rypiński-Toruń 1994.

5. K. Kalupa, Cudowny wizerunek św. Józefa z kolegiaty kaliskiej na tle słynących łaskami przedstawień Jezusa z Maryją i św. Józefem w Rzeczypospolitej XVII-XVIII wieku, w: Kolegiata kaliska na przestrzeni wieków 1303-2003, Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej w Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu z okazji jubileuszu 700-lecia Parafii Kolegiackiej w Kaliszu, 6 listopada 2003, red. G. Kucharski, J. Plota, Kalisz 2004, s. 243-258.

6. K. Kalupa, Dzieje cudownego wizerunku Jezusa z Maryją i św. Józefem w sanktuarium miedniewickim, „Mazowsze. Dziedzictwo Kulturowe”, nr 15 (1/2002).

7. K. Kalupa, Matka Boska Dzikowska, w: Dwa symbole Tarnobrzega, red. T. Zych, Tarnobrzeg 2004.

8. D. Komada, Obraz Matki Boskiej Dzikowskiej w świetle prac konserwatorskich, w: Dwa symbole Tarnobrzega, red. T. Zych, Tarnobrzeg 2004.

9. D. Komada, Róża Jerychońska – Matka Boska Dzikowska w malarstwie i grafice, w: Dwa symbole Tarnobrzega, red. T. Zych, Tarnobrzeg 2004.

10. W. Nater, S. Stanik, Dzieje Sanktuarium Matki Boskiej Świętorodzinnej w Studziannie, Studzianna 1992.

11. A. Orlikowski, Dzieje kultu cudownego obrazu Matki Bożej Włoszczowskiej, w: Z Matką Bożą Opiekunką Rodzin na ziemi włoszczowskiej, red T. Gacia, Kielce 2006.

12. W. Pogorzelski, Święty Józef w cudownym obrazie kolegiaty kaliskiej, Włocławek 1931.

13. W. Załuski, Przenajświętsza Rodzina łaskami słynąca w Studziance, parafii żalskiej, Warszawa 1905.

14. J. Zawisza, Historia Sanktuarium Świętej Rodziny w Miedniewicach, Niepokalanów 2013.

Wiedza:

HS1_W02, HS2_W02 - ma uporządkowaną wiedzę szczegółową o wybranych problemach rozwoju sztuki polskiej w kontekście sztuki europejskiej w czasach nowożytnych, zna terminologię oraz metody badawcze historii sztuki.

HS1_W03, HS2_W03 - zna i rozumie (w stopniu zaawansowanym) metody analizy i interpretacji dzieł sztuki, ma (uporządkowaną) znajomość stosowanych w historii sztuki teorii i metodologii oraz zna jej najnowsze osiągnięcia.

HS1_W06, HS2_W06 - ma uporządkowaną podstawową wiedzę o wybranych zagadnieniach dotyczących cudownych wizerunków na terenach nowożytnej Rzeczypospolitej i ich powiązaniach z naukami humanistycznymi.

Umiejętności:

HS1_U05 - posiada umiejętność konstruowania logicznej wypowiedzi na temat cudownych wizerunków na terenach nowożytnej Rzeczypospolitej. Umie przygotować tekst naukowy z aparatem badawczym i poprawnie opracowanymi fotografiami dzieł sztuki.

HS1_U08 - potrafi pracować samodzielnie i w grupie, także interdyscyplinarnej, przyjmując w niej różne role. Potrafi komunikować się z otoczeniem uzasadniając merytorycznie swoje stanowisko.

HS2_U03 - potrafi rozpoznać rożne rodzaje i typy dzieł sztuki, a także przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych lub samodzielnie wybranych, albo opracowanych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym

HS2_U07 - posiada zaawansowaną umiejętność konstruowania logicznej wypowiedzi w mowie i w piśmie w języku polskim. Umie przygotować tekst naukowy z aparatem badawczym i poprawnie opracowanymi fotografiami dzieł sztuki.

Kompetencje:

HS2_K01 - jest gotowy do samodzielnego kształcenia się i korzystania z konsultacji specjalistycznych. Docenia wartość wiedzy ekspertów, ale jednocześnie jest gotów poddać wiedzę ekspercką krytycznej analizie. Jest przygotowany do współpracy i działań inicjatywnych na rzecz środowiska społecznego.

Metody oceny:

Na ocenę końcową składają się:

1. obowiązkowa obecność (dopuszczalne 2 nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze). Przekroczenie limitu nieobecności spowoduje ustalanie dodatkowych, indywidualnych warunków zaliczenia, jednak nieobecność na większej niż połowa ilości wykładów uniemożliwia uzyskanie zaliczenia.

2. ocena z pisemnego testu (z pytaniami otwartymi i zamkniętymi) obejmującego zakres przerobiony na zajęciach

Na ocenę bardzo dobrą (5) student/ka: nie przekroczył/a dopuszczalnego limitu nieobecności. Wykazał/a się bardzo dobrze uporządkowaną wiedzą szczegółową na temat nowożytnych cudownych wizerunków w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, znajomością oceny kryteriów cudowności oraz orientacją w lokalizacji takich obiektów. Ponadto student/ka w najwyższym stopniu potrafi rozpoznać rożne rodzaje i typy dzieł sztuki, a także przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych lub samodzielnie wybranych, albo opracowanych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym.

Na ocenę dobrą (4) student/ka: nie przekroczył/a dopuszczalnego limitu nieobecności. Wykazał/a się dobrze uporządkowaną wiedzą szczegółową na temat nowożytnych cudownych wizerunków w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, znajomością oceny kryteriów cudowności oraz orientacją w lokalizacji takich obiektów. Ponadto student/ka w średnim stopniu potrafi rozpoznać rożne rodzaje i typy dzieł sztuki, a także przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych lub samodzielnie wybranych, albo opracowanych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym.

Na ocenę dostateczną (3) student/ka: nie przekroczył/a dopuszczalnego limitu nieobecności. Wykazał/a się dostatecznie uporządkowaną wiedzą szczegółową na temat nowożytnych cudownych wizerunków w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, znajomością oceny kryteriów cudowności oraz orientacją w lokalizacji takich obiektów. Ponadto student/ka w podstawowym stopniu potrafi rozpoznać rożne rodzaje i typy dzieł sztuki, a także przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych lub samodzielnie wybranych, albo opracowanych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym.