Basic of general didactics

Celem wykładu jest przygotowanie teoretyczne do pracy pedagogicznej w obszarze kształcenia. W szczególności zapoznanie z obowiązującą w nim terminologią, głównymi koncepcjami wyjaśniającymi nauczanie i uczenie się, a także kwestiami szczegółowymi, takimi jak: cele kształcenia, planowanie działania edukacyjnego, metody nauczania i uczenia się, formy i środki dydaktyczne, sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych. Ze szczególną uwagą zostanie przedstawiona metoda projektów, która we współczesnej edukacji odgrywa dominującą rolę.

Wykład umożliwia:

- rozpoznawanie związków zachodzących między uczeniem się, nauczaniem i wychowaniem,

- analizowanie procesu nauczania i uczenia się,

- reflektowanie zależności między wiedzą a kompetencjami,

- opracowywanie programu kształcenia i planu dydaktycznego,

- rozróżnianie technik prezentowania, sprawdzania, oceniania i ewaluacji zajęć.

Wykład z podstaw dydaktyki ogólnej stanowi podwalinę nie tylko dla późniejszych metodyk przedmiotowych, lecz również dla zrozumienia ogólnych prawidłowości występujących w procesie uczenia się i nauczania. Ich znajomość jest warunkiem koniecznym pracy pedagogicznej.

W trakcie wykładu zostaną zaprezentowane następujące zagadnienia:

- dydaktyka jako subdyscyplina pedagogiczna: geneza, obszar badawczy (przedmiot) i podstawowe pojęcia,

- społeczne i stricte pedagogiczne zadanie edukacji,

- szkoła jako instytucja edukacyjna,

- jak się uczyć: filozoficzne, psychologiczne i pedagogiczne teorie kształcenia,

- kształcenie jako proces celowy: rodzaje działania pedagogicznego, klasyfikacja celów kształcenia, operacjonalizacja,

- kształcenie według programu: pojęcie i funkcje programu szkolnego, materiał kształcenia i jego analiza, standardy nauczania a różnicowanie wymagań, struktura treści kształcenia,

- główne metody kształcenia: metoda eksponująca (poglądowa), metoda podająca, metoda problemowa i metoda praktyczna,

- badanie osiągnięć edukacyjnych: sprawdzanie a różnicowanie osiągnięć uczniów, metody pomiaru dydaktycznego, ocena szkolna i ocenianie osiągnięć uczniów, elementy ewaluatyki edukacyjnej,

- formy organizacyjne kształcenia i środki dydaktyczne,

- proces kształcenia: przebieg, zasady i planowanie.

Literatura podstawowa:

- B. Niemierko, Między oceną szkolną a dydaktyką, WSiP, Warszawa 1991,

- B. Niemierko, Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, WAiP, Warszawa 2007,

- K. Kruszewski (red.), Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, Wydawnictwo Naukowe WNP, Warszawa 2004,

- R.I. Arends, Uczymy się nauczać, WSiP, Warszawa 1995.

Literatura uzupełniająca:

- M. Taraszkiewicz, Jak uczyć lepiej, czyli refleksyjny praktyk w działaniu, Wydawnictwo CODN, Warszawa 2000,

- M. Taraszkiewicz, Jak uczyć jeszcze lepiej. Szkoła pełna ludzi, Wydawnictwo CODN, Warszawa 2001,

- Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 2, cz. II: Szkoła – kształcenie – nauczyciel, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004,

- D.C. Phillips, J.F. Soltis, Podstawy wiedzy o nauczaniu, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003,

- E. Filipiak (red.), Rozwijanie zdolności uczenia się, Wydawnictwo UKS, Bydgoszcz 2008.

Wiedza

Student:

- zna podstawowe pojęcia dydaktyczne i teorie wyjaśniające proces nauczania i uczenia się, rozumie i wyjaśnia elementy składowe tego procesu i jego wielorakie uwarunkowania.

Umiejętności

Student:

- potrafi ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań związanych z różnymi działaniami w obszarze kształcenia szkolnego, umie ustrukturyzować proces dydaktyczny, zaprojektować jego przebieg i poddać krytycznej ocenie;

- potrafi dokonywać analizy własnych działań dydaktycznych, wskazywać obszary wymagające modyfikacji, wdrażać działania innowacyjne.

Kompetencje społeczne

Student:

- jest przekonany o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań edukacyjnych w odniesieniu do osób nie w pełni sprawnych i ich środowiska, jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych; wykazuje aktywność, podejmuje trud i odznacza się wytrwałością w realizacji indywidualnych i zespołowych profesjonalnych działań zawodowych;

- odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy przez systematyczna obecność na zajęciach i wykonywanie zleconych zadań, współpracuje z innymi przy projektowaniu i wykonywaniu czynności dydaktycznych.

Opis ECTS

udział w wykładach – 30

praca własna:

- przygotowanie do zajęć – 3

- czytanie literatury – 5

- rozwiązanie zadań zleconych przez prowadzącego – 2

- przygotowanie do egzaminu – 10

Metody nauczania:

- wykład konwersatoryjny,

- wykład problemowy,

- dyskusja panelowa, dyskusja w grupach,

- gry dydaktyczne (inscenizacje),

- analiza i interpretacja tekstów źródłowych.

Metody sprawdzania:

- prowadzona będzie lista obecności,

- końcowy egzamin pisemny, który składa się z dwóch części, w pierwszej zostanie sprawdzona znajomość zagadnień podjętych na wykładzie, w drugiej zaś zadanej literatury.

Kryteria oceniania:

5.0

- 90%-100% punktów uzyskanych z końcowego egzaminu pisemnego.

4.5.

- 80%-89% punktów uzyskanych z końcowego egzaminu pisemnego.

4.0

- 70%-79% punktów uzyskanych z końcowego egzaminu pisemnego.

3.5.

- 60%-69% punktów uzyskanych z końcowego egzaminu pisemnego.

3.0

- 50%-59% punktów uzyskanych z końcowego egzaminu pisemnego.

2.0 (niezdane)

- mniej niż 50% punktów uzyskanych z końcowego egzaminu pisemnego.