Współczesne tendencje w pedagogice specjalnej

podstawowy

Wiedza: NP2_W01 NP2_W03 NP2_W07 NP2_W25

Umiejętności: NP2_U01 NP2_U02 NP2_U04

Kompetencje społeczne: NP2_K07 NP2_K12

Celem przedmiotu jest zapewnienie efektów kształcenia w zakresie rozszerzonej wiedzy o potrzebach, wyzwaniach i tendencjach rozwoju współczesnej pedagogiki specjalnej, a także umiejętności analizowania zachodzących w niej procesów, jak również diagnozowania problemów i szukania efektywnych rozwiązań.

Treści programowe:

1. Pojęcie pedagogiki specjalnej (cele, funkcje, zadania, podmiot i przedmiot) w kontekście interdyscyplinarnym. Pedagogika specjalna wobec konkretnych wyzwań współczesności. (2h)

2. Podstawowe pojęcia pedagogiki specjalnej: norma, niepełnosprawność, rehabilitacja. Niepełnosprawność w ujęciu biopsychospołecznym. Integracja i inkluzja. (2h)

3. Pedagogika specjalna jako obszar wsparcia osób z różnego rodzaju i stopnia niepełnosprawnościami. Współczesne potrzeby i wyzwania. (4h)

4. Wsparcie osób wybitnie zdolnych jako jedno z zadań pedagogiki specjalnej - stan obecny i stan pożądany. (2h)

5. Pedagogika specjalna jako obszar wsparcia osób w różnych kategoriach wiekowych. (2h)

6. Nowe trendy w adaptacji otoczenia fizycznego do potrzeb osób z obniżoną sprawnością. (2h)

7. Pedagogika specjalna jako obszar nauki, kształcenia i praktyki zawodowej - aktualne problemy, wyzwania i rozwiązania (6h).

8. Innowacyjność we współczesnej pedagogice specjalnej w zakresie edukacji i rehabilitacji. Diagnoza problemów i proponowane rozwiązania. (10h)

LITERATURA OBOWIĄZKOWA

A. Krause (2011). Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Kraków, Impuls. (wybrane artykuły)

Cz. Kosakowski (2009). Węzłowe problemy pedagogiki specjalnej, Toruń, Wyd. Akapit. (wybrane artykuły)

I. Chrzanowska, Pedagogika Specjalna. Od tradycji do współczesności, Impuls, Kraków. (wybrane artykuły)

Chrzanowska I. (2008), Edukacja „specjalna” w perspektywie zmiany, [w:] U. Bartnikowska, Cz. Kosakowski, A. Krause (2008), Współczesne problemy pedagogiki specjalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn, s. 19-25.

A.E. Sękowski, B.M. Cichy (2012), Wybitne zdolności w perspektywwie teorii i praktyki pedagogiki specjalnej, [w:] Z. Palak, D. Chimicz, A. Pawlak,Wielość obszarów we współczesnej pedagogice specjalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 83-106.

M. Kilian (2009). Geragogika specjalna w dobie starzenia się społeczeństw, [w:] Dylematy (niepełno)sprawności, rozważania na marginesie studiów kulturowo-społecznych, (red.) M. Dycht, L. Marszałek, Warszawa, Wydawnictwo Salezjańskie, (316-341).

plus materiały i skrypty własne

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

J. Binnebesel (2004). Nowe aspekty pedagogiki specjalnej, [w:] Rehabilitacja, opieka i edukacja specjalna w perspektywie zmiany, (red.) Cz. Kosakowski, A. Krause, Olsztyn, Wyd. UWM, (122-126).

A. Krause (2010). Pedagogika robocza, złudzenia i nadzieje alternatywności w pedagogice specjalnej, [w:] Edukacja alternatywna w XXI wieku, (red.), Z. Melosik, B. Śliwerski, Poznań-Kraków, Impuls, (39-49).

W. Dykcik (2009). Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki specjalnej jako nauki. Tendencje rozwojowe pedagogiki specjalnej w zakresie opieki, edukacji i rehabilitacji, [w:] Pedagogika specjalna, (red.) W. Dykcik, Poznań, UAM, (13-137).

Dodatkowe materiały i skrypty będą udostępniane na platformie e-learningowej MS Teams.

WIEDZA

NP2_W01 Student zna i rozumie aktualny przedmiot, podmiot, główne pojęcia, założenia, cele, metody w obrębie współczesnej pedagogiki specjalnej.

NP2_W03 Student rozpoznaje współczesne kierunki rozwoju pedagogiki specjalnej, jej nurty i systemy pedagogiczne, tłumaczy ich historyczne i kulturowe uwarunkowania.

NP2_W07 Student charakteryzuje istotę funkcjonalności i dysfunkcjonalności, normy, odchylenia od normy i patologii.

NP2_W25 Student objaśnia współczesne aspekty edukacji specjalnej (w tym edukacji włączającej) i terapii osób odmiennych rozwojowo w kontekście biologicznych, psychologicznych i społecznych zależności; dostrzega i interpretuje zmiany aktualnie zachodzące w systemie współczesnej rehabilitacji, kształcenia, wychowania i profilaktyki osób o specjalnych potrzebach rozwoju.

UMIEJĘTNOŚCI

NP2_U01 Student łączy, wyszukuje i przetwarza informacje z zakresu subdyscyplin pedagogiki osób odmiennych rozwojowo w celu analizowania i interpretacji problemów kształcenia, wychowania i terapii.

NP2_U02 Student obserwuje, diagnozuje i racjonalnie ocenia przydatność typowych metod i dobrych praktyk w realizacji praktycznych zadań edukacyjnych, wychowawczych i terapeutycznych związanych z działalnością pomocową, rehabilitacyjną i resocjalizacyjną.

NP2_U04 Student prezentuje własne poglądy, popierając je rozbudowaną argumentacją w kontekście wybranych perspektyw pedagogiki specjalnej, poglądów jej twórców, kierując się przy tym zasadami etycznymi.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

NP2_K07 Student zachowuje otwartość na problemy terapeutyczno-edukacyjne, jest gotowy do komunikowania się i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami niebędącymi specjalistami w dziedzinie pedagogiki specjalnej, oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania wspierające edukację inkluzyjną i terapię osób odmiennych rozwojowo.

NP2_K12 Student akceptuje konieczność respektowania wartości, celów i zasad w procesie opieki, resocjalizacji, edukacji, terapii, odznacza się rozwagą, dojrzałością i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań pedagogicznych i terapeutycznych w stosunku do osób ze specjalnymi potrzebami w zakresie rozwoju.

ECTS [1 ECTS = 25(30)h]:

Udział w zajęciach - 30h

Konsultacje - 2h.

Przygotowanie do zajęć - 13 godz.

Przygotowanie do zaliczenia przedmiotu - 15 godz.

Suma godzin - 60 [60/25(30) = 2]

Liczba ECTS: 2

Metody:

wykład konwersatoryjny i problemowy, rozwiązywanie problemu, dyskusja, prezentacja z wykorzystaniem środków multimedialnych, analiza i interpretacja tekstów źródłowych, praca w grupach;

Warunkiem przystąpienia do zaliczenia przedmiotu jest obecność na zajęciach. Jeśli przedmiot trwa 15 godzin, dopuszcza się jedną nieusprawiedliwioną nieobecność, jeśli trwa 30 godzin - dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności. Nieobecność można usprawiedliwić na podstawie zwolnienia lekarskiego. Dodatkową nieobecność można zaliczyć po uzgodnieniu z osobą prowadzącą zajęcia. Absencja powyżej 8 nieusprawiedliwionych godzin dla 15-godzinnego cyklu oraz 16 nieusprawiedliwionych godzin dla cyklu 30-godzinnego wyklucza możliwość odrobienia zajęć i uzyskania zaliczenia przedmiotu.

Zaliczenie przedmiotu odbywa się na podstawie oceny:

1) zaliczenia pisemnego (100 pkt.).

2) za aktywność na zajęciach można uzyskać dodatkowe punkty (max. 15)

Zaliczenie pisemne obejmuje tematykę poruszaną na zajęciach oraz zawartą w zalecanych materiałach źródłowych. Sprawdzianu nie zalicza się (0%), jeśli student w trakcie jego trwania korzysta z dodatkowych, niedozwolonych przez osobę prowadzącą materiałów i źródeł informacji, a także gdy materiał zaliczeniowy posiada cechy plagiatu.

Ocena końcowa:

60-67 pkt. - 3,0

68-75 pkt. - 3,5

76-83 pkt. - 4,0

84-91 pkt. - 4,5

92-100 pkt. - 5,0

OCENY wedle efektów kształcenia:

ocena 3,0 (dst):

Wiedza

Student z błędami definiuje aktualny przedmiot, podmiot, podstawowe pojęcia, założenia, cele, metody w obrębie współczesnej pedagogiki specjalnej. Student z trudem rozpoznaje współczesne kierunki rozwoju pedagogiki specjalnej. Student z błędami charakteryzuje podstawowe pojęcia pedagogiki specjalnej. Z trudem wskazuje na współczesne wyzwania w zakresie pedagogiki specjalnej oraz dostrzega i z błędami interpretuje zmiany aktualnie zachodzące w systemie współczesnej rehabilitacji, kształcenia, wychowania i profilaktyki osób o specjalnych potrzebach rozwoju.

Umiejętności

Student z trudem łączy, wyszukuje i przetwarza informacje z zakresu subdyscyplin pedagogiki osób odmiennych rozwojowo

w celu analizowania i interpretacji problemów kształcenia, wychowania i terapii. Student z błędami obserwuje, diagnozuje i

racjonalnie ocenia przydatność typowych metod i dobrych praktyk w realizacji praktycznych zadań edukacyjnych, wychowawczych i terapeutycznych związanych z działalnością pomocową, rehabilitacyjną i resocjalizacyjną. Student z trudem prezentuje własne poglądy, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw pedagogiki specjalnej, kierując się przy tym zasadami etycznymi.

Kompetencje społeczne

Student zachowuje elementarną otwartość na problemy terapeutyczno-edukacyjne, jest z trudem gotowy do komunikowania

się i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami niebędącymi specjalistami w dziedzinie pedagogiki specjalnej, oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania wspierające edukację inkluzyjną i terapię osób odmiennych rozwojowo. Student z trudem akceptuje konieczność respektowania wartości, celów i zasad w procesie opieki, resocjalizacji, edukacji, terapii, odznacza się elementarną rozwagą, dojrzałością i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań pedagogicznych i terapeutycznych w stosunku do osób ze specjalnymi potrzebami w zakresie rozwoju.

ocena 3,5 (dst plus):

Wiedza

Student dostatecznie definiuje aktualny przedmiot, podmiot, podstawowe pojęcia, założenia, cele, metody w obrębie współczesnej pedagogiki specjalnej. Student w podstawowej mierze rozpoznaje współczesne kierunki rozwoju pedagogiki specjalnej. Student dostatecznie charakteryzuje podstawowe pojęcia pedagogiki specjalnej oraz wskazuje na współczesne wyzwania w zakresie pedagogiki specjalnej, a także dostrzega i w dostatecznej mierze interpretuje zmiany aktualnie zachodzące w systemie współczesnej rehabilitacji, kształcenia, wychowania i profilaktyki osób o specjalnych potrzebach rozwoju.

Umiejętności

Student w stopniu dostatecznym łączy, wyszukuje i przetwarza informacje z zakresu subdyscyplin pedagogiki osób odmiennych rozwojowo

w celu analizowania i interpretacji problemów kształcenia, wychowania i terapii. Student dostatecznie obserwuje, diagnozuje i

racjonalnie ocenia przydatność typowych metod i dobrych praktyk w realizacji praktycznych zadań edukacyjnych, wychowawczych i terapeutycznych związanych z działalnością pomocową, rehabilitacyjną i resocjalizacyjną. Zadowalająco prezentuje własne poglądy, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw pedagogiki specjalnej, kierując się przy tym zasadami etycznymi.

Kompetencje społeczne

Student zachowuje podstawową otwartość na problemy terapeutyczno-edukacyjne, jest dostatecznie gotowy do komunikowania

się i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami niebędącymi specjalistami w dziedzinie pedagogiki specjalnej, oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania wspierające edukację inkluzyjną i terapię osób odmiennych rozwojowo. Student dostatecznie akceptuje konieczność respektowania wartości, celów i zasad w procesie opieki, resocjalizacji, edukacji, terapii, odznacza się podstawową rozwagą, dojrzałością i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań pedagogicznych i terapeutycznych w stosunku do osób ze specjalnymi potrzebami w zakresie rozwoju.

ocena 4,0 (db):

Wiedza

Student dość dobrze definiuje aktualny przedmiot, podmiot, podstawowe pojęcia, założenia, cele, metody w obrębie współczesnej pedagogiki specjalnej. Student poprawnie rozpoznaje współczesne kierunki rozwoju pedagogiki specjalnej. Student w zadowalającym stopniu charakteryzuje podstawowe pojęcia pedagogiki specjalnej. Poprawnie wskazuje na współczesne wyzwania w zakresie pedagogiki specjalnej oraz dostrzega i właściwie interpretuje zmiany aktualnie zachodzące w systemie współczesnej rehabilitacji, kształcenia, wychowania i profilaktyki osób o specjalnych potrzebach rozwoju.

Umiejętności

Student poprawnie łączy, wyszukuje i przetwarza informacje z zakresu subdyscyplin pedagogiki osób odmiennych rozwojowo

w celu analizowania i interpretacji problemów kształcenia, wychowania i terapii. Student dość dobrze obserwuje, diagnozuje i

racjonalnie ocenia przydatność typowych metod i dobrych praktyk w realizacji praktycznych zadań edukacyjnych, wychowawczych i terapeutycznych związanych z działalnością pomocową, rehabilitacyjną i resocjalizacyjną. Student zadowalająco prezentuje własne poglądy, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw pedagogiki specjalnej, kierując się przy tym zasadami etycznymi.

Kompetencje społeczne

Student zachowuje dość wysoki poziom otwartości na problemy terapeutyczno-edukacyjne i jest gotowy do komunikowania się i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami niebędącymi specjalistami w dziedzinie pedagogiki specjalnej, oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania wspierające edukację inkluzyjną i terapię osób odmiennych rozwojowo. Student dość dobrze akceptuje konieczność respektowania wartości, celów i zasad w procesie opieki, resocjalizacji, edukacji, terapii, odznacza się dość dobrze rozwiniętą rozwagą, dojrzałością i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań pedagogicznych i terapeutycznych w stosunku do osób ze specjalnymi potrzebami w zakresie rozwoju.

ocena 4,5 (db plus):

Wiedza

Student właściwie definiuje aktualny przedmiot, podmiot, podstawowe pojęcia, założenia, cele, metody w obrębie współczesnej pedagogiki specjalnej. Student rozpoznaje współczesne kierunki rozwoju pedagogiki specjalnej. Poprawnie charakteryzuje podstawowe pojęcia pedagogiki specjalnej. Właściwie wskazuje na współczesne wyzwania w zakresie pedagogiki specjalnej oraz dostrzega i interpretuje zmiany aktualnie zachodzące w systemie współczesnej rehabilitacji, kształcenia, wychowania i profilaktyki osób o specjalnych potrzebach rozwoju.

Umiejętności

Student właściwie łączy, wyszukuje i przetwarza informacje z zakresu subdyscyplin pedagogiki osób odmiennych rozwojowo

w celu analizowania i interpretacji problemów kształcenia, wychowania i terapii. Student poprawnie obserwuje, diagnozuje i

racjonalnie ocenia przydatność typowych metod i dobrych praktyk w realizacji praktycznych zadań edukacyjnych, wychowawczych i terapeutycznych związanych z działalnością pomocową, rehabilitacyjną i resocjalizacyjną. Student właściwie prezentuje własne poglądy, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw pedagogiki specjalnej, kierując się przy tym zasadami etycznymi.

Kompetencje społeczne

Student zachowuje wysoką otwartość na problemy terapeutyczno-edukacyjne, jest z trudem gotowy do komunikowania się i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami niebędącymi specjalistami w dziedzinie pedagogiki specjalnej, oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania wspierające edukację inkluzyjną i terapię osób odmiennych rozwojowo. Student akceptuje konieczność respektowania wartości, celów i zasad w procesie opieki, resocjalizacji, edukacji, terapii, odznacza się rozwagą, dojrzałością i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań pedagogicznych i terapeutycznych w stosunku do osób ze specjalnymi potrzebami w zakresie rozwoju.

ocena 5,0 (bdb):

Wiedza

Student bardzo dobrze definiuje aktualny przedmiot, podmiot, podstawowe pojęcia, założenia, cele, metody w obrębie współczesnej pedagogiki specjalnej. W pełni rozpoznaje współczesne kierunki rozwoju pedagogiki specjalnej. Kompletnie charakteryzuje podstawowe pojęcia pedagogiki specjalnej. Bardzo dobrze wskazuje na współczesne wyzwania w zakresie pedagogiki specjalnej oraz dostrzega i interpretuje zmiany aktualnie zachodzące w systemie współczesnej rehabilitacji, kształcenia, wychowania i profilaktyki osób o specjalnych potrzebach rozwoju.

Umiejętności

Student bardzo dobrze łączy, wyszukuje i przetwarza informacje z zakresu subdyscyplin pedagogiki osób odmiennych rozwojowo w celu analizowania i interpretacji problemów kształcenia, wychowania i terapii. Student w pełni obserwuje, diagnozuje i racjonalnie ocenia przydatność typowych metod i dobrych praktyk w realizacji praktycznych zadań edukacyjnych, wychowawczych i terapeutycznych związanych z działalnością pomocową, rehabilitacyjną i resocjalizacyjną. Student znakomicie prezentuje własne poglądy, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw pedagogiki specjalnej, kierując się przy tym zasadami etycznymi.

Kompetencje społeczne

Student zachowuje pełną otwartość na problemy terapeutyczno-edukacyjne, jest z trudem gotowy do komunikowania się i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami niebędącymi specjalistami w dziedzinie pedagogiki specjalnej, oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania wspierające edukację inkluzyjną i terapię osób odmiennych rozwojowo. Student całkowicie akceptuje konieczność respektowania wartości, celów i zasad w procesie opieki, resocjalizacji, edukacji, terapii, odznacza się wysoko rozwiniętą rozwagą, dojrzałością i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań pedagogicznych i terapeutycznych w stosunku do osób ze specjalnymi potrzebami w zakresie rozwoju.