(in Polish) Warsztat wychowawcy placówek resocjalizacyjnych

Zajęcia mają charakter warsztatowy, całkowicie praktyczny. Uczestnictwo w tych zajęciach wyposaża studenta w umiejętności niezbędne do pracy z podopiecznymi w wszelkiego typu placówkach prowadzących działalność resocjalizacyjną.

Zakres tematów:

1) Czynniki ryzyka i możliwości oddziaływań resocjalizacyjnych, wybrane zagadnienia

2) Dokumentacja osobopoznawcza i sposób jej prowadzenia (przeprowadzanie rozmów wstępnych i innych rozmów z podopiecznymi - ćw. praktyczne).

3) Diagnoza penitencjarna – w kierunku ustalenia przyczyn zachowań aspołecznych, antyspołecznych i przestępczych.

4) Oceny postępów skazanych w resocjalizacji, opiniowanie skazanych (opracowywanie projektów ocen okresowych - ćw. praktyczne).

5) Realizacja badań osobopoznawczych w oparciu o: wywiad ze skazanym; rozmowy ze skazanym; obserwację zachowań skazanego; wykorzystanie wyników badań psychologicznych; analizę dokumentów dotyczących skazanego, w tym wywiadu środowiskowego, w przypadku zlecenia jego wykonania, oraz informacji dotyczących osoby skazanego przesłanych przez sąd.

6) Opracowanie projektu indywidualnego programu oddziaływania (ćw. praktyczne).

7) Prognoza penitencjarna i kryminologiczno-społeczna w procesie resocjalizacji osób pozbawionych wolności.

8) System penitencjarny w świetle danych statystycznych.

9) Personel resocjalizacyjny i jego funkcje w placówce resocjalizacyjnej

10) Organizacja oddziaływań resocjalizacyjnych na przykładzie zakładu karnego i poprawczego (wizyta studyjna w jednostce).

Spis zalecanych lektur:

1) Bulenda T., Musiadlowski R., System penitencjarny i postpenitencjarny w Polsce, Warszawa 2003;

2) Ciosek M., Psychologia sądowa i penitencjarna, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2000;

3) Czapów Cz. Jedlewski St., Pedagogika resocjalizacyjna, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1971;

4) Czapów Cz., Wychowanie resocjalizujące: elementy metodyki i diagnostyki, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1978;

5) Fidelus A., Determinanty readaptacji społecznej skazanych, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2012;

6) Fidelus A., Rola samoświadomości w modelu relacyjnej readaptacji społecznej skazanych, [w:] „Przegląd Więziennictwa Polskiego”, nr 100 z 2018, s. 131-145;

7) Górski S., Metodyka resocjalizacji, Wydawnictwo Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1985;

8) Konopczyński M., Teoretyczne podstawy metodyki oddziaływań resocjalizacyjnych, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2006;

9) Lipkowski O., Resocjalizacja, Wydawnictwo WSiP, Warszawa 1980;

10) Machel H. Wprowadzenie do pedagogiki penitencjarnej. Gdańsk 1994;

11) Machel H., Sens i bezsens resocjalizacji penitencjarnej - casus polski (Studium penitencjarno-pedagogiczne), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2008;

12) Machel H., Więzienie jako instytucja karna i izolacyjna, Wydawnictwo Arche, Gdańsk 2003;

13) Pospiszyl K., Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływań, ŻAK Wydawnictwo Akademickie, Warszawa 2012;

14) Rabinowicz L. Podstawy nauki o więziennictwie, Warszawa 1933;

15) Pytka L., Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne diagnostyczne i metodyczne, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2005;

16) Stępniak P., Resocjalizacja nieurojona. O zawłaszczaniu przestrzeni penitencjarnej, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2017;

17) Szymanowski T., Prawo karne wykonawcze z elementami polityki karnej i penitencjarnej, Wolters Kluwer, Warszawa 2017,

18) Śliwowski J. Prawo i polityka penitencjarna. Warszawa 1982;

19) Śliwowski J. Wykonanie kary pozbawienia wolności we współczesnym świecie. Warszawa 1981.

Akty prawne:

3) Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz.U. z 2022 r., poz. 1700).

4) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, (Dz. U. z 2024 r. poz. 17).

5) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy, (Dz. U. z 2023 r., poz. 127).

6) Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, (Dz.U. z 2023 r., poz. 901).

7) Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej, (Dz. U. z 2023 r. poz. 1683).

8) Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, (Dz.U. z 2023 poz. 1426).

9) Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, (Dz.U. z 2023 r., poz. 900).

10) Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych (Dz. U. z 2023 r. poz.1095).

11) Ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o kuratorach sądowych (Dz. U. z

12) Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (Dz. U. z 2023 r., poz. 2809).

13) Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2023 r., poz. 2151).

14) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 listopada 2022 r. w sprawie ośrodków kuratorskich (Dz.U. z 2022, poz. 2449).

15) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2023 poz. 1798).

16) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowym ośrodku wychowawczym (Dz.U. z 2011 r. nr 296, poz. 1755).

17) Rozporządzenie Ministra Edukacji I Nauki z dnia 11 sierpnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowym ośrodku wychowawczym (Dz.U.2021, poz. 1502).

18) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowego sposobu, zakresu i trybu sprawowania nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń w sprawach nieletnich (Dz.U. z 2009 r. nr 107, poz. 2009).

19) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 grudnia 2022 r. w sprawie komisji do spraw kierowania nieletnich do młodzieżowego ośrodka wychowawczego oraz trybu kierowania, przenoszenia i zwalniania nieletnich z młodzieżowych ośrodków wychowawczych (Dz. U. z 2023 poz. 139).

20) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. z 2020 r., poz.1449).

21) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2022 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania (Dz.U. z 2022 r., poz. 2848).

22) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2022 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz.U. z 2022 r., poz. 2847).

23) Zarządzenie nr 19/16 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 14 kwietnia 2016 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia i organizacji pracy penitencjarnej oraz zakresów czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych i terapeutycznych oraz oddziałów penitencjarnych (nie publikowane).

Literatura uzupełniająca:

Stańczuk M., Społeczna pomoc więźniom i ich rodzinom na przykładzie działalności Stowarzyszenia Penitencjarnego „Patronat” [w:] „The Prison Systems Review", nr 112, Warszawa 2021, s. 117-132;

Wierzbicki K, Podstawy prawne udziału społeczeństwa w resocjalizacji skazanych zagrożonych wykluczeniem społecznym [w:] A. Grzędzińska, K. Majdzińska, A. Sulowska, (red.), Ubóstwo i wykluczenie. Wymiar ekonomiczny, społeczny i polityczny, Wydawca: Szkoła Główna Handlowa - Bramasole Public Relations & Publishing House, Warszawa 2010;

Wierzbicki K., Znaczenie uwarunkowań pracy personelu penitencjarnego w kontekście oceny nad efektywnością procesu resocjalizacji [w:] R. Szpyra, K. Jędrzejak (red.), Technologia w ochronie penitencjarnej. Współpraca: człowiek-technika, Wydawnictwo Difin, COSSW, Warszawa - Kalisz 2017;

W zakresie wiedzy absolwent zna i rozumie:

- normy, procedury postępowania, zasady pracy i dobre praktyki stosowane w działalności pedagogicznej, a także teorię dotyczącą zjawisk, zagadnień, problemów w szczególności w pogłębionym zakresie w obszarze opieki oraz resocjalizacji;

- cele, organizację i funkcjonowanie instytucji oświatowych, opiekuńczych, resocjalizacyjnych, pomocowych w stopniu pogłębionym w zakresie teorii opieki i resocjalizacji oraz problemy uczestników tych instytucji oraz specyfikę głównych środowisk wychowawczych i procesów w nich zachodzących, w szczególności rodziny i innych, zachodzące między tymi środowiskami relacje istotne z punktu widzenia procesów opiekuńczych, wychowawczych, edukacyjnych, pogłębione w aspekcie kreatywności metodycznej i nowatorstwa organizacyjnego;

- istotę samodoskonalenia zawodowego, uzupełniania i weryfikowania wiedzy o zjawiskach i problemach występujących w rzeczywistości pedagogicznej, ważnych dla pracy oraz projektowania ścieżki własnego rozwoju i awansu zawodowego, obejmujących także doskonalenie umiejętności językowych i w zakresie technologii informacyjnej;

- cele, podstawy prawne, organizację, zasady funkcjonowania i pełnienia ról w organizacjach, instytucjach i placówkach działających w obszarze opieki, wychowania i resocjalizacji oraz prawidłowości komunikowania interpersonalnego i społecznego

W zakresie umiejętności absolwent potrafi:

-sprawnie porozumiewać się przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie pedagogiki, jak i z odbiorcami spoza grona specjalistów, korzystając z nowoczesnych rozwiązań technologicznych, integrując wiedzę z zakresu pedagogiki opiekuńczej i resocjalizacji;

- korzystać z technologii informacyjnej w pracy pedagogicznej, skutecznie i świadomie komunikować się; radzić sobie ze stresem i stosować strategie radzenia sobie z trudnościami, samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności związane z działalnością zawodową korzystając z różnych źródeł i

nowoczesnych technologii, zaplanować działania na rzecz rozwoju zawodowego na podstawie świadomej autorefleksji i informacji zwrotnej od innych osób, technologii, zaprojektować ścieżkę własnego rozwoju zawodowego

W zakresie kompetencji absolwent jest gotów do:

-pogłębiania wiedzy pedagogicznej i umiejętności, rozwoju osobistego i zawodowego, współpracy z nauczycielami i specjalistami, budowania warsztatu pracy pedagoga oraz badacza;

- dostrzegania znaczenia nauk pedagogicznych dla interpretowania aspektów rozwoju jednostki i prawidłowych więzi w środowiskach społecznych, okazywania empatii uczniom i wychowankom oraz zapewniania im wsparcia i pomocy; profesjonalnego rozwiązywania konfliktów w klasie szkolnej lub grupie wychowawczej;

- ustawicznego pogłębiania swoich umiejętności w zakresie komunikowania interpersonalnego oraz językowych, skutecznego korygowania swoich błędów językowych i doskonalenia aparatu emisji głosu, zgłębiania ze zrozumieniem tekstów ogólnych i specjalistycznych oraz oceniania ich krytycznie pod względem przydatności do swojej pracy, autorefleksji nad własnym rozwojem zawodowym

W trakcie trwania zajęć student zdobędzie praktyczne umiejętności w zakresie pracy z podopiecznymi przebywającymi w placówkach resocjalizacyjnych. Pogłębi również wiedzę teoretyczną z zakresu stosowania technik i metod warsztatowych adekwatnych do pracy w przestrzeni resocjalizacyjnej. Podczas zajęć warsztatowych student będzie miał okazję do poznania technik ułatwiających pokonanie oporu i kryzysu w grupie oraz przeanalizuje inne trudności, jakie może napotkać prowadzący w czasie pracy z grupą i klientem indywidualnym.

Kryteria oceniania (Określenie poziomu osiągniecia - wg skali ocen - założonych dla przedmiotu efektów kształcenia; opis składowych oceny końcowej):

-udział w warsztatach: 15 godz.

- przygotowanie do zajęć (czytanie tekstów naukowych, przygotowanie pracy zaliczeniowej w formie prezentacji multimedialnej, przygotowanie konspektu zajęć; udział w wizycie studyjnej w placówce resocjalizacyjnej).

- ocenianie ciągłe.

Na ocenę

2 (ndst)

Student nie opanował treści programowych przedmiotu i nie zrealizował zakładanych przedmiotowych efektów kształcenia. Nie rozumie podstawowych kategorii ani pojęć. Nie jest w stanie wyjaśnić istoty i przyczyn podstawowych dla przedmiotu zjawisk i procesów. Nie potrafi wykorzystać ich do analizy omawianych zagadnień, nie podejmuje także dyskusji na temat ich miejsca i roli w kontekście specyfiki przedmiotu.

Na ocenę

3 (dst) Student opanował podstawowe treści programowe przedmiotu oraz zrealizował w niewielkim zakresie zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Poprawnie definiuje, przynajmniej na jeden z możliwych sposobów, podstawowe kategorie i pojęcia oraz potrafi je wykorzystać do analizy omawianych zjawisk i procesów. Potrafi podać różnicę między nimi, wyjaśnić przyczynę najważniejszych zjawisk. Wykazuje małe zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu. Nie podejmuje dyskusji na omawiane tematy.

Na ocenę

3+ (dst+) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia na poziomie poprawnym. Definiuje podstawowe kategorie i pojęcia oraz najważniejsze ujęcia teoretyczne. Umie dostrzec złożoność relacji między nimi, nie potrafi jednak wytłumaczyć ich pochodzenia. Potrafi poprawnie zastosować tę wiedzę do analizy omawianych zagadnień. Wykazuje rosnące zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu, włącza się do dyskusji na ten temat.

Na ocenę

4 (db) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Definiuje kategorie, pojęcia oraz ujęcia teoretyczne, umie dostrzec złożoność relacji między nimi, potrafi wytłumaczyć ich pochodzenie i różnice, zastosować tę wiedzę do analizy omawianych zagadnień. Wykazuje stałe zainteresowanie omawianą problematyką, inicjuje dyskusje w zakresie podejmowanej tematyki. Wykazuje zrozumienie dla innych niż własne poglądów, podejmuje dyskusje na ich temat.

Na ocenę

4+ (db+) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Swobodnie definiuje i posługuje się kategoriami, pojęciami oraz ujęciami teoretycznymi. Potrafi dyskutować o złożoności relacji między nimi, odwołując się do ich pochodzenia i różnic, nie ma problemów

z zastosowaniem tej wiedzy do analizy omawianych zagadnień. Dostrzega wielość poglądów na omawiane zagadnienia. Wykazuje duże zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu oraz kierunku studiów. Jest świadomy konieczności poszerzania zdobytej wiedzy.

Na ocenę

5 (bdb) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Swobodnie definiuje i posługuje się kategoriami, pojęciami oraz ujęciami teoretycznymi. Swobodnie wypowiada się w dyskusjach o złożoności relacji między nimi, odwołując się do ich pochodzenia

i różnic, potrafi krytycznie oceniać podejmowane w dyskusji kwestie. W swych wypowiedziach formułuje własne opinie i sądy, potrafi je precyzyjnie określić. Wykazuje bardzo duże zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu. Jest świadomy konieczności poszerzania zdobytej wiedzy, potrafi wskazać jej kierunki i specyfikę.