(in Polish) Zachowania problemowe - warsztat pracy z osobami w sytuacji kryzysowej

Zajęcia mają charakter warsztatowy, całkowicie praktyczny. Uczestnictwo w tych zajęciach wyposaża studenta w umiejętności niezbędne do pracy z osobami znajdującymi się w sytuacji kryzysowej. Pozwolą na zdobycie wiedzy, kompetencji oraz umiejętności niezbędnych do rozpoznania sytuacji kryzysowych i podjęcia stosownej interwencji w tym zakresie.

Zakres tematów:

1. Kryzys, sytuacja kryzysowa w ujęciu teoretycznym (definicje, cechy, rodzaje). Relacja między kryzysem a stresem.

2. Interwencja kryzysowa – definicja i modele. Rozpoznanie i ocena kryzysu.

3. System wsparcia dla osoby w kryzysie.

4. Zasady udzielania pomocy. Umiejętności interwentów.

5. Kryzys straty i żałoby. Uczucia i zachowania pojawiające się w przebiegu żałoby. Fazy żałoby, sposobu pomocy i skutków braku pomocy.

6. Kryzys suicydalny – fakty i mity na temat samobójstw, sygnały ostrzegawcze, zasady interwencji.

7. Kryzys traumatyczny - PTSD jako konsekwencja uczestniczenia w traumatycznym zdarzeniu.

8. Przemoc jako sytuacja kryzysowa (cykle przemocy, przemoc w rodzinie, przemoc wobec kobiet i dzieci).

Spis zalecanych lektur:

Badura – Madej W., Przemoc w rodzinie. Interwencja kryzysowa i psychoterapia, Kraków 2010.

Bronowski P., Kaszyński H., Maciejewska O., Kryzys psychiczny. Odzyskiwanie zdrowia, wsparcie społeczne, praca socjalna, Warszawa 2019.

Czabała J. Cz., Zabłocka-Żytka L., Kluczyńska S. (red.), Interwencja kryzysowa Wy-brane zagadnienia, Warszawa 2021.

James R. K., Gilliland B. E., Strategie interwencji kryzysowej: pomoc psychologiczna poprzedzająca terapię, Warszawa 2005.

Jarosz M., Samobójstwa. Dlaczego teraz?, Warszawa 2013.

Koweszko T., Gałecki P., Szulc A., Samobójstwo, Warszawa 2020.

Kubacka-Jasiecka D., Kuleta-Krzyszkowiak M. (red.), Od psychologii kryzysu do interwencji kryzysowej i środowiskowej, Toruń 2022.

Lipczyński A., Psychologiczna interwencja w sytuacjach kryzysowych, Warszawa 2007.

Akty prawne:

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz. U. z 2021, poz. 1249).

Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz.U. z 2022 r., poz. 1700).

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, (Dz. U. z 2024 r. poz. 17).

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, (Dz.U. z 2023 r., poz. 901).

Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, (Dz.U. z 2023 poz. 1426).

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (Dz. U. z 2023 r., poz. 2809).

Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2023 r., poz. 2151).

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2023 poz. 1798).

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. z 2020 r., poz.1449).

Literatura uzupełniająca:

Stańczuk M., Społeczna pomoc więźniom i ich rodzinom na przykładzie działalności Stowarzyszenia Penitencjarnego „Patronat” [w:] „The Prison Systems Review", nr 112, Warszawa 2021, s. 117-132;

W zakresie wiedzy absolwent zna i rozumie:

- potrzebę posiadania specjalistycznej wiedzy z zakresu diagnozy problemów występujących w różnych środowiskach, w szczególności

w rodzinie i funkcjonowaniu jednostek, w tym uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, organizowania form wsparcia

i pomocy, w tym psychologiczno-pedagogicznej;

- problematykę patologii społecznej, przestępstwa jako pewnej szczególnej formy zachowania dewiacyjnego, przestępczości jako zjawiska społecznego, a także osoby sprawcy przestępstwa jak również ofiary przestępstwa, a także instytucji i mechanizmów kontrolnych, jakie tworzą społeczeństwa w celu zapobiegania i zwalczania przestępczości oraz różnych form patologii

W zakresie umiejętności absolwent potrafi:

- prezentować własne pomysły, wątpliwości i sugestie, popierać je rozbudowaną argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, w tym filozoficznych, poglądów różnych autorów, kierując się przy tym zasadami etycznymi;

- projektować i realizować programy wychowawczo-profilaktyczne skierowane do uczniów, ich rodziców lub opiekunów i nauczycieli; podejmować działania profilaktyczne, wspierające i wspomagające dostosowane do zdiagnozowanych potrzeb jednostek i grup oraz zróżnicowanych potrzeb edukacyjnych uczniów

W zakresie kompetencji absolwent jest gotów do:

- pogłębiania wiedzy pedagogicznej i umiejętności, rozwoju osobistego i zawodowego, współpracy z nauczycielami i specjalistami, budowania warsztatu pracy pedagoga oraz badacza;

- dostrzegania problemów w środowiskach oświatowych, opiekuńczych, wychowawczych, ich eksploracji, zgłębiania wiedzy w tym zakresie z różnych subdyscyplin, komunikowania się i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami niebędącymi specjalistami w danej dziedzinie, oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania pedagogiczne, prowadzenia zindywidualizowanych działań pedagogicznych oraz badań empirycznych.

W trakcie trwania zajęć student zdobędzie wiedzę teoretyczną z zakresu stosowania technik i metod warsztatowych adekwatnych do pracy z osobami znajdującymi się w sytuacji kryzysowej.

Kryteria oceniania (Określenie poziomu osiągniecia - wg skali ocen - założonych dla przedmiotu efektów kształcenia; opis składowych oceny końcowej):

-udział w warsztatach: 15 godz.

- przygotowanie do zajęć (czytanie tekstów naukowych, przygotowanie pracy zaliczeniowej w formie prezentacji multimedialnej, przygotowanie konspektu zajęć;

- ocenianie ciągłe.

Na ocenę

2 (ndst) Student nie opanował treści programowych przedmiotu i nie zrealizował zakładanych przedmiotowych efektów kształcenia. Nie rozumie podstawowych kategorii ani pojęć. Nie jest w stanie wyjaśnić istoty i przyczyn podstawowych dla przedmiotu zjawisk i procesów. Nie potrafi wykorzystać ich do analizy omawianych zagadnień, nie podejmuje także dyskusji na temat ich miejsca i roli w kontekście specyfiki przedmiotu.

Na ocenę

3 (dst) Student opanował podstawowe treści programowe przedmiotu oraz zrealizował w niewielkim zakresie zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Poprawnie definiuje, przynajmniej na jeden z możliwych sposobów, podstawowe kategorie i pojęcia oraz potrafi je wykorzystać do analizy omawianych zjawisk i procesów. Potrafi podać różnicę między nimi, wyjaśnić przyczynę najważniejszych zjawisk. Wykazuje małe zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu. Nie podejmuje dyskusji na omawiane tematy.

Na ocenę

3+ (dst+) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia na poziomie poprawnym. Definiuje podstawowe kategorie i pojęcia oraz najważniejsze ujęcia teoretyczne. Umie dostrzec złożoność relacji między nimi, nie potrafi jednak wytłumaczyć ich pochodzenia. Potrafi poprawnie zastosować tę wiedzę do analizy omawianych zagadnień. Wykazuje rosnące zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu, włącza się do dyskusji na ten temat.

Na ocenę

4 (db) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Definiuje kategorie, pojęcia oraz ujęcia teoretyczne, umie dostrzec złożoność relacji między nimi, potrafi wytłumaczyć ich pochodzenie i różnice, zastosować tę wiedzę do analizy omawianych zagadnień. Wykazuje stałe zainteresowanie omawianą problematyką, inicjuje dyskusje w zakresie podejmowanej tematyki. Wykazuje zrozumienie dla innych niż własne poglądów, podejmuje dyskusje na ich temat.

Na ocenę

4+ (db+) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Swobodnie definiuje i posługuje się kategoriami, pojęciami oraz ujęciami teoretycznymi. Potrafi dyskutować o złożoności relacji między nimi, odwołując się do ich pochodzenia i różnic, nie ma problemów

z zastosowaniem tej wiedzy do analizy omawianych zagadnień. Dostrzega wielość poglądów na omawiane zagadnienia. Wykazuje duże zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu oraz kierunku studiów. Jest świadomy konieczności poszerzania zdobytej wiedzy.

Na ocenę

5 (bdb) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Swobodnie definiuje i posługuje się kategoriami, pojęciami oraz ujęciami teoretycznymi. Swobodnie wypowiada się w dyskusjach o złożoności relacji między nimi, odwołując się do ich pochodzenia

i różnic, potrafi krytycznie oceniać podejmowane w dyskusji kwestie. W swych wypowiedziach formułuje własne opinie i sądy, potrafi je precyzyjnie określić. Wykazuje bardzo duże zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu. Jest świadomy konieczności poszerzania zdobytej wiedzy, potrafi wskazać jej kierunki i specyfikę.