Basic of general didactics

Ćwiczenia z dydaktyki ogólnej stanowią podwalinę nie tylko dla metodyk przedmiotowych, ale też dla zrozumienia ogólnych prawidłowości występujących w procesie uczenia się i nauczania. Ich znajomość jest warunkiem koniecznym pracy pedagogicznej.

W trakcie ćwiczeń zostaną przeanalizowane zagadnienia dotyczące problemów, takich jak:

1. Zasady integracji grupy.

2. Taksonomia celów kształcenia i ich operacjonalizacja.

3. Proces nauczania - uczenia się, projektowanie czynności nauczyciela i ucznia.

4. Planowanie zajęć dydaktycznych.

5. Podstawa programowa kształcenia ogólnego, program nauczania, wymagania programowe.

6. Neurodydaktyka.

7. Kompetencje komunikacyjne nauczyciela.

8. Kreatywność w procesie nauczania.

9. Psychodydaktyczne zasady kształcenia w kontekście motywowania uczniów.

10. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów.

Celem ćwiczeń z dydaktyki ogólnej jest zapoznanie studentów z przebiegiem procesu nauczania - uczenia się wraz z czynnikami wyzwalającymi go, warunkami w jakich on zachodzi, z jego przebiegiem oraz skutkami.

1. Zasady integracji grupy:

- dynamika grupy

- kontrakt

- podział ról w grupie.

2. Taksonomia celów kształcenia i ich operacjonalizacja:

- taksonomia celów poznawczych

- taksonomia celów emocjonalnych

- taksonomia celów praktycznych.

3. Proces nauczania-uczenia się, projektowanie czynności dydaktycznych nauczyciela i ucznia:

- struktura i treść konspektu zajęć edukacyjnych

- formy pracy uczniów

- środki dydaktyczne

- metody nauczania

- gospodarowanie czasem ucznia.

4. Planowanie zajęć dydaktycznych:

- planowanie kierunkowe

- planowanie wynikowe

- planowanie metodyczne.

5. Podstawa programowa kształcenia ogólnego, program nauczania, wymagania programowe:

- wartość merytoryczna i i dydaktyczna programu nauczania

- ustopniowanie wymagań programowych

- kształcenie według wymagań.

6. Neurodydaktyka:

- dobór metod nauczania do określonych preferencji sensorycznych uczniów

- teoria wielorakiej inteligencji.

7. Kompetencje komunikacyjne nauczyciela:

- komunikacja niewerbalna

- blokady komunikacyjne

- komunikat typu „ja” i typu „ty”.

8. Kreatywność w procesie nauczania:

- myślenie dywergencyjne

- synektyka

- warunki rozwijania kreatywności.

9. Psychodydaktyczne zasady kształcenia w kontekście motywowania uczniów:

- motywacja zewnętrzna

- motywacja wewnętrzna.

10. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów:

- skala stopni szkolnych i znaczenie treściowe stopni

- pułapki oceniania szkolnego i wielowątkowość systemu oceniania

- ocenianie sumujące i kształtujące.

Literatura podstawowa:

- B. Niemierko, Między oceną szkolną a dydaktyką, WSiP, Warszawa 1991,

- B. Niemierko, Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, WAiP, Warszawa 2007,

- K. Kruszewski (red.), Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, Wydawnictwo Naukowe WNP, Warszawa 2004,

- R.I. Arends, Uczymy się nauczać, WSiP, Warszawa 1995.

Literatura uzupełniająca:

- M. Taraszkiewicz, Jak uczyć lepiej, czyli refleksyjny praktyk w działaniu, Wydawnictwo CODN, Warszawa 2000,

- M. Taraszkiewicz, Jak uczyć jeszcze lepiej. Szkoła pełna ludzi, Wydawnictwo CODN, Warszawa 2001,

- Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 2, cz. II: Szkoła – kształcenie – nauczyciel, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004,

- D.C. Phillips, J.F. Soltis, Podstawy wiedzy o nauczaniu, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003,

- E. Filipiak (red.), Rozwijanie zdolności uczenia się, Wydawnictwo UKS, Bydgoszcz 2008.

W_01 zna podstawowe pojęcia dydaktyczne i teorie wyjaśniające proces nauczania i uczenia się, rozumie i wyjaśnia elementy składowe tego procesu i jego wielorakie uwarunkowania PSI_W10 esej, quiz, dyskusja, prezentacja, egzamin ustny

W_02 ma elementarną wiedzę dotyczącą procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego w środowisku szkolnym, ich prawidłowości i zakłóceń, rozpoznaje i interpretuje sytuacje kryzysowe, wskazuje sposoby ich rozwiązania

PSI_W09 prezentacja, rozwiązywanie problemu, zaliczenie ustne, egzamin ustny

U_01 potrafi ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań związanych z różnymi działaniami w obszarze kształcenia szkolnego, umie ustrukturyzować proces dydaktyczny, zaprojektować jego przebieg i poddać krytycznej ocenie

PSI_U10 indywidualny arkusz pracy, prezentacja, quiz, dyskusja, zaliczenie ustne

U_02 potrafi dokonywać analizy własnych działań dydaktycznych, wskazywać obszary wymagające modyfikacji, wdrażać działania innowacyjne

PSI_U16 rozwiązywanie problemu, zadanie otwarte, dyskusja

K_01 jest przekonany o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań edukacyjnych w odniesieniu do osób nie w pełni sprawnych i ich środowiska, jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych; wykazuje aktywność, podejmuje trud i odznacza się wytrwałością w realizacji indywidualnych i zespołowych profesjonalnych działań zawodowych

PSI_K02 obserwacja, wykonanie pracy praktycznej, dyskusja

K_02 odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy przez systematyczną obecność na zajęciach i wykonywanie zleconych zadań, współpracuje z innymi przy projektowaniu i wykonywaniu czynności dydaktycznych

PSI_K03 lista obecności na zajęciach, prezentacja, wykonanie

pracy praktycznej

OPIS ECTS:

udział w ćwiczeniach - 15 godzin

przygotowanie do zajęć - 20 godzin

czytanie zalecanej literatury - 30 godzin

przygotowanie prezentacji - 15 godzin

RAZEM - 80 godzin (3 punkty ECTS)

Metody:

- analiza i interpretacja tekstów źródłowych

- rozwiązywanie problemów

- studium przypadku

- dyskusja

- gra symulacyjna

- prezentacja multimedialna.

Kryteria oceniania:

ocena bardzo dobra (5)

- potrafi w sposób precyzyjny i spójny wypowiadać się w mowie i na piśmie, na tematy dotyczące wybranych zagadnień pedagogicznych; z wykorzystaniem różnych ujęć teoretycznych, korzystając zarówno z dorobku pedagogiki, jak i innych dyscyplin;

- ma bardzo rozwinięte umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej, potrafi używać języka specjalistycznego i porozumiewać się w sposób precyzyjny i spójny przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie pedagogiki, jak i z odbiorcami spoza grona

specjalistów;

- potrafi umiejętnie prezentować własne pomysły, wątpliwości i sugestii, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów;

- ma bardzo wysoką świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, doskonale rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, trafnie dokonuje samooceny własnych kompetencji i chętnie doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju;

- jest bardzo dobrze przygotowany do aktywnego uczestnictwa w grupach, organizacjach i€ instytucjach realizujących działania pedagogiczne i zdolny do porozumiewania się z osobami będącymi i niebędącymi specjalistami w danej dziedzinie;

- odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy, projektuje i wykonuje działania pedagogiczne;

ocena dobra i pół (4,5)

- potrafi w sposób precyzyjny i spójny wypowiadać się w mowie i na piśmie, na tematy dotyczące wybranych zagadnień pedagogicznych; z wykorzystaniem różnych ujęć teoretycznych, korzystając zarówno z dorobku pedagogiki, jak i innych dyscyplin;

- ma dobrze rozwinięte umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej, potrafi używać języka specjalistycznego i porozumiewać się w sposób precyzyjny i spójny przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie pedagogiki, jak i z odbiorcami spoza grona

specjalistów;

- potrafi umiejętnie prezentować własne pomysły, wątpliwości i sugestii, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów;

- ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju;

- jest bardzo dobrze przygotowany do aktywnego uczestnictwa w grupach, organizacjach i€ instytucjach realizujących działania pedagogiczne i zdolny do porozumiewania się z osobami będącymi i niebędącymi specjalistami w danej dziedzinie;

- odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy, projektuje i wykonuje działania pedagogiczne;

ocena dobra (4)

- potrafi w sposób poprawny wypowiadać się w mowie i na piśmie, na tematy dotyczące wybranych zagadnień pedagogicznych; z wykorzystaniem różnych ujęć teoretycznych, korzystając zarówno z dorobku pedagogiki, jak i innych dyscyplin;

- ma dobrze rozwinięte umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej, potrafi używać języka specjalistycznego i porozumiewać się w sposób zrozumiały przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie pedagogiki, jak i z odbiorcami spoza grona

specjalistów;

- potrafi umiejętnie prezentować własne pomysły, wątpliwości i sugestii, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów;

- ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, potrafi dokonywać samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju;

- jest dobrze przygotowany do aktywnego uczestnictwa w grupach, organizacjach i€ instytucjach realizujących działania pedagogiczne i zdolny do porozumiewania się z osobami będącymi i niebędącymi specjalistami w danej dziedzinie;

- odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy, projektuje i wykonuje działania pedagogiczne;

ocena dostateczna i pół (3,5)

- potrafi w sposób zrozumiały wypowiadać się w mowie i na piśmie, na tematy dotyczące wybranych zagadnień pedagogicznych; z wykorzystaniem niektórych ujęć teoretycznych, korzystając zarówno z dorobku pedagogiki, jak i innych dyscyplin;

- ma średnio rozwinięte umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej, potrafi używać języka specjalistycznego i porozumiewać się w sposób zrozumiały przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie pedagogiki, jak i z odbiorcami spoza grona specjalistów;

- niezbyt umiejętnie prezentuje własne pomysły, wątpliwości i sugestii, nie zawsze umie poprzeć je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów;

- ma problemy z uświadomieniem sobie poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, ale niezbyt chętnie dokonuje samooceny własnych kompetencji i niezbyt chętnie doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju;

- jest dostatecznie przygotowany do aktywnego uczestnictwa w grupach, organizacjach i€ instytucjach realizujących działania pedagogiczne i zdolny do porozumiewania się z osobami będącymi i niebędącymi specjalistami w danej dziedzinie;

- niesystematycznie przygotowuje się do swojej pracy, projektuje i wykonuje działania pedagogiczne;

ocena dostateczna (3)

- ma niewielkie problemy, aby w sposób precyzyjny i spójny wypowiadać się w mowie i na piśmie, na tematy dotyczące wybranych zagadnień pedagogicznych; z wykorzystaniem różnych ujęć teoretycznych, korzystając zarówno z dorobku pedagogiki, jak i innych dyscyplin;

- ma słabo rozwinięte umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej, używając języka specjalistycznego popełnia błędy, nie zawsze porozumiewa się w sposób precyzyjny i spójny przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie pedagogiki, jak i z odbiorcami spoza grona specjalistów;

- ma trudności w prezentowaniu własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii oraz popieraniu ich argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów;

- ma niską świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, ale niesystematycznie i doraźnie dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności;

- jest dostatecznie przygotowany do aktywnego uczestnictwa w grupach, organizacjach i€ instytucjach realizujących działania pedagogiczne i zdolny do porozumiewania się z osobami będącymi i niebędącymi specjalistami w danej dziedzinie;

- niesystematycznie przygotowuje się do swojej pracy, projektuje i wykonuje działania pedagogiczne.