Diagnoza resocjalizacyjna

podstawowy

symbole efektów uczenia się dla kierunku pedagogika specjalna, studia jednolite magisterwskie:

PS_TS2_W13,

PS_TS2_U2,

PS_TS2_U4,

PS_TS2_U9,

PS_TS2_K7

Student powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu pedagogiki resocjalizacyjnej, profilaktyki społecznej, metodyki wychowania resocjalizacyjnego.

Celem przedmiotu jest zdobycie przez studentów podstawowej wiedzy, umiejętności i kompetencji z zakresu diagnozy resocjalizacyjnej. Treści, a także zajęcia praktyczne realizowane w ramach przedmiotu mają za zadanie wyposażyć studentów w podstawowe umiejętności w przyszłej pracy resocjalizacyjnej w wybranych środowiskach i placówkach resocjalizacyjnych, penitencjarnych, opiekuńczych i wychowawczych.

1.Istota diagnozy resocjalizacji, jej cele i zadania

2. Organizacja pracy i zadania wychowawcy resocjalizacyjnego

3. Poznanie środowiska osób pozbawionych wolności – określenie: ról społecznych pełnionych przez skazanych w zakładzie karnym; struktur, procesów grupowych i ich przemian; zagrożeń dla prawidłowego przebiegu oddziaływania penitencjarnego i bezpieczeństwa zakładu karnego;

4. Organizacja pracy i zadania wychowawcy resocjalizacyjnego;

5. Realizacja badań osobopoznawczych polegających w szczególności na analizie:

- danych osobowych skazanego;

- informacji dotyczących życia rodzinnego skazanego;

- kontaktów społecznych skazanego;

- przyczyn i okoliczności popełnienia przez skazanego przestępstwa;

- uprzedniej karalności;

- stopnia podatności skazanego na wpływy podkultury przestępczej;

- zachowań wskazujących na możliwość występowania zaburzeń psychicznych albo uzależnienia od alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych;

- umiejętności przystosowania się skazanego do warunków i wymagań zakładu;

- wyników badań psychologicznych, a także psychiatrycznych.

6. Realizacja badań osobopoznawczych w oparciu o:

- wywiad ze skazanym;

- rozmowy ze skazanym;

- obserwację zachowań skazanego;

- wykorzystanie wyników badań psychologicznych;

- analizę dokumentów dotyczących skazanego, w tym wywiadu środowiskowego, w przypadku zlecenia jego wykonania, oraz informacji dotyczących osoby skazanego przesłanych przez sąd (ćw. praktyczne);

- rozmowy i korespondencję z rodziną i innymi osobami bliskimi skazanemu;

- zapoznawanie się z treścią korespondencji skazanego, jeżeli podlega ona nadzorowi lub cenzurze.

7. Indywidualne programy resocjalizacji i ich opracowanie (ćw. praktyczne);

8. Oceny postępów skazanych w resocjalizacji, opiniowanie skazanych, opracowywanie projektów ocen okresowych (ćw. praktyczne);

9. Dokumentacja osobopoznawcza i sposób jej prowadzenia. Przeprowadzanie rozmów wstępnych i innych rozmów z podopiecznym (ćw. praktyczne);

10. Opracowanie prognozy kryminologiczno-społecznej

1)Bulenda T., Musiadlowski R., System penitencjarny i postpenitencjarny w Polsce, Warszawa 2003;

2) Ciosek M., Psychologia sądowa i penitencjarna, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2000;

3) Czapów Cz. Jedlewski St., Pedagogika resocjalizacyjna, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1971;

4) Czapów Cz., Wychowanie resocjalizujące: elementy metodyki i diagnostyki, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1978;

5) Fidelus A., Determinanty readaptacji społecznej skazanych, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2012;

6) Fidelus A., Rola samoświadomości w modelu relacyjnej readaptacji społecznej skazanych, [w:] „Przegląd Więziennictwa Polskiego”, nr 100 z 2018, s. 131-145;

7) Górski S., Metodyka resocjalizacji, Wydawnictwo Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1985;

8) Konopczyński M., Teoretyczne podstawy metodyki oddziaływań resocjalizacyjnych, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2006;

9) Lipkowski O., Resocjalizacja, Wydawnictwo WSiP, Warszawa 1980;

10) Machel H. Wprowadzenie do pedagogiki penitencjarnej. Gdańsk 1994

11) Machel H., Sens i bezsens resocjalizacji penitencjarnej - casus polski (Studium penitencjarno-pedagogiczne), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2008;

12) Machel H., Więzienie jako instytucja karna i izolacyjna, Wydawnictwo Arche, Gdańsk 2003;

13) Pospiszyl K., Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływań, ŻAK Wydawnictwo Akademickie, Warszawa 2012;

14) Rabinowicz L. Podstawy nauki o więziennictwie. Warszawa 1933

15) Pytka L., Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne diagnostyczne i metodyczne, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2005;

16) Stępniak P., Resocjalizacja nieurojona. O zawłaszczaniu przestrzeni penitencjarnej, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2017;

17) Szymanowski T., Prawo karne wykonawcze z elementami polityki karnej i penitencjarnej, Wolters Kluwer, Warszawa 2017,

18) Śliwowski J. Prawo i polityka penitencjarna. Warszawa 1982.

19) Śliwowski J. Wykonanie kary pozbawienia wolności we współczesnym świecie. Warszawa 1981.

Akty prawne:

1) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, (Dz. U. z 2022 r. poz. 1138 ze zm.);

2) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy, (Dz. U. z 2023 r., poz. .127 ze zm.);

3) Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej, (Dz. U. z.2023 poz. 1683 );

4) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 sierpnia 2022 r. w sprawie pobytu nieletnich w zakładach poprawczych (Dz.U. z 2022, poz. 1891);

5) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 listopada 2015 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz.U. z 2015 poz. 1872);

6) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobów prowadzenia oddziaływań penitencjarnych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. 2003 nr 151 poz. 1469);

7) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 listopada 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobów prowadzenia oddziaływań penitencjarnych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. 2022 poz. 2529);

8) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2022 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania (Dz.U. 2022, poz. 2848);

9) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2022 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz.U. 2022 poz. 2847);

10) Zarządzenie nr 19/16 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 14 kwietnia 2016 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia i organizacji pracy penitencjarnej oraz zakresów czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych i terapeutycznych oraz oddziałów penitencjarnych (nie publikowane).

Literatura uzupełniająca:

Pol J.D. (red.), O więzieniu interdyscyplinarnie, Warszawa 2021

Pol J.D. (red.), Interdyscyplinarnie o człowieku w więzieniu, Warszawa 2022

Wierzbicki K., Problematyka aksjologiczno-wychowawcza w profilaktyce społecznej i resocjalizacji. Wprowadzenie do dyskusji, [w:] „The Prison Systems Review” nr 107, 2020, s. 135-142.

Wierzbicki K., Gałek D., Stańczuk M., Selected problematic issues concerning penitentiary practice [w:] „International Journal of New Economics and Social Sciences”, 2022, s. 9-25.

Wierzbicki K., Gałek D., The institution of conditional early release in Polishand the Hungarian penitentiary system – selected issues [w:] „The Prison Systems Review” nr 118, 2023, s. 267-292.

Efekty kształcenia jakie nabędzie student po zaliczeniu przedmiotu w zakresie:

wiedzy:

Posiada uporządkowaną wiedzę na temat teorii i praktyki wychowania resocjalizującego, definiuje pojęcia związane z diagnozą resocjalizacyjną. Zna rodzaje narzędzi diagnostycznych, procedury ewaluacyjne, podstawy prawne działań resocjalizacyjnych.

umiejętności:

Potrafi sprawnie posługiwać się wybranymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania i planowania oddziaływań praktycznych. Potrafi właściwie dobierać i stosować metody oraz środki oddziaływań penitencjarnych w oparciu o diagnozę resocjalizacyjną. Potrafi opracować projekty ocen okresowych, prognoz kryminologiczno-społecznych, potrafi przeprowadzać rozmowy wstępne i inne rozmowy z podopiecznym.

kompetencji społecznych:

Ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego. Docenia znaczenie nauk pedagogicznych dla rozwoju jednostki i prawidłowych więzi w środowiskach społecznych oraz rozumie potrzebę systematycznego budowania warsztatu pracy pedagoga resocjalizacyjnego. uwarunkowania procesów resocjalizacji i stosowania właściwych metod i oddziaływań w jej przebiegu.

Kryteria oceniania (Określenie poziomu osiągniecia - wg skali ocen - założonych dla przedmiotu efektów kształcenia; opis składowych oceny końcowej): aktywność na zajęciach, przygotowanie do zajęć, przygotowanie prezentacji multimedialnej, scenariusz zajęć w oparciu o wskazane metody i techniki, (pracowanie jednego z wybranych studiów przypadku, dotyczącego danego problemu wychowawczego. Hospitacja w wybranych placówkach profilaktycznych, socjalizacyjnych i resocjalizacyjnych i opracowanie sprawozdania. Realizacja badań osobopoznawczych, opracowywanie diagnozy resocjalizacyjnej, projektów ocen okresowych, indywidualnych programów resocjalizacji.

Na ocenę 2 (ndst) Student nie opanował treści programowych przedmiotu i nie zrealizował zakładanych przedmiotowych efektów kształcenia. Nie rozumie podstawowych kategorii ani pojęć. Nie jest w stanie wyjaśnić istoty

i przyczyn podstawowych dla przedmiotu zjawisk i procesów. Nie potrafi wykorzystać ich do analizy omawianych zagadnień, nie podejmuje także dyskusji na temat ich miejsca i roli w kontekście specyfiki przedmiotu.

Na ocenę 3 (dst) Student opanował podstawowe treści programowe przedmiotu oraz zrealizował w niewielkim zakresie zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Poprawnie definiuje, przynajmniej na jeden z możliwych sposobów, podstawowe kategorie i pojęcia oraz potrafi je wykorzystać do analizy omawianych zjawisk i procesów. Potrafi podać różnicę między nimi, wyjaśnić przyczynę najważniejszych zjawisk. Wykazuje małe zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu. Nie podejmuje dyskusji na omawiane tematy.

Na ocenę 3+ (dst+) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia na poziomie poprawnym. Definiuje podstawowe kategorie i pojęcia oraz najważniejsze ujęcia teoretyczne. Umie dostrzec złożoność relacji między nimi, nie potrafi jednak wytłumaczyć ich pochodzenia. Potrafi poprawnie zastosować tę wiedzę do analizy omawianych zagadnień. Wykazuje rosnące zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu, włącza się do dyskusji na ten temat.

Na ocenę 4 (db) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Definiuje kategorie, pojęcia oraz ujęcia teoretyczne, umie dostrzec złożoność relacji między nimi, potrafi wytłumaczyć ich pochodzenie i różnice, zastosować tę wiedzę do analizy omawianych zagadnień. Wykazuje stałe zainteresowanie omawianą problematyką, inicjuje dyskusje w zakresie podejmowanej tematyki. Wykazuje zrozumienie dla innych niż własne poglądów, podejmuje dyskusje na ich temat.

Na ocenę 4+ (db+) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Swobodnie definiuje i posługuje się kategoriami, pojęciami oraz ujęciami teoretycznymi. Potrafi dyskutować o złożoności relacji między nimi, odwołując się do ich pochodzenia i różnic, nie ma problemów z zastosowaniem tej wiedzy do analizy omawianych zagadnień. Dostrzega wielość poglądów na omawiane zagadnienia. Wykazuje duże zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu oraz kierunku studiów. Jest świadomy konieczności poszerzania zdobytej wiedzy.

Na ocenę 5 (bdb) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Swobodnie definiuje i posługuje się kategoriami, pojęciami oraz ujęciami teoretycznymi. Swobodnie wypowiada się w dyskusjach o złożoności relacji między nimi, odwołując się do ich pochodzenia i różnic, potrafi krytycznie oceniać podejmowane w dyskusji kwestie. W swych wypowiedziach formułuje własne opinie i sądy, potrafi je precyzyjnie określić. Wykazuje bardzo duże zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu. Jest świadomy konieczności poszerzania zdobytej wiedzy, potrafi wskazać jej kierunki i specyfikę.