Praca z uczniem niedostosowanym społecznie w instytucjach edukacyjno-wychowawczych i resocjalizacyjnych

podstawowy

symbole efektów uczenia się dla kierunku pedagogika specjalna, studia jednolite magisterskie:

PS_TS2_W5;

PS_TS2_W12,

PS_TS2_W14,

PS_TS2_U5,

PS_TS2_U6,

PS_TS2_U7,

PS_TS2_U9,

PS_TS2_K1,

PS_TS2_K5

Zakres tematów:

1) Podstawy teoretyczne niedostosowania społecznego.

2) Uwarunkowania niedostosowania społecznego - środowiskowe (życie rodzinne, szkolne, rówieśnicze).

3) Biologiczne i psychologiczne uwarunkowania niedostosowania społecznego.

4) Opinia nauczyciela o uczniu zagrożonym niedostosowaniem społecznym /niedostosowanym społecznie (ćw. praktyczne).

5) Środki wychowawcze stosowane wobec osób niedostosowanych społecznie.

6) Wyznaczniki procesu edukacyjnego w odniesieniu do ucznia niedostosowanego

społecznie lub zagrożonego niedostosowaniem społecznym (ćw. praktyczne).

7) Przykładowe narzędzia diagnostyczne w pracy z uczniem niedostosowanym.

społecznie lub zagrożonym niedostosowaniem społecznym (ćw. praktyczne).

8) Opis i analiza przypadku ucznia niedostosowanego społecznie (ćw. praktyczne).

9) Wskazania pedagogiczne do pracy uczniem niedostosowanym społecznie.

10) Model pracy z uczniem niedostosowanym społecznie w placówkach edukacyjno-wychowawczych i resocjalizacyjnych (ćw. praktyczne).

11) Kierunki zmian w profilaktyce niedostosowania społecznego.

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z wybranymi metodami pracy z uczniami niedostosowanymi społecznie w instytucjach edukacyjno-wychowawczych i resocjalizacyjnych. Udział w zajęciach pozwoli na nabycie kompetencji wychowawczych do pracy z młodzieżą i umiejętności dokumentowania pracy wychowawcy z uwzględnieniem elementów diagnostyczno – terapeutycznych.

Spis zalecanych lektur:

1) Fidelus A., Samobójstwa – najtragiczniejszym przejawem zachowań dewiacyjnych młodzieży polskiej [w:] „Studia nad Rodziną” 4/2 (7), 2000, s. 133-142.

2) Fidelus A., Przestępczość nieletnich jednym z przejawów patologii społecznej w Polsce końca XX wieku [w:] „Studia nad Rodziną” 4/1 (6), 2000, s. 67-76.

3) Ostrowska K., Psychologia resocjalizacyjna, w kierunku nowej specjalności psychologii, Warszawa 2008.

4) Paszkiewicz A., Warunki skutecznej pracy wychowawczej z dziećmi i młodzieżą niedostosowanymi społecznie, Warszawa 2015.

5) Paszkiewicz A., Problemy uczniów niedostosowanych społecznie. Analiza historii życia pensjonariuszy Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego, Warszawa 2012.

6) Pospiszyl I., Patologie społeczne i problemy społeczne, Warszawa 2021.

7) Pytka L., Pedagogika resocjalizacyjna, Warszawa 2005.

8) Szecówka, A., Kształcenie resocjalizujące [w:] B. Urban, J. Stanik (red.), Resocjalizacja. Warszawa 2007

9) Urban B., Zachowania dewiacyjne młodzieży. Kraków 2000.

Akty prawne:

1) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U.2022 poz. 2230)

2) Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe (Dz.U.2017 poz. 60)

3) Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz.U.20221 poz. 700)

4) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U.2019 poz. 373)

5) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. 2020 r. poz. 1280)

6) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U.2020 poz. 1309)

7) Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 lipca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

8) Obwieszczenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 lipca 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. 2020 poz. 1309)

Literatura uzupełniająca:

1) Dąbrowska-Jabłońska I., Terapia dzieci i młodzieży. Metody i techniki pomocy psychopedagogicznej, Kraków 2012.

2) Wierzbicki K., Działania Służby Więziennej w zakresie przeciwdziałania pro-kryminalnym postawom wśród dzieci i młodzieży, [w:] Granice streetworkingu, J. Jęczeń, B. Leonek – Kuleta (red.), Wydawnictwo POLIHYMNIA, Sandomierz-Lublin-Eichstätt Ingolstadt 2013, s. 141-151.

3) Wierzbicki K., Problematyka aksjologiczno-wychowawcza w profilaktyce społecznej i resocjalizacji. Wprowadzenie do dyskusji, [w:] „The Prison Systems Review” nr 107, 2020, s. 135-142.

Efekty kształcenia jakie nabędzie student po zaliczeniu przedmiotu w zakresie:

wiedzy:

Zna wybrane koncepcje stanowiące teoretyczne podstawy do pracy z uczniem niedostosowanym społecznie w instytucjach edukacyjno-wychowawczych i resocjalizacyjnych. Student zna i rozumie podstawowe pojęcia z zakresu profilaktyki społecznej i resocjalizacji. metody pracy z uczniami niedostosowanymi społecznie. Zna i rozumie rolę środowiska społeczno-wychowawczego, rolę i zadania nauczycieli, wychowawców, pedagoga szkolnego i pedagoga resocjalizacyjnego w instytucjach edukacyjno-wychowawczych i resocjalizacyjnych.

umiejętności:

Potrafi identyfikować i interpretować wybrane zjawiska i procesy społeczne; analizuje ich powiązania z różnymi obszarami działalności pedagogicznej, potrafi analizować edukację w perspektywie pedagogiki resocjalizacyjnej; charakteryzować rolę środowisk społeczno-wychowawczych, analizować rolę i zadania nauczycieli, wychowawców, pedagoga szkolnego i pedagoga resocjalizacyjnego, analizować i intepretować problemy wychowawcze oraz określać metody do pracy z uczniami niedostosowanymi w instytucjach edukacyjno-wychowawczych i resocjalizacyjnych. Formułuje wnioski uogólniające i ewaluacyjne w każdym z badanych obszarów.

kompetencji społecznych:

Student posiada kompetencje komunikacyjne do realizacji działań wychowawczych i resocjalizacyjnych w odniesieniu do uczniów niedostosowanych społecznie oraz współpracy z innymi na rzecz dobra wychowanków. Student posiada kompetencje do aktywnego i profesjonalnego rozpoznawania specyfiki oraz zasobów środowiska rodzinnego i rówieśniczego oraz ich wpływu na funkcjonowanie wychowanków oraz wykorzystania ich zasobów w celu kształtowania prawidłowych postaw i właściwego rozwoju psychospołecznego.

Metody dydaktyczne i sposoby weryfikacji efektów kształcenia (syntetycznie opisane stosowane metody dydaktyczne i sposoby weryfikacji założonych efektów kształcenia):

-udział w zajęciach: 30 godz. (ćwiczenia),

- przygotowanie do zajęć (czytanie tekstów naukowych, przygotowanie pracy zaliczeniowej w formie prezentacji multimedialnej, udział w wizycie studyjnej w instytucjach edukacyjno-wychowawczych i resocjalizacyjnych.

-film, scenki sytuacyjne

- ocenianie ciągłe.

Kryteria oceniania (Określenie poziomu osiągniecia - wg skali ocen - założonych dla

przedmiotu efektów kształcenia; opis składowych oceny końcowej):

Na ocenę

2 (ndst) Student nie opanował treści programowych przedmiotu i nie zrealizował zakładanych przedmiotowych efektów kształcenia. Nie rozumie podstawowych kategorii ani pojęć. Nie jest w stanie wyjaśnić istoty

i przyczyn podstawowych dla przedmiotu zjawisk i procesów. Nie potrafi wykorzystać ich do analizy omawianych zagadnień, nie podejmuje także dyskusji na temat ich miejsca i roli w kontekście specyfiki przedmiotu.

Na ocenę 3 (dst) Student opanował podstawowe treści programowe przedmiotu oraz zrealizował w niewielkim zakresie zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Poprawnie definiuje, przynajmniej na jeden z możliwych sposobów, podstawowe kategorie i pojęcia oraz potrafi je wykorzystać do analizy omawianych zjawisk

i procesów. Potrafi podać różnicę między nimi, wyjaśnić przyczynę najważniejszych zjawisk. Wykazuje małe zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu. Nie podejmuje dyskusji na omawiane tematy.

Na ocenę

3+ (dst+) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia na poziomie poprawnym. Definiuje podstawowe kategorie i pojęcia oraz najważniejsze ujęcia teoretyczne. Umie dostrzec złożoność relacji między nimi, nie potrafi jednak wytłumaczyć ich pochodzenia. Potrafi poprawnie zastosować tę wiedzę do analizy omawianych zagadnień. Wykazuje rosnące zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu, włącza się do dyskusji na ten temat.

Na ocenę 4 (db) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Definiuje kategorie, pojęcia oraz ujęcia teoretyczne, umie dostrzec złożoność relacji między nimi, potrafi wytłumaczyć ich pochodzenie i różnice, zastosować tę wiedzę do analizy omawianych zagadnień. Wykazuje stałe zainteresowanie omawianą problematyką, inicjuje dyskusje w zakresie podejmowanej tematyki. Wykazuje zrozumienie dla innych niż własne poglądów, podejmuje dyskusje na ich temat.

Na ocenę

4+ (db+) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Swobodnie definiuje i posługuje się kategoriami, pojęciami oraz ujęciami teoretycznymi. Potrafi dyskutować o złożoności relacji między nimi, odwołując się do ich pochodzenia i różnic, nie ma problemów

z zastosowaniem tej wiedzy do analizy omawianych zagadnień. Dostrzega wielość poglądów na omawiane zagadnienia. Wykazuje duże zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu oraz kierunku studiów. Jest świadomy konieczności poszerzania zdobytej wiedzy.

Na ocenę

5 (bdb) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Swobodnie definiuje i posługuje się kategoriami, pojęciami oraz ujęciami teoretycznymi. Swobodnie wypowiada się w dyskusjach o złożoności relacji między nimi, odwołując się do ich pochodzenia

i różnic, potrafi krytycznie oceniać podejmowane w dyskusji kwestie. W swych wypowiedziach formułuje własne opinie i sądy, potrafi je precyzyjnie określić. Wykazuje bardzo duże zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu. Jest świadomy konieczności poszerzania zdobytej wiedzy, potrafi wskazać jej kierunki i specyfikę.