Introduction to financial law

Przedmiot obejmuje problematykę prawa budżetowego (w odniesieniu do budżetu państwa i budżetu jednostek samorządu terytorialnego), prawa bankowego (przede wszystkim publicznego, a także wybranych zagadnień prawa bankowego prywatnego), prawa podatkowego oraz dewizowego.

Treści merytoryczne:

I. Zagadnienia ogólne finansów publicznych

- kwestie pojęciowe (finanse publiczne, prawo finansowe, system finansowy norma prawa finansowego, funkcje finansów, zasady ogólne, kontrola finansów publicznych);

- przepisy Konstytucji RP regulujące zagadnienia finansów publicznych;

- wybrane regulacje z zakresu ustawy o finansach publicznych (zakres przedmiotowy, zakres podmiotowy ustawy, normatywne pojęcie finansów publicznych, środki publiczne, dług publiczny, deficyt, nadwyżka, formy organizacyjne jednostek sektora finansów publicznych, zasada jawności, zasada szczegółowości);

II. Prawo budżetowe - budżet państwa

- zagadnienia wprowadzające (pojęciowe), zasady budżetowe, prowizorium budżetowe, samoistny charakter projektu ustawy budżetowej, zakres czasowy obowiązywania ustawy budżetowej, planowanie wieloletnie (Wieloletni Plan Finansowy Państwa);

- procedura uchwalania budżetu;

- wykonywanie budżetu;

- klasyfikacja budżetowa;

- procedury ostrożnościowe;

- sprawozdania - absolutorium z wykonania budżetu;

III. Prawo budżetowe - budżet j.s.t.

- zagadnienia wprowadzające (pojęciowe) zasady budżetowe, planowanie wieloletnie (wieloletnia prognoza finansowa j.s.t.);

- procedura uchwalania budżetu;

- wykonywanie budżetu;

- zasady zaciągania zobowiązań finansowych przez j.s.t.,

- sprawozdania - absolutorium z wykonania budżetu;

- omówienie materii objętej regulacją ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego;

IV. Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych

- omówienie materii objętej ustawą o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych;

V. Prawo bankowe

- system bankowy i jego otoczenie;

- omówienie materii objętej regulacją ustawy o Narodowym Banku Polskim ze szczególnym uwzględnieniem zadań realizowanych przez bank centralny, jego niezależności oraz zagadnienia narzędzi realizacji polityki pieniężnej;

- wybrane zagadnienia z zakresu ustawy - Prawo bankowe (m.in. tajemnica bankowa, zasady tworzenia banków);

- Europejski System Banków Centralnych i Europejski Bank Centralny;

VI. Prawo dewizowe

- omówienie materii objętej ustawą - Prawo dewizowe;

VII. Zagadnienia ogólne podatków

- omówienie zagadnień związanych z funkcjonowaniem systemu podatkowego (definicja, poszczególne kategorie podatków), zasady podatkowe, funkcje podatków;

- definicja podatku - elementy stałe podatku;

- konstrukcja podatku - elementy zmienne podatku (podmiot, przedmiot, podstawa opodatkowania, stawki, skale podatkowe, tryb i warunki płatności, ulgi, zwolnienia);

- elementy konstrukcyjne podatku - na przykładzie wybranych ustaw podatkowych;

- omówienie wybranych zagadnień z zakresu regulacji ustawy - Ordynacja podatkowa (podatnik, płatnik, inkasent, obowiązek podatkowy, zobowiązanie podatkowe, powstawanie i wygasanie zobowiązań podatkowych, odpowiedzialność podatkowa, zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych, struktura organów podatkowych, postępowanie podatkowe).

Podstawowa:

1) A. Mikos-Sitek, P. Zapadka, Prawo finansów publicznych, Warszawa 2021;

2) A. Nowak-Far (red.), Finanse publiczne i prawo finansowe, Warszawa 2020.

Uzupełniająca:

1) R. Mastalski, Prawo podatkowe, Warszawa 2019;

2) A. Mikos-Sitek, P. Zapadka, Polskie prawo bankowe. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2011;

3) A. Mikos-Sitek, Prawo finansów publicznych. Testy, Warszawa 2010.

Źródła prawa:

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.);

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 869 ze zm.);

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.);

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1896 ze zm.);

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 2027);

Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. - Prawo dewizowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1708);

Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 38).

EK 1: Zna i potrafi zdefiniować pojęcia prawa finansowego oraz posługiwać się siatką pojęć z zakresu tej dziedziny prawa.

EK 2: Zna i potrafi omówić źródła prawa finansowego oraz wyjaśnić miejsce prawa finansowego w systemie prawa, zna podstawowe problemy ewolucji tej dziedziny prawa.

EK 3: Zna i potrafi klasyfikować stosunki prawne w ramach prawa finansowego.

EK 4: Ma wiedzę o instytucjach prawa finansowego i potrafi tę wiedzę wykorzystać w praktyce.

EK 5: Zna i potrafi interpretować normy prawa finansowego, także na podstawie orzecznictwa oraz poglądów doktryny prawnej.

EK 6: Ma wiedzę o powstawaniu, strukturze oraz uprawnieniach organów tworzących i stosujących prawo finansowe.

EK 7: Zna i potrafi wyjaśnić pojęcia, zna instytucje finansów publicznych w ramach Unii Europejskiej.

--------------------------------------------

Opis ECTS:

Udział w wykładzie: 30

Lektura zadanej literatury: 15

Przygotowanie do egzaminu: 45

Suma godzin: 90

Liczba ECTS: 90 h/30 = 3 ECTS

EK 1: Zna i potrafi zdefiniować pojęcia prawa finansowego oraz posługiwać się siatką pojęć z zakresu tej dziedziny prawa.

Na ocenę 2 (ndst) - Student nie zna i nie potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu prawa finansowego.

Na ocenę 3 (dst) - Wiedza studenta jest zadowalająca w zakresie znajomości podstawowych pojęć - jednak są istotne braki w zakresie ich rozumienia i poprawnego posługiwania się nimi.

Na ocenę 4 (db) - Wiedza studenta jest zadowalająca w zakresie znajomości podstawowych pojęć, jednak występują drobne braki w zakresie posługiwania się nimi prawidłowo.

Na ocenę 5 (bdb) - Student zna i potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu prawa finansowego.

EK 2: Zna i potrafi omówić źródła prawa finansowego oraz wyjaśnić miejsce prawa finansowego w systemie prawa, zna podstawowe problemy ewolucji tej dziedziny prawa.

Na ocenę 2 (ndst) - Student nie posiada wiedzy z zakresu źródeł prawa finansowego.

Na ocenę 3 (dst) - Wiedza studenta jest zadowalająca w zakresie znajomości źródeł prawa finansowego - nie jest jednak w stanie dokładnie ich scharakteryzować, ani wyjaśnić ich miejsca w systemie prawa finansowego.

Na ocenę 4 (db) - Wiedza studenta jest wzbogacona zdolnością szczegółowego omówienia źródeł prawa finansowego.

Na ocenę 5 (bdb) - Student zna i potrafi omówić źródła prawa finansowego oraz wyjaśnić miejsce prawa finansowego w systemie prawa, zna także podstawowe problemy ewolucji tej dziedziny prawa.

EK 3: Zna i potrafi klasyfikować stosunki prawne w ramach prawa finansowego.

Na ocenę 2 (ndst) - Student nie posiada wiedzy w przedmiotowym zakresie.

Na ocenę 3 (dst) - Wiedza studenta w zakresie stosunków prawnych w ramach prawa finansowego jest zadowalająca - jednak istnieją istotne braki w zakresie pełnej ich klasyfikacji.

Na ocenę 4 (db) - Student zna i potrafi w zadowalającym stopniu klasyfikować stosunki prawne w ramach prawa finansowego.

Na ocenę 5 (bdb) - Student znakomicie zna i potrafi klasyfikować stosunki prawne w ramach prawa finansowego.

EK 4: Ma wiedzę o instytucjach prawa finansowego i potrafi tę wiedzę wykorzystać w praktyce.

Na ocenę 2 (ndst) - Student nie posiada wiedzy w przedmiotowym zakresie.

Na ocenę 3 (dst) - Wiedza studenta w zakresie instytucji prawa finansowego jest zadowalająca.

Na ocenę 4 (db) - Student ma bogatą wiedzę w zakresie instytucji prawa finansowego.

Na ocenę 5 (bdb) - Student ma znakomitą wiedzę o instytucjach prawa finansowego i potrafi tę wiedzę wykorzystać w praktyce.

EK 5: Zna i potrafi interpretować normy prawa finansowego, także na podstawie orzecznictwa oraz poglądów doktryny prawnej.

Na ocenę 2 (ndst) - Student nie posiada wiedzy w przedmiotowym zakresie.

Na ocenę 3 (dst) - Wiedza studenta w zakresie znajomości norm prawa finansowego jest zadowalająca. Zdolność interpretacji jest jednak ograniczona.

Na ocenę 4 (db) - Student zna i potrafi interpretować normy prawa finansowego.

Na ocenę 5 (bdb) - Student zna i potrafi interpretować normy prawa finansowego, także na podstawie orzecznictwa oraz poglądów doktryny prawnej.

EK 6: Ma wiedzę o powstawaniu, strukturze oraz uprawnieniach organów tworzących i stosujących prawo finansowe.

Na ocenę 2 (ndst) - Student nie posiada wiedzy w przedmiotowym zakresie.

Na ocenę 3 (dst) - Student ma wiedzę w przedmiotowym zakresie - dotyczy ona jednak tylko samych podstaw zagadnienia.

Na ocenę 4 (db) - Wiedza studenta o powstawaniu, strukturze oraz uprawnieniach organów tworzących i stosujących prawo finansowe jest pełna.

Na ocenę 5 (bdb) - Student ma znakomitą (pogłębioną) wiedzę o powstawaniu, strukturze oraz uprawnieniach organów tworzących i stosujących prawo finansowe.

EK 7: Zna i potrafi wyjaśnić pojęcia, zna instytucje finansów publicznych w ramach Unii Europejskiej.

Na ocenę 2 (ndst) - Student nie zna i nie potrafi wyjaśnić pojęć, nie ma wiedzy w zakresie instytucji finansów publicznych w ramach Unii Europejskiej.

Na ocenę 3 (dst) - Wiedza studenta w zakresie podstawowych pojęć i instytucji jest zadowalająca.

Na ocenę 4 (db) - Wiedza studenta w zakresie podstawowych pojęć i instytucji jest pogłębiona.

Na ocenę 5 (bdb) - Student doskonale zna i potrafi wyjaśnić pojęcia, zna instytucje finansów publicznych w ramach Unii Europejskiej.

-------------------------------------------------------------------------

EK z zakresu wiedzy są weryfikowane w sposób: egzamin pisemny, test.

---------------------------------------------------------------------------------------

Egzamin w formie pisemnej (test jednokrotnego wyboru, pytania z krótką odpowiedzią).