Institutional Law of the European Union

Poziom przedmiotu: podstawowy

Cele przedmiotu: Student uzyskuje wiedzę ogólną dotyczącą aspektów instytucjonalnych i prawnych procesu integracyjnego w Europie. W szczególności zdobywa rozeznanie w strukturze i sposobie działania UE, oddziaływaniu jej prawa na stosunku krajowe, zwłaszcza w Polsce.

Wymagania wstępne: znajomość podstaw prawoznawstwa, znajomość ogólnych zagadnień prawa międzynarodowego, częściowo także prawa konstytucyjnego

W semestrze zimowym roku akademickiego 2022/2023 zajęcia prowadzone są w ramach wykładu według programu wyznaczonego przez WPiA UKSW.

Treści merytoryczne:

1) Pojęcie Unii Europejskiej i Wspólnot Europejskich. Ewolucja procesu integracyjnego (traktatowa, instytucjonalna, materialna i terytorialna).

2) Charakter UE: Unia Europejska jako organizacja międzynarodowa o charakterze ponadnarodowym. Podmiotowość prawna UE. Struktura wewnętrzna UE.

3) Członkostwo w Unii Europejskiej. Powstanie, wygaśnięcie, ograniczenie praw wynikających z członkostwa.

4) Zagadnienia ogólne systemu instytucjonalnego: pojęcie, elementy, zasady. Ogólne relacje miedzy UE a państwami członkowskimi.

5) Prawo UE - zasada przyznania jako fundament prawa UE, kompetencje UE, zasada pomocniczości, zasada proporcjonalności.

6) Prawo UE jako porządek prawny: pojęcie, struktura wewnętrzna. Źródła prawa UE: prawo pierwotne, zasady ogólne prawa, prawo międzynarodowe wiążące UE, prawo pochodne, akty niewiążące.

7) Procedury tworzenia prawa UE.

8) Implementacja prawa UE.

9) Stosowanie prawa UE: na poziomie UE i poziomie krajowym - zasady lojalności, pierwszeństwa, skutku bezpośredniego, odpowiedzialności odszkodowawczej, autonomii proceduralnej. Stosowanie prawa UE w Polsce.

10) Wykładnia prawa UE w ogólności i w krajowym porządku prawnym. Procedura prejudycjalna.

11) Kontrola przestrzegania prawa UE - zagadnienia ogólne (kontrola sądowa i pozasądowa, kontrola na poziomie UE i na poziomie krajowym). System skarg sądowych w UE.

Metody oceny: podstawą dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń.

Egzamin odbywa się po zakończeniu wykładów, w formie testowo-kazusowej (w części testowej egzamin będzie zawierał 40 pytań wielokrotnego wyboru, a w części kazusowej dwa kazusy). Z całości zostanie wystawiona jedna łączna ocena.

EK1: przedstawia procesy integracyjne w Europie prowadzące do powstania Wspólnot i wreszcie Unii Europejskiej, wyjaśnia problematykę akcesji Polski do Unii Europejskiej

na ocenę 2: nie zna historii procesów integracyjnych ani problematyki akcesji Polski do UE

na ocenę 3: zna procesy integracyjne i problematykę akcesji Polski do UE

na ocenę 3+: zna procesy integracyjne i problematykę akcesji Polski do UE oraz potrafi zidentyfikować większość podstawowego związanego z tym orzecznictwa TS

na ocenę 4: zna procesy integracyjne i problematykę akcesji Polski do UE oraz potrafi zidentyfikować całe związane z tym podstawowe orzecznictwo TS

na ocenę 4+: zna procesy integracyjne i problematykę akcesji Polski do UE, potrafi zidentyfikować całe podstawowe orzecznictwo TS związane z tym zagadnieniem, a także potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa

na ocenę 5: zna procesy integracyjne i problematykę akcesji Polski do UE, potrafi zidentyfikować całe podstawowe orzecznictwo TS związane z tym zagadnieniem, potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa, a także potrafi wskazać i omówić dodatkowe orzecznictwo omawiane podczas wykładów, które nie zostało zakwalifikowane jako podstawowe.

EK2: charakteryzuje Unię Europejską jako organizację międzynarodową, identyfikuje orzecznictwo TS pozwalające na uznanie, że Wspólnoty utworzyły autonomiczny porządek prawny.

na ocenę 2: nie zna charakterystyki Unii Europejskiej jako organizacji międzynarodowej.

na ocenę 3: zna i rozumie charakterystykę Unii Europejskiej jako organizacji międzynarodowej

na ocenę 3+: zna i rozumie charakterystykę Unii Europejskiej jako organizacji międzynarodowej oraz potrafi zidentyfikować większość podstawowego orzecznictwa TS pozwalającego na uznanie, że Wspólnoty utworzyły autonomiczny porządek prawny

na ocenę 4: zna i rozumie charakterystykę Unii Europejskiej jako organizacji międzynarodowej oraz potrafi zidentyfikować całe podstawowe orzecznictwo TS pozwalające na uznanie, że Wspólnoty utworzyły autonomiczny porządek prawny

na ocenę 4+: zna i rozumie charakterystykę Unii Europejskiej jako organizacji międzynarodowej, potrafi zidentyfikować całe podstawowe orzecznictwo TS pozwalające na uznanie, że Wspólnoty utworzyły autonomiczny porządek prawny, a także potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa

na ocenę 5: zna i rozumie charakterystykę Unii Europejskiej jako organizacji międzynarodowej, potrafi zidentyfikować całe podstawowe orzecznictwo TS pozwalające na uznanie, że Wspólnoty utworzyły autonomiczny porządek prawny, potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa, a także potrafi wskazać i omówić dodatkowe orzecznictwo omawiane podczas wykładów, które nie zostało zakwalifikowane jako podstawowe

EK3: wskazuje podstawy prawne funkcjonowania Unii Europejskiej oraz charakteryzuje akty prawne przez nią wydawane, w tym identyfikuje orzecznictwo TS pozwalające na scharakteryzowanie działania poszczególnych aktów prawa

na ocenę 2: nie zna podstaw prawnych funkcjonowania Unii Europejskiej oraz charakterystki aktów prawnych przez nią wydawanych

na ocenę 3: zna i rozumie podstawy prawne funkcjonowania Unii Europejskiej oraz charakterystykę aktów prawnych przez nią wydawanych

na ocenę 3+: zna i rozumie podstawy prawne funkcjonowania Unii Europejskiej oraz charakterystykę aktów prawnych przez nią wydawanych oraz potrafi zidentyfikować większość podstawowego orzecznictwa TS pozwalającego na scharakteryzowanie działania poszczególnych aktów prawa

na ocenę 4: zna i rozumie podstawy prawne funkcjonowania Unii Europejskiej oraz charakterystykę aktów prawnych przez nią wydawanych oraz potrafi zidentyfikować całość podstawowego orzecznictwa TS pozwalającego na scharakteryzowanie działania poszczególnych aktów prawa

na ocenę 4+: zna i rozumie podstawy prawne funkcjonowania Unii Europejskiej oraz charakterystykę aktów prawnych przez nią wydawanych oraz potrafi zidentyfikować całość podstawowego orzecznictwa TS pozwalającego na scharakteryzowanie działania poszczególnych aktów prawa, a także potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa

na ocenę 5: zna i rozumie podstawy prawne funkcjonowania Unii Europejskiej oraz charakterystykę aktów prawnych przez nią wydawanych oraz potrafi zidentyfikować całość podstawowego orzecznictwa TS pozwalającego na scharakteryzowanie działania poszczególnych aktów prawa, potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa, a także potrafi wskazać i omówić dodatkowe orzecznictwo omawiane podczas wykładów, które nie zostało zakwalifikowane jako podstawowe i potrafi wskazać współzależności systemowe

EK4: przedstawia zasady rządzące stosowaniem prawa UE, w tym identyfikuje orzecznictwo TS w tym zakresie

na ocenę 2: nie zna zasad rządzących stosowaniem prawa UE

na ocenę 3: zna i rozumie zasady rządzące stosowaniem prawa UE

na ocenę 3+: zna i rozumie zasady rządzące stosowaniem prawa UE, w tym identyfikuje większość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie

na ocenę 4: zna i rozumie zasady rządzące stosowaniem prawa UE, w tym identyfikuje całość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie

na ocenę 4+: zna i rozumie zasady rządzące stosowaniem prawa UE, w tym identyfikuje całość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie, a także potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa

na ocenę 5: zna i rozumie zasady rządzące stosowaniem prawa UE, w tym identyfikuje całość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie, potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa a także potrafi wskazać i omówić dodatkowe orzecznictwo omawiane podczas wykładów, które nie zostało zakwalifikowane jako podstawowe i potrafi wskazać współzależności systemowe

EK5: charakteryzuje procedury wykładni i kontroli prawa europejskiego, w tym identyfikuje orzecznictwo TS w tym zakresie

na ocenę 2: nie zna procedur wykładni i kontroli prawa europejskiego

na ocenę 3: zna i rozumie procedury wykładni i kontroli prawa europejskiego

na ocenę 3+: zna i rozumie procedury wykładni i kontroli prawa europejskiego, w tym identyfikuje większość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie

na ocenę 4: zna i rozumie procedury wykładni i kontroli prawa europejskiego, w tym identyfikuje całość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie

na ocenę 4+: zna i rozumie procedury wykładni i kontroli prawa europejskiego, identyfikuje całość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie, a także potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa

na ocenę 5: zna i rozumie procedury wykładni i kontroli prawa europejskiego, identyfikuje całość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie, potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa, a także potrafi wskazać i omówić dodatkowe orzecznictwo omawiane podczas wykładów, które nie zostało zakwalifikowane jako podstawowe i potrafi wskazać współzależności systemowe

Literatura podstawowa:

M. M. Kenig-Witkowska (red.), Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej, wyd. 8, Warszawa 2019.

Literatura uzupełniająca:

1. J. Barcz , M. Górka , A. Wyrozumska, Instytucje i prawo Unii Europejskiej, wyd. 6, Warszawa 2020.

2. J. Barcik, R. Grzeszczak, Prawo Unii Europejskiej, C.H.Beck, Warszawa 2022.

3. Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, omawiane akty prawne UE oraz orzecznictwo TSUE.

Poziom przedmiotu: podstawowy

Cele przedmiotu: Student uzyskuje wiedzę ogólną dotyczącą aspektów instytucjonalnych i prawnych procesu integracyjnego w Europie. W szczególności zdobywa rozeznanie w strukturze i sposobie działania UE, oddziaływaniu jej prawa na stosunku krajowe, zwłaszcza w Polsce.

Wymagania wstępne: znajomość podstaw prawoznawstwa, znajomość ogólnych zagadnień prawa międzynarodowego, częściowo także prawa konstytucyjnego

Treści merytoryczne:

1) Pojęcie Unii Europejskiej i Wspólnot Europejskich. Ewolucja procesu integracyjnego (traktatowa, instytucjonalna, materialna i terytorialna).

2) Charakter UE: Unia Europejska jako organizacja międzynarodowa o charakterze ponadnarodowym. Podmiotowość prawna UE. Struktura wewnętrzna UE.

3) Członkostwo w Unii Europejskiej. Powstanie, wygaśnięcie, ograniczenie praw wynikających z członkostwa.

4) Zagadnienia ogólne systemu instytucjonalnego: pojęcie, elementy, zasady. Ogólne relacje miedzy UE a państwami członkowskimi.

5) Prawo UE - zasada przyznania jako fundament prawa UE, kompetencje UE, zasada pomocniczości, zasada proporcjonalności.

6) Prawo UE jako porządek prawny: pojęcie, struktura wewnętrzna. Źródła prawa UE: prawo pierwotne, zasady ogólne prawa, prawo międzynarodowe wiążące UE, prawo pochodne, akty niewiążące.

7) Procedury tworzenia prawa UE.

8) Implementacja prawa UE.

9) Stosowanie prawa UE: na poziomie UE i poziomie krajowym - zasady lojalności, pierwszeństwa, skutku bezpośredniego, odpowiedzialności odszkodowawczej, autonomii proceduralnej. Stosowanie prawa UE w Polsce.

10) Wykładnia prawa UE w ogólności i w krajowym porządku prawnym. Procedura prejudycjalna.

11) Kontrola przestrzegania prawa UE - zagadnienia ogólne (kontrola sądowa i pozasądowa, kontrola na poziomie UE i na poziomie krajowym). System skarg sądowych w UE.

Metody oceny: podstawą dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń.

Egzamin odbywa się po zakończeniu wykładów, w formie testowo-kazusowej (w części testowej egzamin będzie zawierał 40 pytań wielokrotnego wyboru, a w części kazusowej dwa kazusy). Z całości zostanie wystawiona jedna łączna ocena. Dopuszczalny jest także egzamin ustny.

EK1: przedstawia procesy integracyjne w Europie prowadzące do powstania Wspólnot i wreszcie Unii Europejskiej, wyjaśnia problematykę akcesji Polski do Unii Europejskiej

na ocenę 2: nie zna historii procesów integracyjnych ani problematyki akcesji Polski do UE

na ocenę 3: zna procesy integracyjne i problematykę akcesji Polski do UE

na ocenę 3+: zna procesy integracyjne i problematykę akcesji Polski do UE oraz potrafi zidentyfikować większość podstawowego związanego z tym orzecznictwa TS

na ocenę 4: zna procesy integracyjne i problematykę akcesji Polski do UE oraz potrafi zidentyfikować całe związane z tym podstawowe orzecznictwo TS

na ocenę 4+: zna procesy integracyjne i problematykę akcesji Polski do UE, potrafi zidentyfikować całe podstawowe orzecznictwo TS związane z tym zagadnieniem, a także potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa

na ocenę 5: zna procesy integracyjne i problematykę akcesji Polski do UE, potrafi zidentyfikować całe podstawowe orzecznictwo TS związane z tym zagadnieniem, potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa, a także potrafi wskazać i omówić dodatkowe orzecznictwo omawiane podczas wykładów, które nie zostało zakwalifikowane jako podstawowe.

EK2: charakteryzuje Unię Europejską jako organizację międzynarodową, identyfikuje orzecznictwo TS pozwalające na uznanie, że Wspólnoty utworzyły autonomiczny porządek prawny.

na ocenę 2: nie zna charakterystyki Unii Europejskiej jako organizacji międzynarodowej.

na ocenę 3: zna i rozumie charakterystykę Unii Europejskiej jako organizacji międzynarodowej

na ocenę 3+: zna i rozumie charakterystykę Unii Europejskiej jako organizacji międzynarodowej oraz potrafi zidentyfikować większość podstawowego orzecznictwa TS pozwalającego na uznanie, że Wspólnoty utworzyły autonomiczny porządek prawny

na ocenę 4: zna i rozumie charakterystykę Unii Europejskiej jako organizacji międzynarodowej oraz potrafi zidentyfikować całe podstawowe orzecznictwo TS pozwalające na uznanie, że Wspólnoty utworzyły autonomiczny porządek prawny

na ocenę 4+: zna i rozumie charakterystykę Unii Europejskiej jako organizacji międzynarodowej, potrafi zidentyfikować całe podstawowe orzecznictwo TS pozwalające na uznanie, że Wspólnoty utworzyły autonomiczny porządek prawny, a także potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa

na ocenę 5: zna i rozumie charakterystykę Unii Europejskiej jako organizacji międzynarodowej, potrafi zidentyfikować całe podstawowe orzecznictwo TS pozwalające na uznanie, że Wspólnoty utworzyły autonomiczny porządek prawny, potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa, a także potrafi wskazać i omówić dodatkowe orzecznictwo omawiane podczas wykładów, które nie zostało zakwalifikowane jako podstawowe

EK3: wskazuje podstawy prawne funkcjonowania Unii Europejskiej oraz charakteryzuje akty prawne przez nią wydawane, w tym identyfikuje orzecznictwo TS pozwalające na scharakteryzowanie działania poszczególnych aktów prawa

na ocenę 2: nie zna podstaw prawnych funkcjonowania Unii Europejskiej oraz charakterystki aktów prawnych przez nią wydawanych

na ocenę 3: zna i rozumie podstawy prawne funkcjonowania Unii Europejskiej oraz charakterystykę aktów prawnych przez nią wydawanych

na ocenę 3+: zna i rozumie podstawy prawne funkcjonowania Unii Europejskiej oraz charakterystykę aktów prawnych przez nią wydawanych oraz potrafi zidentyfikować większość podstawowego orzecznictwa TS pozwalającego na scharakteryzowanie działania poszczególnych aktów prawa

na ocenę 4: zna i rozumie podstawy prawne funkcjonowania Unii Europejskiej oraz charakterystykę aktów prawnych przez nią wydawanych oraz potrafi zidentyfikować całość podstawowego orzecznictwa TS pozwalającego na scharakteryzowanie działania poszczególnych aktów prawa

na ocenę 4+: zna i rozumie podstawy prawne funkcjonowania Unii Europejskiej oraz charakterystykę aktów prawnych przez nią wydawanych oraz potrafi zidentyfikować całość podstawowego orzecznictwa TS pozwalającego na scharakteryzowanie działania poszczególnych aktów prawa, a także potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa

na ocenę 5: zna i rozumie podstawy prawne funkcjonowania Unii Europejskiej oraz charakterystykę aktów prawnych przez nią wydawanych oraz potrafi zidentyfikować całość podstawowego orzecznictwa TS pozwalającego na scharakteryzowanie działania poszczególnych aktów prawa, potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa, a także potrafi wskazać i omówić dodatkowe orzecznictwo omawiane podczas wykładów, które nie zostało zakwalifikowane jako podstawowe i potrafi wskazać współzależności systemowe

EK4: przedstawia zasady rządzące stosowaniem prawa UE, w tym identyfikuje orzecznictwo TS w tym zakresie

na ocenę 2: nie zna zasad rządzących stosowaniem prawa UE

na ocenę 3: zna i rozumie zasady rządzące stosowaniem prawa UE

na ocenę 3+: zna i rozumie zasady rządzące stosowaniem prawa UE, w tym identyfikuje większość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie

na ocenę 4: zna i rozumie zasady rządzące stosowaniem prawa UE, w tym identyfikuje całość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie

na ocenę 4+: zna i rozumie zasady rządzące stosowaniem prawa UE, w tym identyfikuje całość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie, a także potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa

na ocenę 5: zna i rozumie zasady rządzące stosowaniem prawa UE, w tym identyfikuje całość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie, potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa a także potrafi wskazać i omówić dodatkowe orzecznictwo omawiane podczas wykładów, które nie zostało zakwalifikowane jako podstawowe i potrafi wskazać współzależności systemowe

EK5: charakteryzuje procedury wykładni i kontroli prawa europejskiego, w tym identyfikuje orzecznictwo TS w tym zakresie

na ocenę 2: nie zna procedur wykładni i kontroli prawa europejskiego

na ocenę 3: zna i rozumie procedury wykładni i kontroli prawa europejskiego

na ocenę 3+: zna i rozumie procedury wykładni i kontroli prawa europejskiego, w tym identyfikuje większość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie

na ocenę 4: zna i rozumie procedury wykładni i kontroli prawa europejskiego, w tym identyfikuje całość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie

na ocenę 4+: zna i rozumie procedury wykładni i kontroli prawa europejskiego, identyfikuje całość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie, a także potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa

na ocenę 5: zna i rozumie procedury wykładni i kontroli prawa europejskiego, identyfikuje całość podstawowego orzecznictwa TS w tym zakresie, potrafi wykazać rozwój tego orzecznictwa, a także potrafi wskazać i omówić dodatkowe orzecznictwo omawiane podczas wykładów, które nie zostało zakwalifikowane jako podstawowe i potrafi wskazać współzależności systemowe

Literatura podstawowa:

M. M. Kenig-Witkowska (red.), Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej, wyd. 8, Warszawa 2019.

Literatura uzupełniająca:

1. J. Barcz , M. Górka , A. Wyrozumska, Instytucje i prawo Unii Europejskiej, wyd. 6, Warszawa 2020.

2. J. Barcik, R. Grzeszczak, Prawo Unii Europejskiej, C.H.Beck, Warszawa 2022.

3. Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, omawiane akty prawne UE oraz orzecznictwo TSUE.