History of Byzantine and post-Byzantine art

Celem wykładu jest pokazanie oryginalności sztuki bizantyńskiej i post-bizantyńskiej. Zrozumienie jej fenomenu w świetle tekstów

źródłowych. Równocześnie zweryfikowanie krzywdzących poglądów na temat Bizancjum, które pokutowały w nauce nowożytnej. Pokazanie dualizmu stylistycznego w rozwoju sztuki bizantyńskiej i wpływu "renesansu Paleologów" na rozwój humanizmu w Europie.

Materiał omawiany na zajęciach zostanie omówiony chronologicznie z podziałem na poszczególne zajęcia:

1. Konstantyn Wielki, fundacja Konstantynopola i dalszy rozwój stolicy w IV i V w.

2. Rzym i Rawenna w V i VI w.

3. Justynian Wielki i "złoty okres" Bizancjum.

4. VII wiek - "ciemny okres" w Bizancjum?

5. Przyczyny, przebieg i skutki ikonoklazmu.

6. "Renesans macedoński".

7. "Renesans Komnenów".

8. Sztuka nubijska - odkrycie katedry w Faras.

9. Normańska Sycylia i wpływy bizantyńskie na sztukę wyspy.

10. IV wyprawa krzyżowa, łacińska okupacja Konstantynopola i enklawy bizantyńskie.

11. "Renesans Paleologów"

12. Serbia Nemaniczów

13. Bizantyńsko-ruskie malowidła z terenów Polski.

14. Ikonografia sztuki post-bizantyńskiej

15. Ikonografia sztuki post-bizantyńskiej i podsumowanie materiału.Historia Sztuki Bizantyńskiej I Postbizantyńskiej

TEKSTY ŹRÓDŁOWE (WYBRANE FRAGMENTY)

Euzebiusz z Cezarei, Historia kościelna, przeł. A. Lisiecki, Poznań 1924.

Ewagriusz Scholastyk, Historia Kościoła, przeł. S. Kozikowski, Warszawa 1990.

Hermiasz Sozomen, Historia Kościoła, przeł. S. Kozikowski, Warszawa 1989.

Prokopiusz z Cezarei, O budowlach, przeł., wstęp, objaśnienia i kom., P. Ł. Grotowski, Warszawa 2006.

Prokopiusz z Cezarei, Historia sekretna, przeł. A. Konarek, Warszawa 1977.

Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła, przeł. S. Kozikowski, Warszawa 1986.

Michał Psellos, Kronika czyli Historia jednego stulecia Bizancjum (976-1077), przeł., wstęp i kom. Oktawiusz Jurewicz, Wrocław-Warszawa-Kraków 1985.

Anna Komnena, Aleksjada, przeł. Oktawiusz Jurewicz, t.1-2,

Wrocław-Warszawa-Kraków 1969-1972.

LITERATURA PODSTAWOWA

Jastrzębowska, E., Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 2008 (koniecznie nowe wydanie).

Wronikowska, B., Picturae sacrae. Motywy ikonograficzne malowideł przedkonstantyńskich w chrześcijańskich katakumbach Rzymu,

Lublin 1990.

Deichmann, F. W., Archeologia chrześcijańska, przeł. E. Jastrzębowska, Warszawa 1994

Jastrzębowska, E., Podziemia antycznego Rzymu, Poznań 2014.

Encyklopedia Kultury Bizantyńskiej, (red.) O. Jurewicz. Warszawa 2002. Filarska, B., Archeologia chrześcijańska zachodniej części

imperium rzymskiego, Warszawa 1999,

Wipszycka, E., Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa 1994.

Browning R., Cesarstwo Bizantyjskie, Warszawa 1997. Kłosińska, J., Sztuka bizantyńska, Warszawa 1975.

Lazarev V., Istorija vizantijskoi żivopisi, Moskva 1986. Rodley L., Byzantine Art and Architecture, An Introduction, Cambridge 1993. Ks.

Starowieyski M., Sobory Kościoła niepodzielonego, Kraków 2016.

Judith Herrin, Bizancjum. Niezwykłe dziedzictwo średniowiecznego imperium, Poznań 2009.

Student ma podstawową wiedzę na temat wkładu sztuki bizantyńskiej w rozwój nauk humanistycznych. Orientuje się w praktycznym zastosowaniu tej wiedzy (np. potrafi zidentyfikować prawidłowo tematy ikon bizantyńskich i post-bizantyńskich i powiązać je z wybranymi fragmentami Pisma Świętego oraz apokryfów). Ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju sztuki bizantyńskiej i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie badań nad historią sztuki bizantyńskiej. Potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje dotyczące dzieł sztuki bizantyńskiej z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów, w tym umie korzystać z zasobów internetowych i komputerowych baz danych instytucji kultury. Potrafi posługiwać się językiem specjalistycznym i stosować właściwą terminologię używaną do opisu i analizy dzieł sztuki. Posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów, dobór metod i narzędzi badawczych z zakresu historii sztuki bizantyńskiej, opracowanie i prezentację wyników.

Kierując się wskazówkami opiekuna naukowego umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje umiejętności.

Potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami w historii sztuki.

Potrafi rozpoznać różne rodzaje i typy dzieł sztuki oraz wytwory kultury wizualnej, a także przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym. Potrafi porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych w stopniu umożliwiającym swobodną konwersację z w języku polskim i obcym na tematy ogólne oraz związane ze studiowaną specjalnością.

OPIS ECTS

Udział w wykładach: 28 godz.

Konsultacje: 2 godz.

Samodzielna lektura: 10 godz.

Przygotowanie do zaliczenia: 20 godz.

Łącznie: 60 godz. / 2 pkt. ECTS

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na wykładach (dopuszczalna jedna nieobecność w trakcie semestru). Nie przewiduje się możliwości zaliczenia wykładu na podstawie pracy pisemnej. W ocenie końcowej brana jest pod uwagę aktywność na zajęciach. Materiał z poprzedniego wykładu jest

powtarzany na początku kolejnego. Ocena wystawiona jest na podstawie egzaminu pisemnego składającego się z części teoretycznej i praktycznej polegającej na rozpoznaniu zabytków widocznych na slajdach.

Aby zaliczyć przedmiot na ocenę dostateczną należy zaliczyć więcej niż połowę punktów ustalonych na teście.