Musical instruments in the history and culture of Europe

Zwięzłe wprowadzenie do problematyki instrumentów muzycznych - w kontekście roli, jaką odegrały w historii i kulturze Europy.

Wykład jest skierowany do wszystkich studentów, którzy interesują się instrumentami muzycznymi. Nie jest wymagana znajomość zasad muzyki ani praktycznych umiejętności, choć będą pomocne. Wykład o nachyleniu ogólnym - humanistycznym z absolutnie minimalną, niezbędną terminologią muzykologiczną. Tematyka zajęć zawiera się w szerokim spektrum zjawisk społecznych, kulturowych i religijnych mających swe początki w odległej przeszłości i - przynajmniej niektórych - trwających do chwili obecnej.

Między innymi podjęta zostanie próba wyjaśnienia, skąd wzięła się nazwa „musica caelestis”, dlaczego aniołowie przedstawiani są z niektórymi tylko instrumentami i dlaczego patrystyka odrzucała muzykę instrumentalną. Czy „diabolus in musica” to problem tylko średniowiecznej teorii muzyki? Jakie było instrumentarium prehistoryczne, na podstawie odkryć archeologicznych i przedstawień instrumentów na egipskich freskach grobowych podejmiemy próbę identyfikacji instrumentów neolitycznych, prześledzimy sytuację w Mezopotamii i Egipcie, dzieje pięknych odrestaurowanych lir z Ur.

Jakie instrumenty kryją się za muzyczną terminologią biblijną (próba porównania tłumaczeń terminów muzycznych w Starym Testamencie). Zanalizujemy rolę instrumentów służących kultowi świątynnemu i pozakultycznych. Zagadnienie instrumentarium świata hellenistycznego - co przedstawiają malowidła na greckich wazach i mozaikach? Ikonografia muzyczna w przestawieniach św. Cecylii i króla Dawida.

Wykład w wysokim stopniu będzie wspierany prezentacjami nagrań muzycznych, klipów video, skanów, fotogramów i innych materiałów poglądowych, a wśród nich m.in. prezentacja najstarszego (zachowanego w całości) utworu muzycznego, dźwięków antycznych instrumentów (rekonstruowanych).

UWAGA: podczas wykładu obowiązuje całkowity zakaz utrwalania treści na wszelkich nośnikach elektronicznych!

ZASADNICZA (wybrane rozdziały):

1. C. Sachs, Historia instrumentów muzycznych, Kraków 1989.

2. C. Sachs, Muzyka w świecie starożytnym, Kraków 1988.

POMOCNICZA (zalecana):

3. B. Vogel, Instrumenty muzyczne w kulturze Królestwa Polskiego, Kraków 1980

POMOCNICZA (nieobowiązkowa):

4. W. Rozynkowski, Dzwony średniowiecznego Torunia i ich funkcje w życiu miasta, w: Kwartalnik Historii Kultury materialnej, R LI (2003), s. 49-58.

5. D. Zarewicz, O życiu i śmierci w starożytnej Grecji. Od orfizmu do pitagoreizmu, „Musica sacra nova” 3/4 (2009/2010), s. 444-459.

6. G. Kubies, Musica angelica w piętnastowiecznym malarstwie europejskim, w: P. Gancarczyk (red.), Z badań nad ikonografią muzyczną do 1800. Źródła - problemy - interpretacje, Warszawa 2012, s. 159-179.

7. G. Kubies, Motyw anioła-fanfarzysty w ikonografii Sądu Ostatecznego w malarstwie niderlandzkim, w: K. Zalewska-Lorkiewicz (red.), Czas apokalipsy. Wizje dni ostatecznych w kulturze europejskiej od starożytności do wieku XVII, Warszawa 2013, s. 166-176.

8. G. Kubies, Późnośredniowieczna myśl eschatologiczna a wizje Sądu Ostatecznego Hieronima Boscha, w: J. C. Kałużny, A. Żywiołek (red.), Kulturowe paradygmaty końca. Studia komparatystyczne, Częstochowa 2013, s. 273-292.

9. G. Kubies, Między Bogiem a Kościołem i Synagogą. Muzykujący aniołowie w obrazie Fontanna życia z kręgów Jana van Eycka, Polski Rocznik Muzykologiczny 11 (2013), s. 37-59.

10. G. Kubies, Sacrum i profanum w obrazie Maria in sole Geertgena tot Sint Jans. Część 1, Liturgia Sacra 19/ 1 (2013), s. 147-167; część 2, Liturgia Sacra 20/ 1 (2014), s. 171-186.

11. G. Kubies, Muzykujący aniołowie w obrazie Mistrza Legendy św. Łucji z Galerii Narodowej w Waszyngtonie. Studium ikonograficzno-muzykologiczne, Muzyka 59/ 4 (2014), s. 35-72.

12. notatki i skróty wykładów

WIEDZA

Zna podstawową terminologię nauk humanistycznych oraz terminologię z zakresu historii sztuki na poziomie rozszerzonym i umie stosować ją praktycznie.

Ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę, obejmującą zaawansowane metody badawcze historii sztuki.

Ma szczegółową wiedzę o współczesnych dokonaniach, ośrodkach i szkołach badawczych historii sztuki.

UMIEJĘTNOŚCI

Umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje umiejętności w zależności od aktualnych potrzeb badawczych i drogi zawodowej.

Posiada umiejętność formułowania opinii krytycznych o dawnej i współczesnej kulturze wizualnej oraz prezentować opracowania krytyczne o różnorodnej formie.

KOMPETENCJE

Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie i konfrontowanie zdobytej wiedzy teoretycznej w praktyce zawodowej. Potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób.

Sprawdzenie wiedzy odbywa się w formie testu. Podana jest liczba punktów za każdą odpowiedź oraz przedział punktowy odpowiadający danej ocenie. Dopuszczalny poziom absencji - trzykrotnie w semestrze bez względu na powód. Przekroczenie go spowoduje ustalanie dodatkowych, indywidualnych warunków zaliczenia.

Każdy student ma możliwość subskrypcji zaproszeń na zajęcia w postaci cotygodniowego newslettera: http://eepurl.com/bZYxkT