Social movements

Ruchy społeczne są ważnym aktorem zbiorowym, czynnikiem sprawczym procesu samoprzekształcania się społeczeństwa. Poznanie teoretycznych koncepcji ma służyć zrozumieniu natury i kondycji współczesnych ruchów społecznych, ich roli i miejsca w przestrzeni społeczno-politycznej. Praktycznym aspektem zajęć jest możliwość wykorzystania omówionych teorii w analizie bieżącej aktywność ruchów społecznych w Polsce i na świecie.

1. Aktorzy zbiorowi w przestrzeni publicznej: kryteria klasyfikacji aktorów zbiorowych, ruch społeczny jako aktor zbiorowy (definicja, ogólna charakterystyka).

2. Geneza ruchów społecznych: czynniki instytucjonalno-historycznych, które sprzyjały ich powstawaniu; determinanty formowania się ruchów w ujęciu teorii (teoria zachowań zbiorowych, teoria mobilizacji zasobów, teoria nowych ruchów społecznych).

3. Dynamika ruchów społecznych: fazy rozwoju od etapu wyłaniania się, poprzez mobilizację i rozwój, ku instytucjonalizacji i atrofii; warunki wyłaniania się RS wg Smelsera; pojęcie relatywna deprywacja i pluralistyczna ignorancja; wewnętrzny układ sił w grupie a szansa podjęcia działania kolektywnego; "masa krytyczna"; rekrutacja (modele, fale, hamulce); warstwy uczestnictwa; normy grupowe; dobra publiczne i "syndrom pasażera na gapę"; wzmacnianie motywacji do uczestnictwa; kres ruchu.

4. Typologie ruchów społecznych: wybrane kryteria klasyfikacji (Sztompka, Aberle, Offe).

5. Struktury, zasoby, strategie działania RS: rodzaje struktur organizacyjnych, zalety i zagrożenia zróżnicowania strukturalnego, klasyfikacja zasobów, koncepcja struktury kontekstu D. Ruchta, sposoby działania RS, logika i formy protestu (logika liczb, logika szkód, logika świadectwa).

6. Zjawisko instytucjonalizacji i profesjonalizacji RS i jego konsekwencje: porównanie modelu tradycyjnego z modelem profesjonalnym RS, zagrożenia biurokratyzacji.

7. Ruch społeczny a kapitał społeczny: pojęcie kapitału społecznego i wzajemne powiązania między ruchami społecznymi a kapitałem społecznym, rola nowych technologii komunikacyjnych.

8. Wpływ ruchów społecznych na system polityczny: nowe ruchy społeczne jako nowy aktor na scenie politycznej, pojęcie polityki nieinstytucjonalnej, koncepcje instrumentalnych i symbolicznych walk społecznych, wpływ ruchów na zmiany w kulturze politycznej, polityka życia.

9.Perspektywy i zagrożenia rozwoju RS w Polsce i na świecie: koncepcja nowego centralnego konfliktu społecznego A. Touraine, struktura kontekstu polskich RS (kontekst kulturowy, społeczny i polityczny).

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

1. Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa , Kraków 2002, s. 148-176.

2. Wnuk-Lipiński E., Socjologia Życia publicznego, Warszawa 2005, s. 211-232.

3. Rucht D., Wpływ kontekstów narodowych na strukturę ruchów społecznych: przekrój porównawczy według typów ruchu i krajów w: Siemieńska R. (red.), Aktorzy życia publicznego. Płeć jako czynnik różnicujący, s. 196-212.

4. Gliński P., Polscy Zieloni, Warszawa 1996, 17-45.

5. Offe C., Nowe ruchy społeczne: przekraczanie granic polityki instytucjonalnej* w: Władza i społeczeństwo, antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, wybór i opracowanie J. Szczupaczyński, Warszawa 1995, s. 226-232.

6.Porta D., Diani M., Ruchy społeczne. Wprowadzenie, Kraków 2009, 1-26, 188-197, 250-277.

8. Putnam R., Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych, Warszawa 2008, s. 33-43, 250-306.

9. Wchodzimy w erę kontrdemokracji, "Dziennik - Europa", nr 203, 23.02.2008. Artykuł dostępny w zasobach moodle.

LITERATURA POMOCNICZA:

1. Marczewska-Rytko M. (red), Haktywizm (cyberterroryzm, haking, protest obywatelski, cyberaktywizm, e-mobilizacja), Lublin 2014.

2. Heywood A., Politologia, 334-357.

3. Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, Kraków 2007, s. 255-278.

4. Gorlach K., Mooney P. (red.), Dynamika życia społecznego. Współczesne koncepcje ruchów społecznych, Warszawa 2008.

5. Paleczny T., Nowe ruchy społeczne, Kraków 2010.

6. Tarrow S., Walka o reformę w: Siemieńska R. (red.), Aktorzy życia publicznego. Płeć jako czynnik różnicujący, s. 185-193.

Wiedza:

EK 1 - student/ka wskazuje, opisuje i wyjaśnia wybrane koncepcje teoretyczne dotyczące ruchów społecznych.

EK 2 - student/ka identyfikuje i objaśnia charakter współczesnych ruchów społecznych oraz ich rolę i miejsce w przestrzeni społeczno-politycznej.

Umiejętności:

EK 3 - student/ka posługuje się podstawowymi pojęciami i modelami badawczymi analizując bieżącą aktywność ruchów społecznych w Polsce i na świecie.

ECTS [1 ECTS = 30(25) godz.]:

udział w wykładzie: 30 godz.

przygotowanie do zajęć: 15 godz.

przygotowanie do testów: 15 godz.

suma godzin: 60 [60/30(25)=2]

liczba ECTS: 2

Kryteria oceniania

Wiedza:

EK 1 - student/ka wskazuje, opisuje i wyjaśnia wybrane koncepcje teoretyczne dotyczące ruchów społecznych.

- na ocenę 2 (ndst): nie umie wskazać i opisywać wybranych koncepcji teoretycznych dotyczących ruchów społecznych;

- na ocenę 3 (dst): poprawnie wskazuje i opisuje zaledwie elementy poznanych teorii ruchów społecznych;

- na ocenę 4 (db): poprawnie wskazuje, opisuje i wyjaśnia poznane koncepcje teoretyczne dotyczące ruchów społecznych;

- na ocenę 5 (bdb): poprawnie wskazuje, opisuje, wyjaśnia poznane koncepcje teoretyczne, jak również potrafi zaprezentować swoją wiedzę na zajęciach i poprzez zadania e-learningowe.

EK 2 - student identyfikuje i objaśnia charakter współczesnych ruchów społecznych oraz ich rolę i miejsce w przestrzeni społeczno-politycznej.

- na ocenę 2 (ndst): nie potrafi w najprostszy sposób zidentyfikować i objaśnić charakteru współczesnych ruchów społecznych;

- na ocenę 3 (dst): poprawnie identyfikuje charakter współczesnych ruchów społecznych, bez umiejętności ich interpretacji;

- na ocenę 4 (db): poprawnie identyfikuje i objaśnia charakter współczesnych ruchów społecznych oraz interpretuję ich rolę i miejsce w przestrzeni społeczno-politycznej;

- na ocenę 5 (bdb): poprawnie identyfikuje, objaśnia charakter współczesnych ruchów społecznych oraz interpretuje ich rolę i miejsce w przestrzeni społeczno-politycznej. Ponadto potrafi zaprezentować swoją wiedzę na zajęciach i poprzez zadania e-learningowe.

Umiejętności:

EK 3 - student/ka posługuje się podstawowymi pojęciami i modelami badawczymi analizując bieżącą aktywność ruchów społecznych w Polsce i na świecie.

- na ocenę 2 (ndst): nie potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami;

- na ocenę 3 (dst): poprawnie posługuje się zaledwie kilkoma podstawowymi pojęciami i modelami badawczymi;

- na ocenę 4 (db): poprawnie posługuje się podstawowymi pojęciami i modelami badawczymi;

- na ocenę 5 (bdb): poprawnie posługuje się podstawowymi pojęciami i modelami badawczymi, samodzielnie analizując bieżącą aktywność ruchów społecznych.

Metody oceniania: Sposobem weryfikacji zdobytej wiedzy są dwa pisemne kolokwia (80% oceny) oraz aktywność podczas zajęć, w tym również wykonanie zadań na moodle (20% oceny).