System instytucjonalny UE

podstawowy

Wiedza: EL_W08

Umiejętności: EL_U01, EL_U03

Poziom przedmiotu: podstawowy

Cele przedmiotu:

Przedmiotem kursu jest zapoznanie studentów z systemem instytucjonalnym Unii Europejskiej. W trakcie zajęć studenci będą poznawać: genezę, podstawy prawne działania, proces kształtowania składu, tryb funkcjonowania, kompetencje instytucji UE oraz ich rolę w systemie politycznym UE z uwzględnieniem zmian wprowadzonych przez Traktat z Lizbony. Studenci zostaną zapoznani również z relacjami między instytucjami unijnymi i narodowymi oraz znaczeniem Polski w ramach instytucji wspólnotowych.

Uwaga: w ramach zajęć nie będą szczegółowo omawiane procesy decyzyjne w Unii Europejskiej. Problematyka ta będzie przedmiotem osobnych zajęć.

Wymagania wstępne:

Przedmioty, które należy zaliczyć wcześniej: Nauka o polityce, Nauka o prawie, Wstęp do europeistyki, Historia integracji europejskiej.

Treści merytoryczne:

Zagadnienia podejmowane na zajęciach to:

1) Rada Europejska - geneza, podstawa prawna działania, charakter instytucji, skład, posiedzenia, tryb prac, sposób podejmowania decyzji; zadania; zmiany Traktatu Lizbońskiego

2) Rada Unii Europejskiej - geneza, charakter instytucjonalny, zadania, skład, organizacja wewnętrzna i jednostki pomocnicze, posiedzenia Rady - przebieg i przygotowanie, tryb podejmowania decyzji; zmiany Traktatu z Lizbony

3) COREPER - geneza, struktura, kompetencje, sposób funkcjonowania

4) Parlament Europejski - historia instytucjonalna, skład, sposób powoływania, charakter mandatu, struktura i organizacja wewnętrzna, tryb podejmowania decyzji; kompetencje; zmiany Traktatu z Lizbony

5) Komisja Europejska (Kolegium Komisarzy i służby Komisji) - geneza, funkcja w systemie instytucjonalnym UE, zadania i kompetencje, skład i sposób wewnętrznej organizacji; procedura powoływania Komisji; tryb działania, zasada kolegialnej odpowiedzialności, zasada bezstronności i niezależności; rola przewodniczącego Komisji; zmiany Traktatu z Lizbony

6) Rzecznik Praw Obywatelskich - geneza i charakter instytucji, sposób powoływania, zadania.

7) Europejski Inspektor Ochrony Danych - geneza i charakter instytucji, sposób powoływania, zadania.

8) Organy sądowe - geneza i prawne podstawy działania, skład i sposób mianowania, tryb funkcjonowania, status członków, zakres jurysdykcji; postępowanie przed sądami unijnymi, zmiany Traktatu z Lizbony

9) Organy finansowe - geneza, uwarunkowania ustanowienia instytucji, funkcje, skład i status członków, struktura wewnętrzna i organizacja pracy

10) Organy doradcze - geneza i przesłanki powołania instytucji, skład, sposób powoływania i status członków, struktura wewnętrzna i organizacja pracy, funkcje, zmiany Traktatu z Lizbony

11) Agencje - funkcje, struktura wewnętrzna i organizacja pracy, sposób działania, zadania poszczególnych agencji

12) System instytucjonalny Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa - geneza i uwarunkowania powołania instytucji, rola instytucji wspólnotowych w ramach WPZiB, organy sui generis, zmiany Traktatu z Lizbony

13) System instytucjonalny w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości Unii Europejskiej - geneza i uwarunkowania powołania instytucji, rola instytucji wspólnotowych w PWBiSUE, struktury sui generis, zmiany Traktatu z Lizbony

14) Funkcjonariusze wspólnotowi: status prawny, wymagania kwalifikacyjne, proces rekrutacji. Personel tymczasowy, agencyjny i pomocniczy.

Obowiązkowa:

1) A. Doliwa-Klepacka, Z. M. Doliwa-Klepacki, Struktura organizacyjna (instytucjonalna) Unii Europejskiej, Temida2, Białystok 2009

2) J. Galaster, A. Szczerba-Zawada, Procedury decyzyjne UNii Europejskiej, Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Warszawa 2015

3) M. Górka, System instytucjonalny Unii Europejskiej, Instytut Wydawniczy Euro Prawo, Wydanie 2, Warszawa 2010

4) M. Hartlapp, J. Metz, C. Rauh, Which policy for Europe? Power conflict inside the European Commission, Oxford University Press, Oxford 2014

5) K. Ławniczak, Rada Unii Europejskiej. Organizacja i sposób działania, WDiNP UW, Warszawa 2014, http://www.wydawnictwo.wdinp.uw.edu.pl/zasoby/pliki/ebook/zam%20srodek%20704%20%C5%82awniczak%20rada%20unii%20europejskiej%20druk.pdf

6) D. Panke, C. Honnige, J. Gollub, Consultative committees in the European Union. No vote - no influence?, ECPR Press, Colchester 2015

7) John Peterson and Michael Shackleton, The Institutions of the European Union, 3 edition, OUP Oxford 2012

8) Dermot Hodson and John Peterson, The Institutions of the European Union, 4 edition, OUP Oxford 2017

9) Uwe Puetter, The European Council and the Council. New intergovernmentalism and institutional change, Oxford University Press, Oxford 2014

Uzupełniająca:

1) Wersje skonsolidowane Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz.U. C 83 z 30.03.2010,

http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ:C:2010:083:SOM:PL:HTML

2) J. McCormick, Understanding the European Union. A Concise Introduction, Palgrave Macmillan, Houndmills - New York 2008

3) J. Ruszkowski, Wstęp do studiów europejskich. Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007

4) J. Barcz (oprac.), Podstawy prawne Unii Europejskiej. Traktat z Lizbony, Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Wydanie 2

5) J. Barcz, Przewodnik po Traktacie z Lizbony. Traktaty stanowiące Unię Europejską, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2008

6) A. Wierzchowska, System instytucjonalny Unii Europejskiej, Warszawa 2008

7) J. Barcik, A. Wentkowska, Prawo Unii Europejskiej z uwzględnieniem Traktatu z Lizbony, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2008

8) A. Wróbel (red.), Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Tom III, Lex, Warszawa 2010

9) J. Domagała, Integracja Polski z Unią Europejską, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008

10) M. Kenig-Witkowska (red.), A. Łazowski, R. Ostrihansky, Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2008

11) M. Witkowska, Zasady funkcjonowania Unii Europejskiej, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008

Wiedza:

EK 1 – student posiada podstawową wiedzę o instytucjach głównych i doradczych systemu instytucjonalnego Unii Europejskiej, zna podstawy traktatowe; zna sposób ich powoływania, skład, sposób wewnętrznej organizacji, funkcje.

EK 2 – student posiada wiedzę na temat, w których instytucjach ścierają się interesy narodowe a które reprezentują interes wspólnotowy; posiada wiedzę o trybie podejmowania przez nich decyzji; posiada wiedzę o relacjach między poszczególnymi instytucjami i stopień współzależności między nimi.

Umiejętności:

EK 3 – student rozumie i potrafi wyjaśnić specyfikę i oryginalność integracji europejskiej i stworzonego w Unii Europejskiej systemu decyzyjnego i instytucjonalnego. Prawidłowo wyjaśnia mechanizmy funkcjonowania wspólnot lokalnych i państwowych w kontekście Unii Europejskiej. Potrafi klasyfikować prawidłowe i nieprawidłowe działania instytucji oraz ich przedstawicieli.

EK 4 – student rozumie relacje między obywatelem a europejskimi (narodowymi i ponadnarodowymi) instytucjami politycznymi; umie określić i wskazać podstawowe drogi artykulacji oczekiwań społecznych oraz grup interesu, pozwalające wpływać na proces decyzyjny na poziomie krajowym lub europejskim.

EK 5 – student potrafi dotrzeć do potrzebnych mu informacji i dokumentów Unii Europejskiej. Sprawnie porusza się w systemie informacji dostępnych w serwisach internetowych UE.

Kompetencje:

EK 6 – student potrafi wykazywać się przedsiębiorczością w działaniu.

EK 7 – student posiadł kompetencję samodzielnego organizowania zadań powierzonych, skuteczne je realizuje.

ECTS [1 ECTS = 30 godz.]:

udział w wykładzie: 22,5 godz.

konsultacje: 7,5 godz.

samodzielna lektura: 15 godz.

przygotowanie do egzaminu: 45 godz.

suma godzin: 90 [90/30=3]

liczba ECTS: 3

Metody oceny: egzamin na koniec semestru

Kryteria oceniania:

EK 1 i EK2:

- na ocenę 2 (ndst.): student nie posiada podstawowej wiedzy o instytucjach UE, nie zna sposobu ich powoływania, składu, sposobu wewnętrznej organizacji, trybu podejmowania wewnątrz nich decyzji, kompetencji.

- na ocenę 3 (dst.): student zna w stopniu podstawowym instytucje UE: sposób ich powoływania, skład, sposób wewnętrznej organizacji, tryb podejmowania wewnątrz nich decyzji, kompetencje.

- na ocenę 4 (dobrą): student ma pogłębioną wiedzę o instytucjach UE: sposobie ich powoływania, składzie, sposobie wewnętrznej organizacji, trybie podejmowania wewnątrz nich decyzji, kompetencji, zależności między instytucjami.

- na ocenę 5 (bardzo dobrą): student ma pogłębioną wiedzę o instytucjach UE: posiada wiedzę na temat, w których instytucjach ścierają się interesy narodowe a które reprezentują interes wspólnotowy; zna podstawy traktatowe poszczególnych instytucji, sposób ich powoływania, skład, sposób wewnętrznej organizacji, tryb podejmowania wewnątrz nich decyzji, kompetencje, zależności między instytucjami.

EK3, EK4 i EK5:

na ocenę 2 (ndst) – student nie potrafi zaklasyfikować prawidłowego i nieprawidłowego działania instytucji oraz ich przedstawicieli; nie rozumie relacji między obywatelem a instytucjami UE; nie umie wskazać podstawowych dróg artykulacji oczekiwań społecznych oraz grup interesu.

na ocenę 3 (dst.) - student potrafi zaklasyfikować prawidłowe i nieprawidłowe działania instytucji oraz ich przedstawicieli; rozumie relacje między obywatelem a instytucjami UE; umie wskazać podstawowe drogi artykulacji oczekiwań społecznych oraz grup interesu.

na ocenę 4 (dst.) - student potrafi ocenić i zaklasyfikować prawidłowe i nieprawidłowe działania instytucji oraz ich przedstawicieli; rozumie relacje między obywatelem a instytucjami UE; umie wskazać podstawowe drogi artykulacji oczekiwań społecznych oraz grup interesu, potrafi dotrzeć do potrzebnych mu informacji i dokumentów Unii Europejskiej. Sprawnie porusza się w systemie informacji dostępnych w serwisach internetowych UE.

na ocenę 5 (bdb) - student potrafi ocenić i zaklasyfikować prawidłowe i nieprawidłowe działania instytucji oraz ich przedstawicieli; umie analizować kazusy dotyczące mechanizmów funkcjonowania instytucji UE; rozumie relacje między obywatelem a instytucjami UE; umie wskazać podstawowe drogi artykulacji oczekiwań społecznych oraz grup interesu, potrafi dotrzeć do potrzebnych mu informacji i dokumentów Unii Europejskiej. Sprawnie porusza się w systemie informacji dostępnych w serwisach internetowych UE.

EK6 i EK7:

na ocenę 2 (ndst.) - student nie ma świadomości profesjonalizmu w trakcie wykonywania pracy.

ocenę 3 (dst.) - student ma świadomość profesjonalizmu w trakcie wykonywania pracy.

na ocenę 4 (db) - student ma świadomość i stara się stosować profesjonalizm w trakcie wykonywania pracy; posiadł kompetencję samodzielnego organizowania zadań powierzonych, skuteczne je realizuje.

na ocenę 5 (bdb) - student zachowuje profesjonalizm w trakcie wykonywania pracy; posiadł kompetencję samodzielnego organizowania zadań powierzonych, skuteczne je realizuje; potrafi wykazywać się przedsiębiorczością w działaniu.