Political system of the EU

Celem wykładu jest pokazanie, że Unia Europejska posiada wiele atrybutów nowoczesnego systemu politycznego, że zasadne jest wykorzystywanie teorii politologicznych do zrozumienia sposobu, w jaki działa UE, choć z drugiej strony system polityczny UE nie w pełni jest podobny do państwowego systemu politycznego, inaczej mówiąc, ma swoisty charakter. W trakcie wykładu zostanie zaprezentowane, w jaki sposób można aplikować kategorie i teorie politologiczne w celu wyjaśnienia procesów zachodzących w UE oraz na czym polega swoistość systemu politycznego UE.

Treści merytoryczne:

I. WPROWADZENIE

1) Definicja systemu politycznego

2) Elementy i cechy systemu politycznego UE

3) Dwie teorie polityki UE: intergovernmentalizm i polityka ponadnarodowa

II. WEJŚCIE DO SYSTEMU

4) Koniec permisywnego konsensusu

5) Demokratyczny deficyt w UE

6) Partie narodowe i Europa

7) Partie na poziomie europejskim, grupy polityczne w PE

8) Wybory do PE, referenda

9) Modele reprezentacji interesów: pluralistyczny, korporacyjny, neo-pluralistyczny

10) Grupy interesu i decydenci w UE

11) Reprezentacja interesów biznesu w UE

12) Reprezentacja publicznego interesu, ruchy społeczne, związki zawodowe w UE

13) Reprezentacja interesu terytorialnego w UE

14) Wzory reprezentowania interesów: żądanie dostępu, zapewnienie dostępu

III. PROCES PRZETWARZANIA PRZEZ SYSTEM

15) Separacja władz w UE: wertykalna i horyzontalna

16) Teoria mocodawca-agent

17) Delegowanie pierwotne i wtórne w UE

18) Komisja Europejska jako agent

19) Kontrola państw nad KE i wymykanie się KE spod kontroli

20) Kontrola Parlamentu Europejskiego nad Komisją i Radą

21) Członkowie PE – agenci z dwoma mocodawcami

22) Tworzenie agendy w UE

23) Polityka legislacyjna, tworzenie agendy i głosowanie w Radzie

24) Bikameralna polityka w UE

25) Konstytucjonalizacja UE

26) Trybunał Sprawiedliwości UE jako agent państw lub jako niezależny aktor

27) Definicja zarządzania (governance)

28) Zarządzanie wielopoziomowe w UE; poziomy rozmyte

29) Różnica między państwem unitarnym a zarządzaniem wielopoziomowym

30) Zarządzanie i sieci polityczne w UE

31) Zarządzanie i wspólnoty epistemiczne w UE

32) Ponadnarodowy wpływ: europeizacja: definicja, kierunki, rodzaje, środki, mechanizmy

33) Pięć odmian procesów politycznych: klasyczna metoda wspólnotowa, regulacje, dystrybucja, koordynacja, intensywna międzyrządowość

34) Fazy procesu politycznego w UE: ustanawianie agendy, kształtowanie polityki, podejmowanie decyzji, implementacja, ewaluacja

35) Teorie polityk UE: model kosza na śmieci, wielostrumieniowość, model inkrementalny, koncepcja przerwanej równowagi, koalicje przekonań

IV. WYJŚCIE Z SYSTEMU

36) Polityka deregulacyjna UE: integracja rynku i liberalizacja

37) Polityka re-regulacyjna UE: ochrona środowiska i polityka społeczna

38) Wyjaśnienie polityki deregulacyjnej i re-regulacyjnej UE

39) Polityka wydatków UE: wspólna polityka rolna i polityka spójności

40) Wyjaśnienie polityki budżetowej UE

41) Polityka makroekonomiczna: sposób działania Unii Gospodarczo-Walutowej i jego wyjaśnienie

42) Polityki wewnętrzne UE i ich wyjaśnienie

43) Polityki zagraniczne UE i ich wyjaśnienie

44) Demontaż polityk

45) Wdrażanie polityk

46) Ewaluacja polityk

V. SPRZĘŻENIE ZWROTNE

1. Simon Hix, Bjorn Hoyland, The Political System of the European Union, 3rd edition, Palgrave Macmillan, New York 2011.

2. Tomasz G. Grosse, Dwupoziomowy system polityczny w Europie, "Przegląd Europejski" 2(25) 2012, s. 7-26.

3. Neill Nugent, Unia Europejska. Władza i polityka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.

4. Janusz Ruszkowski, Ponadnarodowość w systemie politycznym Unii Europejskiej, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2010.

5. Krzysztof Tomaszewski, Unia Europejska w poszukiwaniu skutecznego mechanizmu zarządzania. Analiza krytyczna modelu teoretycznego multi-level governance, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2013.

6. Helen Wallace, Mark A. Pollack, Alasdair R. Young, Policy-Making in the European Union, 7th edition, Oxford University Press, Oxford, UK 2015.

7. Esther Versluis, Mendeltje van Keulen, Paul Stephenson, Analyzing the European Union Policy Process, Palgrave Macmillan, Basingstoke, Hampshire 2011.

8. Michelle Cini (red.), Unia Europejska - organizacja i funkcjonowanie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007.

Wiedza: student posiada wiedzę jakie instytucje UE oraz inni aktorzy funkcjonują w ramach systemu politycznego UE. Zna ich interesy, preferencje, sposoby interakcji.

Umiejętności: student rozumie relacje pomiędzy poszczególnymi podmiotami funkcjonującymi w ramach systemu politycznego UE. Rozumie skąd się biorą i dlaczego mają dany kształt żądania i poparcia na wejściu do systemu politycznego UE. Rozumie, w jaki sposób system polityczny UE przetwarza żądania i poparcia, a także dlaczego z tego systemu wychodzą określone decyzje.

Punkty ECTS = 4 w tym:

- 30 godzin udział w wykładach = 2 punkty

- 20 godzin lektura literatury = 1 punkt

- 10 godzin przygotowanie się do egzaminu = 1 punkt.

Egzamin ustny na koniec. Wymagana będzie znajomość wszystkich zagadnień omówionych w trakcie wykładu. Student może rozszerzyć wiedzę w oparciu o podaną literaturę.