Sociology of unemployment

Przedmiot Socjologia bezrobocia ma na celu przekazanie studentom wiedzy o zjawisku bezrobocia: o definicjach, rodzajach, uwarunkowaniach, o źródłach danych, sposobach ich interpretacji. Ważnym zagadnieniem są poruszane kwestie dotyczące konsekwencji bezrobocia i sposobach przeciwdziałania zjawisku.

- Zjawisko bezrobocia: podstawowe zagadnienia definicyjne. Właściwości rynku pracy, sposoby definiowania bezrobocia, podstawowe mierniki, formy zjawiska

- Przyczyny bezrobocia: demograficzne, prawne, ekonomiczne, polityczne, technologiczne

- Bezrobocie w historii: na Świecie i w Polsce. Bezrobocie okresu kryzysu lat 30-tych XX wieku, bezrobocie czasów PRL, bezrobocie w Polsce po 1989 roku

- Znaczenie pracy oraz następstwa bezrobocia dla jednostki

- Bezrobocie jako kwestia społeczna, następstwa społeczne zjawiska

- Zapobieganie bezrobociu oraz sposoby łagodzenia jego następstw w Polsce i na Świecie: mechanizmy tworzenia nowych miejsc pracy, modele polityki

- Dyskurs bezrobocia

- Przyszłość pracy. Prognozy dotyczące rynku pracy.

1. Definicje bezrobocia i metody badań nad bezrobociem

Mlonek K. (1999), Bezrobocie jako przedmiot badań + Cele i metody badań, w: Bezrobocie w Polsce w XX wieku w świetle badań, Krajowy Urząd Pracy, Warszawa, s. 7-8 + 13-16.

Potasińska A. (2014), Bezrobocie – zagadnienia definicyjne, w: Bezrobocie z perspektywy socjologicznej. Skrypt dla studentów, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa, s. 7-19.

2. Rodzaje, formy i przyczyny bezrobocia

Potasińska A. (2014), Rodzaje bezrobocia + Przyczyny bezrobocia, w: Bezrobocie z perspektywy socjologicznej. Skrypt dla studentów, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa, s. 20-27 i 28-38.

Mlonek K. (1999), Cele i metody badań, w: Bezrobocie w Polsce w XX wieku w świetle badań, Krajowy Urząd Pracy, Warszawa, s. 9-16.

3. Historyczny obraz socjologicznych analiz nad bezrobociem

Znaniecki F. (1996), Socjologia bezrobotnych (tł. L. Stetkiewicz), w: Socjologia bezrobocia, (red.) T. Borkowski, A. Marcinkowski, Wydawnictwo Interart, Warszawa, s. 45-59.

Jahoda M., Lazarsfeld P.F., Zeisel H. (2007), Osada przyfabryczna + Postawa, w: Bezrobotni Marienthalu (tł. R. Marszałek), (fragmenty), Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 81-86 i 115-134.

4. Bezrobocie a praca zawodowa

Marody M. (2014), Przemiany pracy, w: Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 130-139.

Borkowski T., Marcinkowski A.S. (1996), Bezrobocie w perspektywie socjologicznej (fragment), w: Socjologia bezrobocia, (red.) T. Borkowski, A. Marcinkowski, Wydawnictwo Interart, Warszawa, s. 9-16.

5. Sytuacja pozbawienia pracy – kryzys psychologiczny

Łuka M. (2011), Bezrobocie a rozwój osoby, w: Osoba ludzka a bezrobocie. Analiza filozoficzno-pedagogiczna, Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 137-155.

Kalbarczyk A. (1999), Psychologiczne konsekwencje utraty pracy i bezrobocia, w: Organizacja. Praca. Bezrobocie, (red.) G. Kranas, Wydawnictwa UW, Warszawa, s. 7-44.

6. Stereotyp i stygmat społeczny bezrobotnego

Reszke I. (1995), Wobec bezrobocia: opinie, stereotypy (fragmenty), Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 92-114.

7. Konsekwencje bezrobocia w wymiarze społecznym (rodzina)

Lubińska-Bogacka M. (2011), Społeczno-edukacyjne problemy rodzin bezrobotnych (fragmenty), Wydawnictwo Naukowe UP im. KEN, Kraków, s. 66-102.

8. Przeciwdziałanie bezrobociu

Galec M. (2016), Bezrobocie jako czynnik warunkujący dysfunkcjonalność w rodzinie (fragment), Urząd Miasta, Chojnice, s. 51-68.

9. Pamiętniki bezrobotnych – indywidualne świadectwa sytuacji bezrobotnych

Orłowska M. (2009), Czas wolny bezrobotnych Polaków, w: Przymus bezczynności. Studium pedagogiczno-społeczne czasu wolnego osób bezrobotnych, Wydawnictwo APS, PWN, Warszawa, s. 168-272.

Budzyński A. (2003-2008), (oprac.) Pamiętniki bezrobotnych. Materiały konkursowe t. 1-8, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa (wybór).

10. Bezrobocie a rozwój technologiczny – koniec pracy?

Rifkin J. (2001), Koniec pracy + Nowa umowa społeczna, w: Koniec pracy. Schyłek siły roboczej na świecie i początek ery postrynkowej (tł. E. Kania), Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław, s. 17-30 i 298-310.

11. Historyczne i współczesne oblicza polskiego bezrobocia

Mlonek K. (1999), Bezrobocie w II Rzeczypospolitej Polskiej, w: Bezrobocie w Polsce w XX wieku w świetle badań, Krajowy Urząd Pracy, Warszawa, s. 17-65.

Mlonek K. (1999), Bezrobocie w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w: Bezrobocie w Polsce w XX wieku w świetle badań, Krajowy Urząd Pracy, Warszawa, s. 67-101.

* analiza bieżących danych zastanych: GUS, CBOS, MRPiPS itp.

Literatura dodatkowa:

Borkowski T., Marcinkowski A.S. (1996), Bezrobocie w perspektywie socjologicznej, w: Socjologia bezrobocia, (red.) T. Borkowski, A. Marcinkowski, Wydawnictwo Interart, Warszawa, s. 9-30.

Koral J. (2004), Etyczno-społeczne aspekty bezrobocia w świetle doświadczeń polskich, Agencja Wydawnicza i Reklamowa Akces, Warszawa.

Koral J. (2009), Kulturowe aspekty polskiego bezrobocia, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa.

Kozek W. (2014), Bezrobocie jako fatum rynkowe, w: Rynek pracy. Perspektywa instytucjonalna, Wydawnictwa UW, Warszawa, s. 150-177.

Kwiatkowski E. (2002), Polityka państwa wobec bezrobocia w: Bezrobocie. Podstawy teoretyczne, PWN, Warszawa, s. 229-240, 284-304.

Rakowski T. (2010), Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy. Etnografia człowieka zdegradowanego, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

Retowski S. (2012), Bezrobocie i odpowiedzialność, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Seweryński M., Wojtyła J. (2002) (red.), Społeczne aspekty bezrobocia. Skutki i przeciwdziałanie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice.

Sobczak J.B. (1998), Bezrobocie, w: Encyklopedia Socjologii t.1. (A-J), (red.) W. Kwaśniewicz, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 64-67.

Socha M., Sztanderska U. (2000), Strukturalne podstawy bezrobocia w Polsce, PWN, Warszawa.

Solak A.R. (2010), Problematyka pracy i bezrobocia w kontekście funkcjonowania rodziny, Wydawnictwo WSP TWP, Warszawa.

Ślebarska K. (2010), Wsparcie społeczne a zaradność człowieka w sytuacji bezrobocia. Studium konfrontatywne, Wydawnictwo Śląsk, Katowice.

Zalewska A.M., Jaros R. (2008), Społeczne i psychologiczne uwarunkowania bezrobocia – posiadanie przekonania a sytuacja na rynku pracy, Wydawnictwo Piątek Trzynastego, Łódź.

Wiedza:

Student posiada wiedzę o różnych sposobach definiowania zjawiska, o formach zjawiska, przyczynach, konsekwencjach oraz formach przeciwdziałania. Zna metody pozyskiwania danych dotyczących zjawiska bezrobocia w Polsce i na świecie.

Jest świadomy zróżnicowania społecznego oraz istnienia nierówności społecznych, a także ich wpływu na życie jednostek i funkcjonowanie grup społecznych.

Rozumie na czym polega specyfika analizy socjologicznej

posiada wiedzę o procesach zachodzących w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich konsekwencji w zakresie postaw w i instytucji społecznych.

Umiejętności:

Student potrafi prawidłowo interpretować dane dotyczące zjawiska. Klasyfikuje i rozpoznaje formy zjawiska i jego konsekwencje. Poddaje krytyje dyskurs dotyczący zjawiska.

Posiada umiejętność rozumienia i analizowania zjawiska bezrobocia.

Potrafi wykorzystać podstawową wiedzę teoretyczną do analizowania struktury i charakteru zjawiska bezrobocia.

Potrafi właściwie analizować przyczyny, strukturę i właściwości zjawiska bezrobocia.

Posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych w języku polskim.

Potrafi formułować proste samodzielne sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych

Potrafi samodzielnie znaleźć informacje i materiały niezbędne do przeprowadzenia prostych analiz socjologicznych, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami.

Kompetencje społeczne:

Student ma świadomość konieczności uwzględnienia współczesnych ujęć i badań dotyczących zjawiska bezrobocia.

Potrafi współdziałać i pracować w grupie poprzez realizację grupowych zadań. Dyskutuje, pracuje w zespole.

Umie dokonywać krytycznej analizy źródeł.

Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie.

Potrafi skutecznie współpracować z członkami zespołu zadaniowego.

Aktywność studenta: udział w konwersatorium (30 godz.), przygotowanie do zajęć (30 godz.)

=> na każde zajęcia studenci są zobligowani do przeczytania zadanych lektur (literatura obowiązkowa), możliwość napisania „wejściówki”;

=> poszczególne lektury zostaną rozdysponowane konkretnym osobom z poleceniem sporządzenia prezentacji (każde wystąpienie to 2 pkt. (max. 4 wystąpienia);

=> w prezentacji, oprócz zadanych lektur, można też wykorzystać inne źródła albo osobiste doświadczenia;

=> prezentacje powinny spełniać kilka warunków: muszą być raczej mówione, a nie czytane, zalecam pamięciowe przygotowanie zadanych materiałów;

=> w uzasadnionych przypadkach prowadzący zastrzega sobie prawo do zaordynowania dodatkowej pracy w przypadku niespełnienia minimum punktowego do oceny pozytywnej.

Nie dotyczy