(in Polish) Gerontologia społeczna

Podstawowym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z problematyką starości i starzenia się. Kurs ma na celu prezentację podstawowej wiedzy z gerontologii społecznej w oparciu o aktualną literaturę przedmiotu.

1. Wprowadzenie do przedmiotu – omówienie zagadnień, literatury, zasady zaliczenia przedmiotu

2. Starość w kulturze tradycyjnej i współczesnej – wizja starości w ujęciu historycznym

3. Gerontologia społeczna jako dyscyplina naukowa – geneza i historia; rodzaje badań poznawczych; podstawowe cele i treści kształcenia osób starszych

4. Starość jako wyzwanie – perspektywa socjologii i pracy socjalnej

5. Style życia seniorów

6. Społeczne teorie starzenia się – teoria aktywności, wycofania, modernizacji, kontynuacji

7. Biologiczne starzenie się człowieka - Wartości, jakie wnosi starość w życie człowieka; Naturalne biologiczne starzenie się

8. Człowiek stary jako konsument - Gospodarstwo domowe osób starszych; Konsumpcja; Potrzeby społeczne; Rynki dóbr i usług dla ludzi starych; postawy konsumenckie

9. Aktywne starzenie się – idea, koncepcja, założenia, obszary, wsparcie strategii

10. Polityka rynku pracy wobec osób w wieku 60 lat i więcej, działania na rzecz aktywności zawodowej osób starszych i przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na wiek

11. Aktywność społeczna osób starszych – formy i znaczenie aktywności społecznej, dobre praktyki aktywizacji i aktywności seniorów,

12. Edukacja seniorów w Polsce i na świecie – historia edukacji, specyfika uczenia się osób starszych, idea UTW, media wobec starzenia się ludności

13. Gerontofobia – stereotypy i uprzedzenia

14. Kiedyś będę seniorem – oczekiwania, wyzwania, możliwości

15. Zaliczenie przedmiotu

Literatura obowiązkowa:

1. Szarota Z., Gerontologia społeczna i oświatowa. Zarys problematyki, Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2004;

2. Szarota Z., Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2010

3. Szatur-Jaworska Barbara, Błędowski Piotr, Podstawy gerontologii społecznej, Warszawa 2006;

4. Worach-Kardas H., Starość w cyklu życia. Społeczne i zdrowotne oblicza późnej dorosłości. Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”. Katowice 2015

5. Wawrzyniak J. K., Chabior A., Fabiś A., Ludzka starość. Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej, Wydawnictwo Impuls, Warszawa 2015

Literatura uzupełniająca:

1. Zrałek M. red., Przestrzenie starości, Oficyna Wydawnicza Humanitas, Sosnowiec 2012

2. Bugajska B., Timoszyk-Tomczak C., Podróż w czasie. Warsztat rozwoju osobistego osób starszych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2014

3. Kowaleski J. T.,Szukalski P., Starzenie się ludności Polski. Między demografią a gerontologią społeczną, Łódź 2008;

4. Czerniawska O., Szkice z andragogiki i gerontologii, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2007;

5. Leszczyńska-Rejchert A., Człowiek starszy i jego wspomaganie w stronę pedagogiki starości, Wyd. UWM, Olsztyn 2010

6. Czekanowski P., Społeczne aspekty starzenia się ludności w Polsce, Gdańsk 2012.

7. Makuch M., Maroń M., Osoby starsze w społeczeństwie społeczeństwo wobec osób starszych, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2011.

8. Ray M., Philips J., Praca socjalna ze starszymi ludźmi, Instytut Rozwoju Służb Społecznych, Warszawa 2014

9. A. Szczurek-Boruta, B. Chojnacka-Synaszko (red.), Człowiek w przestrzeni lokalnej – dobre praktyki wspierania rozwoju, aktywizacji i integracji społecznej osób starszych, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014

10. Błachnio A., Starość non profit: wolontariat na Uniwersytetach Trzeciego Wieku w Polsce i na świecie, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2012

11. M. Kuchcińska (red.), Edukacja do i w starości, Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2008

12. E. Bojanowska, M. Kawińska, Personalistyczna wizja starości, Wyd. PALLOTINNUM, Poznań 2020

13. M. Kawińska, Kobiety i mężczyźni wobec starości i starzenia się, w: Kobiece i męskie konteksty życia, red. O. Kotowska-Wójcik, K. Uklańska, Wydawnictwo RYS, Poznań 2020, s. 81 – 104.

14. M. Kawińska, Poradnictwo i wsparcie osób starszych wobec idei aktywnego starzenia się w: Poradnictwo w dyskursie interdyscyplinarnym, red. B. Szluz, A. Szluz, WUR, Rzeszów 2018, s. 85-100.

15. M. Kawińska, Aktywność edukacyjna seniorów a koncepcja aktywnego starzenia się, w Studia Socialia Cracoviensia, 1 (2018), nr 18, s. 42-56.

16. M. Kawińska, Rozwój srebrnej gospodarki w Polsce w warunkach starzejącego się społeczeństwa, w E. Bojanowska, M. Kawińska red., Praca socjalna wobec wyzwań współczesności, t. 3, Kontrast 2017, s. 195-209

17. M. Kawińska, Opieka nad osobami starszymi. Familizacja czy wsparcie instytucjonalne?, w Studia nad rodziną (38)/2016 s. 125-141

18. M. Kawińska, Partycypacja społeczna seniorów. Nowe oblicze starzejącej się populacji? w E. Bojanowska, M. Kawińska red., Praca socjalna wobec wyzwań współczesności, t. 2, Kontrast 2016, s. 215 - 229

19. M. Kawińska, Starzenie się społeczeństwa europejskiego – narzędzia pomiaru, w Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, nr 14 (1), Wydawnictwo Naukowe UKSW 2016, s. 25-36.

20. M. Kawińska, Familizacja opieki nad starszymi. Konflikt pokoleń czy integracja międzypokoleniowa?, w E. Bojanowska, M. Kawińska red., Praca socjalna wobec wyzwań współczesności, t. 1, Kontrast 2015, s. 105 - 123

21. M. Kawińska,Aktywizacja zawodowa seniorów a potrzeby współczesnego społeczeństwa, w J. Krzyszkowski red., Praca socjalna w poszukiwaniu tożsamości, Wydawnictwo APS, Warszawa 2015, s. 367-379.

Wiedza:

Ma wiedzę o człowieku jako podmiocie rozwijającym się wśród innych i przekształcającym rzeczywistość, zna i rozumie koncepcję zmiany i wzmocnienia w pracy socjalnej oraz zasady projektowania i generowania zmiany w położeniu jednostek, grup i środowisk.

Zna i rozumie koncepcję bio - socjo -kulturową rozwoju człowieka, posiada wiedzę o źródłach i naturze różnorodnych problemów człowieka (sytuacje trudne, kryzysowe, krytyczne)

Posiada wiedzę na temat środowisk, grup i więzi społecznych (rodzinnych, ekonomicznych, kulturalnych, politycznych, prawnych) istotnych dla pracy socjalnej w kontekście osób starszych.

Umiejętności:

Dostrzega, nazywa i interpretuje zjawiska społeczne; analizuje ich powiązania z różnymi obszarami działalności socjalnej.

Potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania ludzkich zachowań, diagnozowania i prognozowania sytuacji; potrafi analizować uwarunkowania kulturowe, polityczne, psychologiczne, prawne, gospodarcze sytuacji osób starszych, rodzin, społeczności.

Kompetencje:

Dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności

Opis ECTS:

Udział w konwersatorium - 30 godzin

Konsultacje - 15 godzin

Przygotowanie do zaliczenia - 45 godzin

Łącznie 90 godzin / 30 = 3

Uczestnictwo w zajęciach obowiązkowe (dopuszcza się dwie nieobecności w semestrze)

opanowanie materiału nauczania oraz pracy własnej studenta

egzamin pisemny - test i pytania otwarte 80%

aktywność 20%

ocena bdb - 91% i więcej

ocena db - 76% - 90%

ocena dst - 60% - 75%