Socjologia religii

nauki socjologiczne

średnio-zaawansowany

SO1_W03, SO1_W06, SO1_W07, SO1_W09; SO1_U03, SO1_U07; SO1_K02

podstawowa wiedza z socjologii ogólnej.

Podstawowym celem wykładu jest przekazanie uczestnikom wiedzy na temat religii jako faktu społecznego i jego wpływu na rozwój jednostek oraz społeczeństw, począwszy od tych tradycyjnych poprzez nowoczesne aż po informacyjne. Dlatego też zaprezentowana zostanie bogata literatura przedmiotu, zarówno ta o problematyce teoretycznej, jak i metodologicznej, a także wyniki aktualnych badań socjologicznych, które pozwalają na prześledzenie zmian (ciągłości) zachodzących w postawach jednostek wobec religii we współczesnym świecie (głównie w Polsce). W obszarze tym zwrócona zostanie uwaga na zjawisko instytucjonalizacji oraz prywatyzacji religii, jak również sekularyzacji w kontekście zmian, jakie niesie od lat postępujący pluralizm społeczno-kulturowy. Przybliżenie wybranych przedstawicieli socjologii religii, a także klasycznych oraz współczesnych teorii socjologicznych oraz próby zdefiniowania religii zamykają część teoretyczną wykładu. Część metodologiczna obejmie zagadnienie operacjonalizacji pojęcia religijność, będącą funkcją religii, która czyni koniecznym przedstawienie zestawu parametrów i wskaźników umożliwiających zdiagnozowanie występowania i natężenia religijności w danym społeczeństwie. Ponadto, odpowiemy sobie na pytanie o konieczności prowadzenia badań zarówno ilościowych, jak i jakościowych - ukazujące aktualną sytuację jednostek oraz instytucji religijnych i świeckich, na których wpływ posiadają dynamiczne przeobrażenia społeczno-kulturowe - pozwalających na formułowanie diagnoz oraz budowy prognoz. Część uzupełniającą wypełnią zagadnienia dotyczące, socjologii duchowości, civil religion, sekt oraz różnych denominacji, tak w Polsce, jak i na świecie. Dodatkowo zaś zagadnienie doświadczenia religijnego (W. James), jako kategorii socjologicznej w teoretycznych i empirycznych poszukiwaniach badawczych.

Student nabywa kompetencji teoretycznych i metodologicznych w obszarze socjologii religii, opisywanej tu jako fakt społeczny. Potrafi wyjaśnić, czym zajmuje się ta subdyscyplina naukowa, jaka jest jej przydatność w uprawianiu socjologii w ogóle, zna jej genezę i głównych przedstawicieli, umie odnieść się krytycznie do poznanych definicji religii (np. funkcjonalnych i substancjalnych) oraz wyjaśnić, na czym polega jej instytucjonalizacja i czym charakteryzuje się jej prywatyzacja. Ponadto, na podbudowie zdobytej wiedzy teoretycznej i metodologicznej potrafi zbudować narzędzie badawcze - niezbędne w badaniach ilościowych oraz jakościowych - diagnozujące stan religijności i na podstawie uzyskanego materiału empirycznego rozpoznać i opisać procesy jej przemian. Jednocześnie, wykład dostarcza umiejętności rozróżnienia socjologii religii od uprawianej od niedawna socjologii duchowości oraz pozwala prawidłowo naszkicować obraz funkcjonujących instytucji religijnych w społeczeństwach i wyjaśnić ich oddziaływanie na różne obszary ich funkcjonowania, np. w obszarze ekonomicznym.

ECTS

Udział w wykładzie 30 godz.

Przygotowanie do egzaminu 30 godz.

Lektura tekstów 15 godz.

Suma godzin 75 = 3 ECTS

SUMA GODZIN 60 [60:20=3]

LICZBA ECTS - 3

Na ocenę bardzo dobrą student bardzo dobrze zna treść wykładu, aktywnie uczestniczy w zajęciach oraz zna treść zadanej literatury przedmiotu. Ponadto, bardzo dobrze zna metody badawcze wykorzystywane w socjologicznych badaniach nad religią i religijnością, a także zna procesy przemian religii i instytucji religijnych i ich społeczne uwarunkowania. Potrafi analizować przyczyny i przebieg procesów socjo-religijnych.

Na ocenę dobrą student dobrze zna treść wykładu, wykazuje się dobrą aktywnością na zajęciach oraz zna treść zadanej literatury przedmiotu. Ponadto, dobrze zna metody badawcze wykorzystywane w socjologicznych badaniach nad religią i religijnością, a także zna procesy przemian religii i instytucji religijnych i ich społeczne uwarunkowania. Potrafi analizować przyczyny i przebieg procesów socjo-religijnych.

Na ocenę dostateczną student dostatecznie zna treść wykładu, biernie uczestniczy w zajęciach i w ograniczonym zakresie zna treść zadanej literatury przedmiotu. Ponadto, zna metody badawcze wykorzystywane w socjologicznych badaniach nad religią i religijnością, a także zna procesy przemian religii i instytucji religijnych i ich społeczne uwarunkowania. Dostatecznie potrafi analizować przyczyny i przebieg procesów społecznych w kontekście religii.