Profilaktyka społeczna i terapia uzależnień

pedagogika

podstawowy

NRM_W04, NRM_W18,

NRM_W20, NRM_U01,

NRM_U02, NRM_K03,

NRM_K05

Wiedza z zakresu rodzinnych i pozarodzinnych uwarunkowań zachowań ryzykownych, w szczególności wśród dzieci i młodzieży.

CELE I ZAŁOŻENIA ZAJĘĆ

• Prezentacja interdyscyplinarnej wiedzy dotyczącej profilaktyki społecznej jako zespołu oddziaływań zapobiegawczych na różnych poziomach oraz krytyczna analiza dyskursu na temat ich skuteczności i efektywności.

• Zapoznanie studentów z podstawami wiedzy na temat mechanizmów uzależnień oraz ich charakteru.

• Przedyskutowanie możliwości klasyfikowania/różnicowania uzależnień, teoretycznych sposobów ich wyjaśniania oraz możliwości przeciwdziałania uzależnieniom.

(1) Zajęcia organizacyjne; Cel zajęć – założenia i wymagania – organizacja zajęć – treści zajęciowe – zasady zaliczanie

(2) Czym jest (psycho)profilaktyka społeczna? Zbliżenie definicyjne – poziomy profilaktyki – rodzaje profilaktyki – odbiorcy/adresaci

(3) Wybrane modele oddziaływań profilaktycznych. Modelowanie pożądanych zachowań – modyfikowanie oczekiwań – modyfikacja subiektywnych norm – budowanie więzi

(4) Młodzież jako cel działań profilaktycznych. Młodzież jako grupa wysokiego ryzyka – uwarunkowania środowiskowe – strategie oddziaływań

(5) (Pycho)Profilaktyka w szkole Strategie – możliwości – uwarunkowania ramowe – programy i ich realizacja

(6) Znaczenie rozwoju osobistego. Perspektywa poznawczo-behawioralna w profilaktyce – postrzeganie siebie i innych – strategie działania – kontrola poznawcza

(7) Skuteczność psychoprofilaktyki. Wnioski i rezultaty ewaluacji programów profilaktycznych

(8) Uzależnienia – rodzaje, mechanizmy, wyjaśnienia . Zbliżenia definicyjne – mechanizmy – przebieg uzależnienia – diagnozowanie/rozpoznawanie uzależnień

(9) Uzależnienia jako przedmiot dociekań naukowych. Wybrane podejścia, teorie i koncepcje wyjaśniające uzależniania

(10) Uzależnienia od substancji psychoaktywnych Klasyfikacje – definicje – rodzaje substancji psychoaktywnych oraz ich charakterystyka

(11) Uzależnienie od alkoholu. Charakterystyka – przebieg – czynniki ryzyka – skutki i konsekwencje

(12) Uzależnienia czynnościowe – charakterystyka. Definiowanie – klasyfikowanie – wyjaśnianie – znaczenie

(13) Uzależnienie od Internetu jako przykład uzależnienia czynnościowego. Nowe uzależnienia i ich znaczenie – charakterystyka uzależnienia od Internetu – uwarunkowania i przebieg – rozpoznanie i diagnoza

(14) Powtórzenie materiału. Przegląd i przedyskutowanie poruszanych zagadnień

(15) Zaliczenie

• Gaś Z. (1993), Profilaktyka uzależnień. Warszawa: WSiP.

• Gaś Z. (1995), Pomoc psychologiczna dzieci i młodzieży. Warszawa: WSiP, 1995

• Urban, B. Stanik, J. M. (2007), Uzależnienia - alkoholizm, narkomania, palenie tytoniu. Profilaktyka, terapia i resocjalizacja. [w]: Resocjalizacja : teoria i praktyka pedagogiczna. T. 2 / red. nauk. Bronisław Urban, Jan M. Stanik. - Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2007. - S. 20-56 :

• Ostrowska K.; Tatarowicz, J. (1996), Zanim w szkole będzie źle - profilaktyka zagrożeń. Warszawa: CMPPP.

• Jedrzejko, M. (red.) (2009), Narkomania. Spojrzenie wieloaspektowe. Pułtusk – Warszawa: AH im. A. Gieysztora.

• Jędrzejko, M., Kowalski M., Rosik P. (2014), Uzależnienia behawioralne. Konteksty medyczno–socjologiczno–pedagogiczne. Radom: Karan.

• Jedrzejko, M. (red.) (2009) Współczesne teorie i praktyka profilaktyki uzależnień chemicznych i nie chemicznych. Warszawa: Fundacja Pedagogium.

• Kulesza M., Surzykiewicz J. (Red.) (2013) Coaching społeczny. Innowacyjne techniki i narzędzia wsparcia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Warszawa, Difin 2013.

• Kulesza M., Surzykiewicz J. (2013). Coaching społeczny. W poszukiwaniu efektyw-nych form wsparcia osób w trudnych sytuacjach życiowych. Warszawa: Difin 2013.

• Ostaszewski K. (2003), Skuteczność profilaktyki używania substancji psychoaktywnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

• Lalak D., Pilch T. (1999) Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej. Warszawa: Żak. Hasła: "Profilaktyka społeczna", "Promocja zdrowia", "Wsparcie społeczne", "Środowisko/środowisko lokalne".

• Zajączkowski K. (2003), Uzależnienia od substancji psychoaktywnych.WSiP, Warszawa 2003.

WIEDZA

EK_1 ma uporządkowaną, interdyscyplinarną wiedzę na temat problematyki uzależnień w rodzinie

EK_2 ma wiedzę na temat projektowania ścieżki własnego rozwoju i ustawicznego rozwoju w kontekście uzależnień oraz ich zapobiegania

EK_3 ma podstawową wiedzę dotyczącą zdrowia psychicznego i jego uwarunkowań indywidualnych i społecznych oraz podstaw terapii w odniesieniu do sytuacji uzależnień w rodzinie

UMIEJĘTNOSCI

EK_4

potrafi integrować wiedzę teoretyczną z zakresu nauk o rodzinie w celu rozpoznawania analizowania i interpretowania problemów małżeńskich i rodzinnych zwiąaznych z uzależnieniami

EK_5

potrafi samodzielnie rozpoznać i dokonać oceny sytuacji rodziny oraz zaproponować działania profilaktyczne i pomocowe w kontekście sytuacji uzależnień

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

EK_6

ma pozytywne nastawienie do ustawicznego nabywania wiedzy z zakresu nauk o rodzinie i budowania warsztatu pracy specjalisty ds. małżeństwa i rodziny w tym w związku z problematyką uzależnień

EK_7

ma pogłębioną świadomość roli pracy zespołowej w instytucjach zajmujących się służbą rodzinie w odniesieniu do działań profilaktycznych

EK_8

posiada umiejętność projektowania i podejmowania działań indywidualnych i zespołowych na rzecz zapobieganiu sytuacjom uzależnień w rodzinie

Metody realizacji i weryfikacji:

Efekty wiedzy:

Realizacja: metody dydaktyczne – wykład informacyjny, prezentacja multimedialna, indywidualna lektura literatury przedmiotu

weryfikacja: egzamin, przygotowanie do kolejnych wykładów oraz aktywny w nich udział

Efekty umiejętności:

Realizacja: metody dydaktyczne – wykład, dyskusja moderowana, lektura literatury przedmiotu

weryfikacja - obserwacja pracy i aktywności studentów podczas zajęć, egzamin

Efekty kompetencji społecznych:

Realizacja: metody dydaktyczne – dyskusja, lektura literatury przedmiotu

weryfikacja – obserwacja pracy i aktywności studentów podczas zajęć, bieżąca informacja zwrotna

Zaliczenie wymaga:

1. Aktywnego uczestnictwa w zajęciach i przygotowania na zajęcia

2. Pozytywnej oceny egzaminu w formie testu wielokrotnego wyboru (min. 50% punktów)

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest

(1) Pozytywna ocena aktywności podczas zajęć (kryteria: obecność, przygotowanie się, częstość i trafność wypowiedzi, aktywność)

EGZAMIN NA PLATFORMIE MOODLE (min. 50% punktów ocena dostateczna (3,0)

60% - 3,5

70% - 4,0

80% - 4,5

85% - 5,0

Wiedza (EK 1-3):

Ocena 2 (ndst) – student nie posiada podstawowej wiedzy z zakresu problematyki uzależnień w środowisku rodzinnym; nie potrafi projektować ścieżek rozwoju własnego w kontekście zagrożeń uzależnieniom; nie posiada podstawowej wiedzy w zakresie zdrowotnych i społecznych uwarunkowań uzależnień w rodzinie

Ocena 3 (dst) – student w ograniczoną wiedzę z zakresu problematyki uzależnień w środowisku rodzinnym; w ograniczony sposób potrafi projektować ścieżki rozwoju własnego w kontekście zagrożeń uzależnieniom; posiada ograniczoną wiedzę w zakresie zdrowotnych i społecznych uwarunkowań uzależnień w rodzinie.

Ocena 4 (db) – student posiada wiedzę z zakresu problematyki uzależnień w środowisku rodzinnym; w poprawny sposób potrafi projektować ścieżki rozwoju własnego w kontekście zagrożeń uzależnieniom; posiada dobrą wiedzę w zakresie zdrowotnych i społecznych uwarunkowań uzależnień w rodzinie.

Ocena 5 (bdb) – student posiada pełną wiedzę z zakresu problematyki uzależnień w środowisku rodzinnym; w wysokim stopniu potrafi projektować ścieżki rozwoju własnego w kontekście zagrożeń uzależnieniom; posiada uszczegółowioną wiedzę w zakresie zdrowotnych i społecznych uwarunkowań uzależnień w rodzinie.

Umiejętności (EK 4-5):

Ocena 2 (ndst) – student nie posiada umiejętności integrowania i przetwarzania wiedzy w zakresie nauk o rodzinie w celu rozpoznawania, analizowania i interpretowania problemów małżeńskich i rodzinnych związanych z uzależnieniami; nie potrafi właściwie rozpoznawać sytuacji uzależnień w rodzinie i ich zagrożeń; nie potrafi planować działań profilaktycznych w odniesieniu do uzależnień w rodzinie

Ocena 3 (dst) – student w ograniczonym stopniu posiada umiejętności integrowania i przetwarzania wiedzy w zakresie nauk o rodzinie w celu rozpoznawania, analizowania i interpretowania problemów małżeńskich i rodzinnych związanych z uzależnieniami; potrafi częściowo rozpoznawać sytuacji uzależnień w rodzinie i ich zagrożeń; w podstawowy sposób potrafi planować działań profilaktycznych w odniesieniu do uzależnień w rodzinie.

Ocena 4 (db) – student posiada umiejętności integrowania i przetwarzania wiedzy w zakresie nauk o rodzinie w celu rozpoznawania, analizowania i interpretowania problemów małżeńskich i rodzinnych związanych z uzależnieniami; potrafi poprawnie rozpoznawać sytuacji uzależnień w rodzinie i ich zagrożeń; poprawnie potrafi planować działań profilaktycznych w odniesieniu do uzależnień w rodzinie.

Ocena 5 (bdb) – student posiada zaawansowane umiejętności integrowania i przetwarzania wiedzy w zakresie nauk o rodzinie w celu rozpoznawania, analizowania i interpretowania problemów małżeńskich i rodzinnych związanych z uzależnieniami; potrafi dobrze rozpoznawać sytuacji uzależnień w rodzinie i ich zagrożeń; potrafi szczegółowo planować działania profilaktyczne w odniesieniu do uzależnień w rodzinie.

Kompetencje społeczne (EK 6-8):

Ocena 2 (ndst) – student nie posiada właściwego (pozytywnego) nastawienia do pogłębiania wiedzy i umiejętności zakresu profilaktyki i terapii uzależnień w rodzinie; nie dostrzega potrzeby pracy zespołowej w kontekście działań profilaktycznych w środowisku rodzinnym; nie posiada umiejętności projektowania i podejmowania działań indywidualnych i zespołowych na rzecz zapobieganiu sytuacjom uzależnień w rodzinie

Ocena 3 (dst) – student w ograniczonym stopniu wykazuje właściwe (pozytywne) nastawienie do pogłębiania wiedzy i umiejętności zakresu profilaktyki i terapii uzależnień w rodzinie; częściowo dostrzega potrzebę pracy zespołowej w kontekście działań profilaktycznych w środowisku rodzinnym; posiada podstawowe umiejętności projektowania i podejmowania działań indywidualnych i zespołowych na rzecz zapobieganiu sytuacjom uzależnień w rodzinie.

Ocena 4 (db) – student posiada właściwe (pozytywne) nastawienie do pogłębiania wiedzy i umiejętności zakresu profilaktyki i terapii uzależnień w rodzinie; dostrzega potrzebę pracy zespołowej w kontekście działań profilaktycznych w środowisku rodzinnym; posiada dobre umiejętności projektowania i podejmowania działań indywidualnych i zespołowych na rzecz zapobieganiu sytuacjom uzależnień w rodzinie.

Ocena 5 (bdb) – student posiada rozwinięte (pozytywne) nastawienie do pogłębiania wiedzy i umiejętności zakresu profilaktyki i terapii uzależnień w rodzinie; bardzo dobrze dostrzega potrzebę pracy zespołowej w kontekście działań profilaktycznych w środowisku rodzinnym; posiada bardzo dobre umiejętności projektowania i podejmowania działań indywidualnych i zespołowych na rzecz zapobieganiu sytuacjom uzależnień w rodzinie.