Fundamentals of Family Counselling

W życiu każdej rodziny mogą pojawić się, mogą zaistnieć sytuacje, w których ulegają zaburzeniu podstawowe typy (rodzaje) aktywności człowieka i jego relacje z otoczeniem. Zwykle sytuacje te nazywamy granicznymi, lub kryzysem. Dlatego też poradnictwo jako przedmiot ma przygotować studentów do zmierzenia się z tego typu sytuacjami w środowisku lokalnym jak też nauczyć kompetencji prowadzenia poradnictwa rodzinnego w rożnych instytucjach zajmujących się wsparciem rodziny. Przedmiot ma charakter teoretyczny wyjaśniający wiedze we wskazanej tematyce oraz praktyczny, czyli kształtujący kompetencje i umiejętności w zakresie pomagania.

Treści programowe:

1. Dlaczego ludzie szukają pomocy- poradnictwa - wsparcia

2. Pomaganie to „udzielanie” rady i mocy.(po-rada , po-moc )

3. Poradnictwo jako jedna z form pomagania (psychoterapia, doradztwo, mediacja, telefony zaufania, interwencja kryzysowa…)

4. Podział poradnictwa ze względu na różne kryteria

5. Czym jest poradnictwo – kilka definicji

6. Osobowość – pojęcie, czynniki, badanie

7. Dojrzałość osobowości jednym z celów poradnictwa

8. Wspólnota rodzinna – jej „całożyciowa” rola

9. Rodzina jako sieć wielorakich więzi

10. Trzy poziomy więzi w małżeństwie

11. Wielość problemów jednostek i wspólnot wymaga poradnictwa wielopoziomowego i integralnego

12. Trzy człony procesu poradnictwa

12.1 I człon – Klient, osoba szukająca pomocy

12.2 II człon – Doradca, jego kompetentne „wyposażenie”

12.3 III człon procesu poradnictwa –relacja międzyosobowa

13. Obszary pracy Doradcy i Klienta – oś więzi i oś problemu

14. Etapy procesu (relacji) Doradcy i Klienta.

15. Etapy pracy Doradcy i Klienta wg modelu Gerarda Egana

16. „Kwadrat wypowiedzi” (komunikatu)wg Schulza von Thuna.

17. Poziomy komunikacji międzyosobowej wg J. Powella

18. Dynamika komunikacji międzyosobowej wg J. Reuscha

19. Pierwsze spotkanie – kontakt i zapoznanie z problemem

20. Rozpoznawanie stanu rzeczy – wywiad

21. Wywiad w diadzie – gdy problem jest między A i B cel:

22. Zrozumienie i nazwanie (rozwiązanie) problemu –diagnoza interakcyjna

23. Na kogo mogę „liczyć”? – system wsparcia, rola wsparcia emocjonalnego

24. Niektóre błędy doradcy

25. Bez zaufania nie ma współpracy: zaufanie – współpraca – efekt

25. Poradnictwo - rozmowy, które leczą

Obowiązkowo

W. Szewczyk, W. Okła, Podstawy poradnictwa psychologicznego, warszawa 2015

W. Okła, Poradnictwo terapeutyczne, Lublin 2010.

W. Szewczyk, J. Młyński, E. Zięba, Rozmowy, które leczą, Tarnów 2017.

Uzupełniająco

U. Dudzuak, G. Koszałka, J. Młyński (red), Podstawy poradnictwa rodzinnego w teorii i praktyce, Kraków 2013.

G. Egan, Skuteczne pomaganie, Gdańsk 2002. E. Kennedy, Jak pomagać dobrą radą. Poradnik, Kraków 2004. J. Namysłowska, Terapia rodzin, Warszawa 1997. F. Schulz von Thun, Sztuka rozmawiania, t. 1, Kraków 2001. W. Szewczyk (red.), Jak sobie z tym poradzić, Tarnów 1995. W. Szewczyk, Poradnictwo rodzinne osobowy kontakt pomocny, "Homo Dei" 1999, nr 1, s. 52-61.

EK_1 student zdobył wiedzę w zakresie w słuchania, komunikowania się, umiejętności rozpoznawania przeżywanych uczuć i dzielenia się uczuciami.

EK_2 umiejętności postrzegania potrzeb, uczuć i zachowań jako spójnego procesu i w takim kontekście interpretowania zachowań poszczególnych członków rodziny.

EK_3 potrafi pobudzać własnej aktywności członków rodziny w rozwiązywaniu problemów.

EK_4 poznał strukturę poradnictwa rodzinnego w Polsce

ECST 4

udział w wykładzie 18 godzin

przygotowanie do przedmiotu, zapoznanie z lekturami podanymi,

pisanie pracy zaliczeniowej na wybrany temat 45 godzin (podyplomowi), (niestacjonarni) pisanie pracy zaliczeniowej na wybrany temat 45 godzin plus przygotowanie do końcowego egzaminu 25 godzin

Wiedza

student zdobył wiedzę w zakresie w słuchania, komunikowania się, umiejętności rozpoznawania przeżywanych uczuć i dzielenia się uczuciami; zna rodzaje więzi rodzinnych i społecznych, posiada elementarną wiedzę dotyczącą procesów i mechanizmów komunikowania, ze szczególnym uwzględnieniem komunikacji w małżeństwie i rodzinie, ich prawidłowości i zakłóceń, ma podstawową wiedzę o metodyce wykonywania typowych zadań o normach i procedurach stosowanych w różnych obszarach działalności małżeńskiej i rodzinnej

Umiejętności

Student nabył umiejętności postrzegania potrzeb, uczuć i zachowań jako spójnego procesu i w takim kontekście interpretowania zachowań poszczególnych członków rodziny, potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną z zakresu nauk o rodzinie w celu rozpoznawania problemów małżeńskich i rodzinnych, a także motywów i wzorów ludzkich zachowań, potrafi wybrać i zastosować metody, procedury i dobre praktyki do realizacji zadań związanych z różnymi sferami działalności na rzecz małżeństwa i rodziny

Kompetencje społeczne

Student postępuje zgodnie z zasadami etyki, jest świadomy istnienia etycznego wymiaru w badaniach naukowych, potrafi pobudzać do własnej aktywności członków rodziny w rozwiązywaniu problemów, poznał strukturę poradnictwa rodzinnego w Polsce

Metody realizacji i weryfikacji:

Efekty wiedzy:

Realizacja: metody dydaktyczne – wykład informacyjny, prezentacja multimedialna, indywidualna lektura literatury przedmiotu

Weryfikacja: przygotowanie do kolejnych zajęć oraz aktywny udział w zajęciach

Efekty umiejętności:

Realizacja: metody dydaktyczne – wykład konwersatoryjny

Weryfikacja - obserwacja aktywności studentów

Efekty kompetencji społecznych:

Realizacja: metody dydaktyczne – dyskusja

Weryfikacja – obserwacja pracy i aktywności studentów podczas zajęć, bieżąca informacja zwrotna.

EFEKTY WIEDZY (1-2)

metoda dydaktyczna - wykład informacyjny, wykład problemowy, referat, lektura przedmiotu w zakresie omawianej teorii implikowana oceną pracy semestralnej, uczestnictwo w dyskusji

EFEKTY UMIEJĘTNOŚCI (3-4)

metoda dydaktyczna - wykład problemowy, konwersatorium, stosowanie metod dyskusji oraz oceny sytuacji, weryfikacja za pomocą oceny pracy semestralnej oraz przygotowanie

EFEKTY KOMPETENCJI (5)

metoda dydaktyczna - samodzielny rozwój za pomocą lektury przedmiotu, ocena przygotowanej pracy semestralnej w formie problemu, wykład konwersacyjny, opis problemów i sytuacji społecznych .

KRYTERIA OCENIANIA

WIEDZA (EK 1-2)

OCENA 2 (NDST) – student nie potrafi przedstawić teorii podstaw poradnictwa rodzinnego, nie ma wiedzy co do jej definicji, modeli, celów, funkcji, nie potrafi przedstawić ani tez scharakteryzować problemów w zakresie rodzących się kryzysów, nie potrafi przeprowadzić rozmowy pomocowej

OCENA 3 (DST) – student w ograniczonym stopniu zna teorie podstaw poradnictwa rodzinnego, nie w pełni przyswoił wiedzę przedmiotu co do: definicji, celów. W ograniczony sposób potrafi aplikować uzyskana wiedze w zakresie pomocy rodzinie.

OCENA 4 (DB) – student poprawnie przedstawia teorie podstaw poradnictwa rodzinnego, w pewnym stopniu (70%) poznał wiedzę dotyczącą zakresów pomocy rodzinie, nabył podstawowe kompetencje poradnictwa. Relatywnie opanował umiejętności i techniki pomagania

OCENA 5 (BDB) – student dokładnie przedstawia teorie podstaw poradnictwa rodzinnego. Właściwie (85-90%) poznał wiedzę dotyczącą zakresów obszarów pomagania rodzinie. Potrafi bardzo dobrze interpretować kryzys w rodzinie, postawić diagnozę i napisać scenariusz pomocowy. Potrafi przeprowadzić spotkanie z osobą, grupa potrzebująca pomocy.

UMIEJĘTNOŚCI (EK 3-4)

OCENA 2 (NDST) – student nie potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami i ujęciami teoretycznymi z zakresu podstaw poradnictwa rodzinnego, nie nabył umiejętności wykorzystania wiedzy do analizy i generowania rozwiązań problemów rodziny oraz wskazać drogi wyjścia.

OCENA 3 (DST) - student w ograniczonym stopniu potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami i ujęciami teoretycznymi z zakresu podstaw poradnictwa rodzinnego. Wiedze i umiejętności potrzebne do zmierzenia się z kryzysem rodziny prezentuje na poziomie 50% .

OCENA 4 (DB) – student poprawnie potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami i ujęciami teoretycznymi z zakresu podstaw poradnictwa rodzinnego, potrafi umiejętnie wykorzystać wiedzę do praktycznych umiejętności w poznaniu i rozwiązywaniu problemów małżeńskich i rodzinnych. wie jak to zrobić.

OCENA 5 (BDB) – student w pełni potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami i ujęciami teoretycznymi z zakresu podstaw poradnictwa rodzinnego, potrafi właściwie i odpowiedzialnie oraz umiejętnie wykorzystać wiedzę do analizy (90%) problemów małżeńskich, postawić diagnozę i umiejętnie poprowadzić osoby potrzebujących wsparcia celem dokonania zmiany w ich życiu. Potrafi poprowadzić rozmowę pomocową.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE (EK 5)

OCENA 2 (NDST) – student nie uznaje wartości rodziny i potrzeby udzielenia jej wsparcia i pomocy w sytuacji pojawiających się kryzysów, nie docenia roli współpracy rodziny z odpowiednimi instytucjami pomocowymi a szczególnie poradniami specjalistycznymi.

OCENA 3 (DST) – student w ograniczonym stopniu uznaje wartości rodziny i potrzebę udzielania jej wsparcia, tak aby właściwie funkcjonowała w społeczeństwie, w ograniczony sposób uznaje, ze tego rodzaju wsparcie jej konieczne i powinno przyjmować charakter etyki chrześcijańskiej, jego kompetencje w tym zakresie nie są zadowalające.

OCENA 4 (DB) – student uznaje wartości rodziny i potrzebę udzielania jej wsparcia, tak aby właściwie funkcjonowała w społeczeństwie, rozumie, ze im wyższa jakość rodziny tym społeczeństwo lepiej funkcjonuje, uznaje tez , ze relatywnie każde małżeństwo, rodzina w sytuacji zagubienia, kryzysu możne zostać uzdrowione, zdobył właściwe kompetencje do aplikacji poradnictwa rodzinnego w rożnych instytucjach pomocowych również w jego otoczeniu ( środowisku lokalnym).

OCENA 5 (BDB) – student uznaje wartości rodziny i potrzebę udzielania jej wsparcia, tak aby właściwie funkcjonowała w społeczeństwie, rozumie, ze im wyższa jakość rodziny tym społeczeństwo lepiej funkcjonuje, dlatego jego zadaniem jest pomagać zagubionym małżeństwom i rodzinom. uznaje też, że każde małżeństwo, rodzina w sytuacji zagubienia, kryzysu możne zostać uzdrowione, zdobył właściwe kompetencje do aplikacji poradnictwa rodzinnego w rożnych instytucjach pomocowych również w jego otoczeniu (środowisku lokalnym). Potrafi dyskutować i zajmować właściwe stanowisko w zakresie pomagania. Potrafi tez kompetentnie poprowadzić rozmowę pomocową i udzielić integralnego wsparcia.

Na ocenę końcową składają się:

1. Obecność na zajęciach – dopuszczalne jedynie 1 nieobecność z przypadków losowych (czyli 90 min), pozostałe nieobecności muszą być usprawiedliwione (L-4)

3. Przygotowanie przez studenta samodzielnej pracy zaliczeniowej na podany lub wybrany temat

4.Aktywny udział w zajęciach

5. Kolokwium końcowe lub egzamin (pisemne lub ustne) - możliwy także test.