(in Polish) Aksjologiczne podstawy wychowania

Celem przedmiotu jest ukazanie bogactwa życia moralnego chrześcijanina w jego wymiarze osobistym i społecznym w kontekście kwestii wychowania. W oparciu o teksty Magisterium Kościoła katolickiego zostaną przeanalizowane podstawowe pojęcia moralne, a także będzie podjęta próba ukazania źródeł współczesnej wiedzy o moralności. Studenci podczas zajęć będą nabywali umiejętność definiowania i rozpoznawania dobra i zła moralnego w wymiarze osobistym i społecznym. W ten sposób będą uczyli się oceny moralnej własnego postępowania, jak również będą ćwiczyć zdolność krytycznego patrzenia na czyny innych osób.

1. Podstawowe pojęcia nauki o moralności. Zwyczaje a moralność, moralność i etyka.

2. Przedmiot materialny refleksji moralnej. Różnice i związki między socjologią i psychologią moralności a etyką i teologią moralną. Wpływ środków masowego przekazu na moralność osoby.

3. Źródła chrześcijańskiej refleksji moralnej: rozum, doświadczenie i Objawienie. Podstawowe problemy metodologiczne we współczesnej refleksji o dobru i złu moralnym. Społeczne uwarunkowania dobra moralnego.

4. Osoba jako podmiot działania moralnego. Cechy osoby. Podstawowe lęki człowieka i ich wpływ na działania moralne. Sprawności moralne w kształceniu charakteru człowieka.

5. Prawo moralne a prawo stanowione. Treść prawa natury a prawa człowieka. Cechy prawa natury.

6. Istota, podział i funkcje sumienia. Formacja sumienia.

7. Zło i grzech. Przyczyny zaniku poczucia grzechu.

8. Grzech indywidualny i społeczne struktury zła.

9. Grzechy główne i grzech przeciwko Duchowi Świętemu.

10. Zobowiązania moralne w życiu religijnym. Braki i wykroczenia w dziedzinie kultu Bożego (liturgia, modlitwa, kult).

11. Sens moralny zdrowia i kultury fizycznej. Moralne wyzwania doświadczeń życiowych chrześcijanina (radość i smutek). Moralne problemy uzależnień (alkohol, narkotyki, nikotynizm).

13. Moralny i egzystencjalny sens ludzkiego cierpienia. Wyzwanie egzystencjalne i moralne w śmierci chrześcijanina.

BIBLIOGRAFIA PODSTAWOWA

1. ŹRÓDŁA

Pismo święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, Poznań 20145.

BENEDYKT XVI, Encyklika Deus caritas est o miłości chrześcijańskiej (25 grudnia 2005 r.), wyd. pol. Kraków 2006.

BENEDYKT XVI, Encyklika Spe salvi o nadziei chrześcijańskiej (30 listopada 2007 r.), wyd. pol. Kraków 2007.

FRANCISZEK, Encyklika Lumen fidei o wierze (29 czerwca 2013 r.), wyd. pol. Kraków 2013.

FRANCISZEK, Posynodalna adhortacja apostolska Amoris laetitia o miłości w rodzinie (19 marca 2016 r.), wyd. pol. Kraków 2016.

JAN PAWEŁ II, Adhortacja apostolska Familiaris consortio (22 listopada 1981 r.), wyd. pol. Częstochowa 1982.

JAN PAWEŁ II, List apostolski Salvifici doloris o chrześcijańskim sensie ludzkiego cierpienia (11 lutego 1984 r.), w: W trosce o życie. Wybrane Dokumenty Stolicy Apostolskiej, Krzysztof Szczygieł (red.), Tarnów 1998, 137-169.

JAN PAWEŁ II, Adhortacja apostolska Reconciliatio et poenitentia o pojednaniu i pokucie w dzisiejszym posłannictwie Kościoła (2 grudnia 1984 r.), wyd. pol. Kraków 1984.

JAN PAWEŁ II, List apostolski Mulieris dignitatem o godności i powołaniu kobiety z okazji Roku Maryjnego (15 sierpnia 1988 r.), w: L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 8 (1988) 3-12.

JAN PAWEŁ II Encyklika Veritatis splendor o niektórych podstawowych problemach nauczania moralnego Kościoła (6 sierpnia 1993 r.), wyd. pol. Rzym 1993.

JAN PAWEŁ II, Encyklika Evangelium vitae o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego (25 marca 1995 r.), w: W trosce o życie. Wybrane Dokumenty Stolicy Apostolskiej, Krzysztof Szczygieł (red.), Tarnów 1998, 41-134.

JAN PAWEŁ II, List apostolski Dies Domini o świętowaniu niedzieli (31 maja 1998), wyd. pol. Città del Vaticano 1998.

JAN PAWEŁ II, Dekalog. Przemówienia i homilie Ojca Świętego Jana Pawła II.

IV pielgrzymka do Ojczyzny, Pelplin 1991.

Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 20022.

KONGREGACJA NAUKI WIARY, Deklaracja Quaestio de abortu o przerywaniu ciąży (18 listopada 1974 r.), w: W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966-1994, Janusz Królikowski – Zygmunt Zimowski (red.), Tarnów 2010, 89-102.

KONGREGACJA NAUKI WIARY, Instrukcja „Dignitas personae” dotycząca niektórych problemów bioetycznych (8 września 2008 r.), Kraków 2008.

MIĘDZYNARODOWA KOMISJA TEOLOGICZNA, W poszukiwaniu etyki uniwersalnej: nowe spojrzenie na prawo naturalne, Kraków 2010.

PAPIESKA RADA DS. RODZINY, Vademecum dla spowiedników. O niektórych zagadnieniach moralnych dotyczących życia małżeńskiego (12 lutego 1997 r.), wyd., pol. Łomianki 1997.

PAPIESKA RADA DS. RODZINY, Ludzka płciowość: prawda i znaczenie (8 grudnia 1995 r.), w: W trosce o życie człowieka. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej, K. Szczygieł (red.), Tarnów 1998, 491-548.

PAWEŁ VI, Encyklika Humanae vitae o zasadach moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego (25 lipca 1968 r.), w: W trosce o życie. Wybrane Dokumenty Stolicy Apostolskiej, Krzysztof Szczygieł (red.), Tarnów 1998, 23-40.

SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, w: Sobór Watykański II. Konstytucje – Dekrety – Deklaracje, Poznań 2002, ss. 526-606.

2. OPRACOWANIA

CHIODI Maurizio, Teologia morale fondamentale (= Nuovo corso di teologia morale, 1), Brescia 2014.

ĆMIEL Henryk, Teologia moralna szczegółowa, Częstochowa 2005.

MROCZKOWSKI Ireneusz, „Rehabilitacja cnót teologicznych”, w: Studia Płockie 14 (1986), s. 9-22.

OLEJNIK Stanisław, „Przesłanie moralne IV pielgrzymki Jana Pawła II do Polski”, w: Ateneum Kapłańskie 117 (1991), z. 2-3, s. 234-251.

OLEJNIK Stanisław, Dar. Wezwanie. Odpowiedź. Teologia moralna, t. 1-3, Warszawa 1988.

POLAK Wojciech, Życie w Chrystusie. Teologalny wymiar życia moralnego, Gniezno 1997.

RATZINGER Joseph, Patrzeć na Chrystusa, Kraków 2005.

ŚLIPKO Tadeusz SJ, Zarys etyki ogólnej, Kraków 2002.

WICHROWICZ Cyprian Jan, Zarys teologii moralnej w ujęciu tomistycznym, Kraków 2002.

3. FILMY (w porządku chronologicznym)

Dekalog I, reż. Krzysztof Kieślowski (1989).

Życie jest piękne (La vita è bella), reż. Roberto Benigni (1997).

Jak Bóg da (Se Dio vuole), reż. Edoardo Maria Falcone (2015).

WYMAGANIA WSTĘPNE

Zakłada się, że studenci poznali już podstawowe pojęcia moralne, mają ogólną zdolność krytycznego myślenia i podstawową orientację w wartościowaniu moralnym

METODY OCENY

Obecność na wykładach jest obowiązkowa. Można mieć maksymalnie 3 nieobecności w semestrze.

Zaliczenie końcowe na ocenę na podstawie treści wykładu i lektur.

Do zaliczenia końcowego dopuszczeni są jedynie studenci, którzy spełnią łącznie następujące warunki:

1. uczęszczali na zajęcia, potwierdzając swą obecność podpisem na liście obecności;

2. ich nazwiska znajdują się na liście egzaminacyjnej, sporządzonej przez Dziekanat Wydziału Studiów nad Rodziną UKSW w Warszawie;

3. złożyli kolokwium z lektury.

PUNKTY ECTS:

1 pkt - udział w zajęciach wykładowych

1 pkt - kolokwium z lektury - 2 testy w ciągu roku

1 pkt - przygotowanie do zaliczenia z oceną

Razem: 3 pkt ECTS

Zaliczenie końcowe: średnia ocen z dwóch testów online w ciągu roku.