(in Polish) Podstawy bioetyki

Celem przedmiotu jest przekazanie studentom wiedzy w zakresie:

1) Rozmiaru i istoty zagrożeń życia ludzkiego (ze szczególnym uwzględnieniem jego początków), skutkowanych ingerencją biotechnologiczną i cywilizacyjną;

2) Uzasadnienia potrzeby obrony życia ludzkiego i jego godności (bioetyka jako most ku przyszłości).

Ważne jest tu uwzględnienie tych okoliczności prawno-społecznych, które występują w demokratycznym (i wielokulturowym) państwie. Chodzi o zdobycie wiedzy, jak i umiejętność w zakresie takich działań społecznych, które byłyby podejmowane z uwzględnieniem antropologii chrześcijańskiej, odrzucającej synkretyzm religijny i etyczny.

Kolejno istotne jest tu uchwycenie tych elementów bioetycznego odniesienia się do życia, które wpisują się w powołanie do życia w małżeństwie sakramentalnym i w rodzinie katolickiej. To znaczy, chodzi o te kompetencje społeczne, które wyrażają się co do katolickich (tradycyjnych) wartości, na które jest zawsze społeczne zapotrzebowanie.

Bioetyka jest nauką interdyscyplinarną, tzn. w zamyśle jej twórcy (Pottera), powinna zajmować się przetrwaniem gatunku ludzkiego. Zatem w swym przedmiocie materialnym powinna oceniać te ingerencje w życie człowieka, które dokonywane są na różnych poziomach zastosowania biotechnologii, prawa, kultury, cywilizacji, czyli rozumienia godności człowieka, jego powołania itp.

Dziś jednak definicję bioetyki (jej zakres i cel) bardzo często sprowadza się do opisowej analizy ingerencji biotechnologicznych, które są uskutecznianie w medycynie. Ważne zatem jest, aby student został wprowadzony w powyższą problematykę w kontekście pozytywów i zagrożeń takich ingerencji. Ma się tutaj na myśli zdobywanie kwalifikacji i zdolności w zakresie uzasadnień oceny normatywnej, bazującej na antropologii i metafizyce katolickiej, która bierze w ochronę życie ludzkie, jako jedną z najwyższych wartości obiektywnych i ogólnoludzkich.

Treści szczegółowe:

1. Bioetyka jako nauka.

a) Wewnętrzny charakter etyki do nauki.

b) Przedmiot materialny i formalny bioetyki; metody i cele.

2. Aborcja i jej konsekwencje.

a) Zło etyczne zabójstwa, konsekwencje prawne.

b) Syndrom postaborcyjny.

3. Ocena etyczna sztucznego zapłodnienia kobiety.

a) sztuczna inseminacja

b) in vitro.

4. Eksperymenty i badania prenatalne.

a) Zasady słuszności badań.

b) Porada genetyczna.

5. Klonowanie.

a) Klonowanie przez transfer jądra komórkowego.

b) klonowanie z komórek macierzystych.

6. Transplantacje

a) ex vivo

b) ex mortuo

7. Eugenika i jej współczesne przejawy.

8.Reasumpcja tematów. kolokwium ustne - końcowe.

Podstawowa:

1. J. Wróbel, Tożsamość bioetyki katolickiej, TN KUL, Lublin 2020.

2. S. Biały, Problematyka definicji aborcji w literaturze polskiej

oraz recepcja nauczania Kościoła w tym zakresie, "Fides et Ratio" 1/49 (2022), s. 19.

3. S. Biały, Wybrane zagadnienia z bioetyki, "Episteme"55 (2006).

4. T. Biesaga, Podstawy etyki i bioetyki, Kraków 2016.

4. W. Bołoz, Pierwotne i wtórne cele diagnostyki prenatalnej, w: Ekologia rodziny ludzkiej, "Episteme" 7 (2000) s. 59-79.

5. T. Ślipko, Bioetyka. Najważniejsze problemy, Petrus, Kraków 2012.

6.

7. A.J. Katolo, Embrion ludzki osoba czy rzecz?, Lublin - Sandomierz 2000.

8. M. Nowacka, Etyka a transplantacje, Warszawa 2003.

9. Etyka w medycynie. Ujęcie interdyscyplinarne, red. M. Monge, Warszawa 2012.

10. Transplantologia kliniczna, red. W. Rowiński i inni, Warszawa 2004.

11. S. Biały, Macierzyństwo zastępcze jako plan subrogacji praw do dziecka wbrew zasadom sprawiedliwości i miłości, "Studia nad Rodziną" 42 (2017), s. 66-83.

Uzupełniająca:

1. B. Chyrowicz, Bioetyka. Anatomia sporu, Kraków 2015.

2. Meandry etyki, red. Z. Sareło, "Episteme" 17 (2001).

3. I. Mroczkowski, Natura osoby ludzkiej. Podstawy tożsamości człowieka, Płock 2012.

Wiedza:

NRL_W03. Absolwent ma wiedzę na temat zasad i norm etycznych w życiu małżeńsko-rodzinnym i społecznym.

NRL_W09. Ma podstawową wiedzę z zakresu filozofii, teologii katolickiej, katolickiej nauki społecznej i prawa kanonicznego; na bazie w/w zakresów rozumie interakcje pomiędzy rozumem a wiarą.

Umiejętności:

NRL_U05. Potrafi posługiwać się ogólnymi zasadami i normami etycznymi w

poszukiwaniu rozwiązań konkretnych problemów małżeńskich i

rodzinnych

Kompetencje społeczne:

NRL_K02. Absolwent posiada pogłębione przekonanie o konieczności postępowania w sposób etyczny i profesjonalny; dostrzega i formułuje problemy moralne i dylematy etyczne związane z pracą swoją i innych, poszukuje optymalnych rozwiązań, postępuje zgodnie z zasadami etyki; jest świadomy istnienia etycznego wymiaru w badaniach naukowych.

KRL_U01. ABSOLWENT ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę

ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego

(intelektualnego i religijno-duchowego).

Formy zaliczania:

1. Kolokwium ustne na końcu wykładów:

sprawdzenie efektów n. pod kątem uzyskanej przedmiotowej wiedzy.

2. Obecność i aktywność na wykładach (podejmowanie dyskusji i zadawanie pytań profesorowi).

3. Opublikowanie na platformie MOODLE eseju:

(esej/wypracowanie/streszczenie): umiejętności i kompetencje.

4. Informacja zwrotna, obserwacja pracy studenta pod kątem świadomości i wrażliwości etycznej co do omawianej problematyki (esej/refleksja, spersonalizowanie): kompetencje społeczne.

Kryteria co do stopniowania oceny:

Ocena dostateczna - 3: student uczestniczył na zajęciach w ustalonych kryteriach; wykazał się na kolokwium posiadaniem podstawowej wiedzy z norm bioetycznych, napisał esej, w którym wykazał swoją wrażliwość etyczną i społeczną.

Ocena dobra - 4: Student uczestniczył w zajęciach i był na nich aktywny (brał udział w dyskusji dydaktycznej); wykazał na kolokwium posiadanie przedmiotowej wiedzy; napisał esej, wykazując się merytoryczną wiedzą, ale i wrażliwością etyczną wobec niniejszej problematyki.

Ocena - 5: Jak wyżej, ale wykonanie na poziomie bardzo dobrym (błyskotliwym).

Kryteria procentowe oceny:

Kolokwium ustne końcowe do - 40% oceny.

Obecności i zaangażowanie się na zajęciach do - 30 % oceny.

Napisanie poprawnie eseju (merytorycznie i formalnie) do - 30 % oceny.

Minimum zaliczeniowe > 65 % itp.