Pedagogy of the Family

Zajęcia w formie konwersatorium prezentują i porządkują podstawowe zagadnienia związane z pedagogiką rodziny. Przedstawione i dyskutowane zostają pedagogiczne perspektywy rozumienia, charakteryzowania, opisywania i badania rodziny, wskazywane i omawiane zostają główne obszary dociekań i refleksji, podstawowe pojęcia i terminy, kierunki działań praktycznych. Studenci animowani zostają do podjęcia aktywności związanych z pozyskaniem, analizą i wykorzystaniem teksów i materiałów tematycznych związanych z poruszaną problematyką.

- Zbliżenie definicyjne: rodzina jako przedmiot refleksji pedagogicznej (rozumienie rodziny, funkcje i zadania rodziny, modele życia rodzinnego).

- Pedagogika rodziny jako subdyscyplina nauk pedagogicznych

- Sytuacja rodzin współczesnych – zarys problematyki z pedagogicznego punktu widzenia – aktualne kierunki przemian

- Wychowanie w rodzinie: rodzina a wychowanie, wychowanie a socjalizacja i autokreacja, funkcje rodziny a wychowanie w rodzinie. Rodzina jako środowisko wychowawcze.

- Opieka w rodzinie; funkcje opiekuńcze w rodzinie, sens opieki w rodzinie, opieka wychowawcze w rodzinie

- Cykl życia rodziny a jej funkcje opiekuńczo-wychowawcze. Cykl życia rodziny, rodzina w procesach zmiany. Wychowanie i opieka wobec cyklu życia rodziny,

- Przemoc w rodzinie jako przedmiot zainteresowań pedagogiki rodziny: przemoc i jej przejawy, postawy społeczne, możliwości interwencji, rozmiary problemu

- Więzi społeczne w rodzinie: sposoby definiowania, rodzaje więzi społecznych w rodzinie, znaczenie i rola więzi społecznych

- Rodzina a start społeczny i edukacyjny: społeczno-pedagogiczna problematyka startu życiowego, osiągnięcia szkolne dzieci i młodzieży a uwarunkowania rodzinne, rodzina a orientacje życiowe dzieci i młodzieży

- Diagnoza rodziny – obszary, problemy, podejścia, rozwiązania.

- Osoby starsze w rodzinie – niesamodzielność w rodzinie, wsparcie i opieka. Powtórzenie, dyskusja podsumowująca.

• Edukacja społeczna wobec problemów współczesnego człowieka i społeczeństwa, pod red. J. Piekarskiego i in. Wydawnictwo UŁ, Łódź 2010. Część IV: Rodzina i więzi społeczne.

• Fidelus A., Babicki Z. (red.), Prawa dziecka w wybranych kontekstach opiekuńczo-wychowawczych, Wydawnictwa Naukowe UKSW, Warszawa 2019.

• Kawula S., Brągiel J., Janke A.W., Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki, Toruń 2005

• Krzesińska–Żach, B., Pedagogika rodziny. Przewodnik do ćwiczeń. Trans Humana, Białystok 2007.

• Kulesza, M. Rodzinne zasoby w pedagogice społecznej i praktyce psychopedagogicznej. Difin, Warszawa 2017.

• Pedagogika rodziny na progu XXI wieku. Rozwój, przedmiot, obszary refleksji i badań, pod red. A. W. Janke, Toruń 2004

• Pedagogika społeczna. Dokonania – aktualności – perspektywy, pod. Red. Naukową S. Kawuli. Wyd. A. Marszałek, Toruń 2007. Rozdział 24 – Rodzina społecznego i indywidualnego ryzyka.

• Rodzina współczesna, pod red. M. Ziemskiej, Warszawa 2001.

• Ryś M., Poczucie własnej wartości i odporność psychiczna osób wzrastających w różnych systemach rodzinnych. Wydawnictwa Naukowe UKSW, Warszawa 2020.Rodzina współczesna, pod red. M. Ziemskiej, Warszawa 2001.

• Tyszka, Z. (1995), Rodzina w świecie współczesnym – jej znaczenie dla jednostki i społeczeństwa. W: T. Pilch, I. Lepalczyk, (red.). Pedagogika społeczna. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak, s. 137–154.

Literatura uzupełniająca:

• Plopa, M. Psychologia rodziny. Teoria i badania. Impuls, Kraków 2008.

• Kulesza, M., Kulesza, M. (2015). Coaching rodzinny – zarys koncepcji. (w): Ozorowski, M., Najda, A. (red.) Coaching rodzinny. Innowacyjne podejście do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Łomża, 175–198.

• Wierzbicki K., Problematyka aksjologiczno-wychowawcza w profilaktyce społecznej i resocjalizacji. Wprowadzenie do dyskusji [w:] „The Prison Systems Review”, nr 107, Warszawa 2020, s. 135-142.

• Wierzbicki K., Działania Służby Więziennej w zakresie przeciwdziałania pro-kryminalnym postawom wśród dzieci i młodzieży [w:] J. Jęczeń, B. Leonek-Kuleta, (red.), Granice streetworkingu, Wydawnictwo POLIHYMNIA, Sandomierz-Lublin-Eichstätt Ingolstadt 2013.

• Wierzbicki K., Jaroszewska M., The resocializing value of prisoners' contacts with family, [w:] „ International Journal of Legal Studies”, № 1(13)2023, s. 347-359.

• Wierzbicki K., Aksjologia wychowania – chrześcijańskie ujęcie prawa naturalnego, [w:] „Law • Education • Security”, Nr 120, 2023, s. 19-53

Akty prawne:

1) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 nr 78, poz. 483).

2) Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, (Dz.U. z 2020 r., poz. 1740).

3) Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz.U. z 2022 r., poz. 1700).

4) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, (Dz. U. z 2021 r. poz. 2345).

5) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy, (Dz. U. z 2021 r., poz. 53);

6) Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, (Dz.U. z 2021 r., poz. 2268).

7) Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, (Dz.U. z 2020 poz. 821).

8) Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, (Dz.U. z 2021 r., poz. 1082).

11) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2020 poz. 1280).

12) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. z 2020 r., poz.1449).

W zakresie wiedzy student:

-zna i rozumie w stopniu zaawansowanym historię pedagogiki jako dyscypliny

naukowej, jej interdyscyplinarną i praktyczną specyfikę, subdyscypliny i

kluczowe paradygmaty oraz powiązania pedagogiki z innymi dyscyplinami i

dziedzinami nauk: nauką o rodzinie, filozofią, psychologią, socjologią, naukami

prawnymi, teologią i medycyną;

-zna i rozumie w stopniu zaawansowanym znaczenie pojęć z zakresu nauk o

rodzinie oraz dyscyplin pokrewnych z zakresie małżeństwa i życia rodzinnego,

szczególnie rodzicielstwa i wychowania oraz form wsparcia rodziny;

W zakresie umiejętności student :

- potrafi w stopniu zaawansowanym konceptualizować problemy rodzinne,

sytuacje rodzicielskie i wychowawcze wykorzystując terminologię naukową i

poznane teorie z zakresu pedagogiki;

W zakresie kompetencji student:

-jest w stopniu zaawansowanym gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, pogłębiania i aktualizowania wiedzy z zakresu pedagogiki w odniesieniu do życia rodzinnego, rodzicielstwa i wychowania:

-jest w stopniu zaawansowanym gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, poszukiwania, pogłębiania i aktualizowania własnej wiedzy z zakresu nauk o rodzinie, zasięgania opinii ekspertów w przypadku konieczności rozszerzonego poznania rzeczywistości życia rodzinnego koniecznego dla rozwiazywania problemów rodzinnych

Metody dydaktyczne i sposoby weryfikacji efektów kształcenia (syntetycznie opisane stosowane metody dydaktyczne i sposoby weryfikacji założonych efektów kształcenia):

-udział w konwersatorium: 18 godz.

- przygotowanie do zajęć (czytanie tekstów naukowych, przygotowanie pracy zaliczeniowej -prezentacji multimedialnej, aktywność na zajęciach),

- ocenianie ciągłe.

Kryteria oceniania (Określenie poziomu osiągniecia - wg skali ocen - założonych dla przedmiotu efektów kształcenia; opis składowych oceny końcowej):

Na ocenę

2 (ndst) Student nie opanował treści programowych przedmiotu i nie zrealizował zakładanych przedmiotowych efektów kształcenia. Nie rozumie podstawowych kategorii ani pojęć. Nie jest w stanie wyjaśnić istoty

i przyczyn podstawowych dla przedmiotu zjawisk i procesów. Nie potrafi wykorzystać ich do analizy omawianych zagadnień, nie podejmuje także dyskusji na temat ich miejsca i roli w kontekście specyfiki przedmiotu.

Na ocenę 3 (dst) Student opanował podstawowe treści programowe przedmiotu oraz zrealizował w niewielkim zakresie zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Poprawnie definiuje, przynajmniej na jeden z możliwych sposobów, podstawowe kategorie i pojęcia oraz potrafi je wykorzystać do analizy omawianych zjawisk

i procesów. Potrafi podać różnicę między nimi, wyjaśnić przyczynę najważniejszych zjawisk. Wykazuje małe zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu. Nie podejmuje dyskusji na omawiane tematy.

Na ocenę

3+ (dst+) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia na poziomie poprawnym. Definiuje podstawowe kategorie i pojęcia oraz najważniejsze ujęcia teoretyczne. Umie dostrzec złożoność relacji między nimi, nie potrafi jednak wytłumaczyć ich pochodzenia. Potrafi poprawnie zastosować tę wiedzę do analizy omawianych zagadnień. Wykazuje rosnące zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu, włącza się do dyskusji na ten temat.

Na ocenę 4 (db) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Definiuje kategorie, pojęcia oraz ujęcia teoretyczne, umie dostrzec złożoność relacji między nimi, potrafi wytłumaczyć ich pochodzenie i różnice, zastosować tę wiedzę do analizy omawianych zagadnień. Wykazuje stałe zainteresowanie omawianą problematyką, inicjuje dyskusje w zakresie podejmowanej tematyki. Wykazuje zrozumienie dla innych niż własne poglądów, podejmuje dyskusje na ich temat.

Na ocenę

4+ (db+) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Swobodnie definiuje i posługuje się kategoriami, pojęciami oraz ujęciami teoretycznymi. Potrafi dyskutować o złożoności relacji między nimi, odwołując się do ich pochodzenia i różnic, nie ma problemów z zastosowaniem tej wiedzy do analizy omawianych zagadnień. Dostrzega wielość poglądów na omawiane zagadnienia. Wykazuje duże zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu oraz kierunku studiów. Jest świadomy konieczności poszerzania zdobytej wiedzy.

Na ocenę

5 (bdb) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Swobodnie definiuje i posługuje się kategoriami, pojęciami oraz ujęciami teoretycznymi. Swobodnie wypowiada się w dyskusjach o złożoności relacji między nimi, odwołując się do ich pochodzenia i różnic, potrafi krytycznie oceniać podejmowane w dyskusji kwestie. W swych wypowiedziach formułuje własne opinie i sądy, potrafi je precyzyjnie określić. Wykazuje bardzo duże zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu. Jest świadomy konieczności poszerzania zdobytej wiedzy, potrafi wskazać jej kierunki i specyfikę.