(in Polish) Pedagogika społeczna

Celem konwersatoriów jest zapoznanie studentów ze specyfiką i problematyką pedagogiki społecznej, jej podstawami teoretycznymi oraz współczesnym dyskursem jej dotyczącym, a także analiza najważniejszych środowisk wychowawczych i problemów społeczno-edukacyjnych współczesnego świata. Wywołanie refleksji nad problematyką społeczno-wychowawczą różnych środowisk wychowawczych oraz wskazanie sposobów przydatnych do ich rozwiązywania. Poprowadzenie dyskusji nad zagrożeniami lokalnymi i globalnymi oraz sytuacjami ryzyka dla jednostek, grup i środowiska. Omówienie kryzysu wartości i więzi społecznych.

Zakres tematów:

1. Pedagogika społeczna jako dyscyplina naukowa. Główne kierunki pedagogiki społecznej.

2. Rodzina, społeczność lokalna, grupy rówieśnicze - główne środowiska życia człowieka, ich funkcje, przemiany i zagrożenia.

3. Wybrane dziedziny aktywności człowieka: kultura, czas wolny, rekreacja, aktywność społeczna i obywatelska, organizacje pozarządowe, wolontariat.

4. Praca socjalna jako uruchamianie potencjalnych sil społecznych w środowisku.

5. Szkoła jako środowisko edukacyjno-kulturowe. Kierunki przemian współczesnej szkoły.

6. Składniki środowiska społecznego: grupy i ich rodzaje, organizacje, społeczności lokalne, instytucje, kategorie osób itd.

7. Postawy wobec problemów społecznych, problemy społeczne w aktualnie zmieniającej się rzeczywistości społeczno-ekonomicznej.

8. Zakres i przeznaczenie diagnoz. Instytucje diagnozujące środowisko: ośrodki pomocy społecznej, poradnie psychologiczno- pedagogiczne, rodzinne ośrodki diagnostyczno- konsultacyjne, kuratorzy sadowi, ośrodki interwencji kryzysowej, instytucje prowadzące działalność pedagogiczną.

9. Wybrane problemy pedagogiki społecznej.

10. Problematyka więzi społecznych i wartości.

Spis zalecanych lektur:

Błasiak A., Dybowska E., Pikuła N., (red.), Pedagog i pracownik socjalny wobec wyzwań współczesności, Wydawnictwo WAM, Kraków 2012.

Cichosz M., Polska pedagogika społeczna w latach 1945 – 2003, T. 1-2; Toruń 2004.

Dudak A, Klimkowska K., Różański A., (red.), Przygotowanie zawodowe młodych pedagogów, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2012.

Fidelus A., Babicki Z. (red.), Prawa dziecka w wybranych kontekstach opiekuńczo-wychowawczych, Wydawnictwa Naukowe UKSW, Warszawa 2019.

Kawula S. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania-aktualność-perspektywy, Toruń 2003.

Radlińska H., Pedagogika społeczna, Warszawa1961.

Radziewicz-Winnicki A., Pedagogika społeczna, Warszawa 2008.

Ryś M., Poczucie własnej wartości i odporność psychiczna osób wzrastających w różnych systemach rodzinnych. Wydawnictwa Naukowe UKSW, Warszawa 2020.

Akty prawne:

1) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 nr 78, poz. 483).

2) Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, (Dz.U. z 2020 r., poz. 1740).

3) Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2023, poz. 2809).

4) Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, (Dz.U. z 2021 r., poz. 2268).

5) Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, (Dz.U. z 2020 poz. 821).

6) Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, (Dz.U. z 2021 r., poz. 1082).

7) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2020 poz. 1280).

8) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. z 2020 r., poz.1449).

Literatura uzupełniająca:

1. Wierzbicki K., Problematyka aksjologiczno-wychowawcza w profilaktyce społecznej i resocjalizacji. Wprowadzenie do dyskusji, [w:] „The Prison Systems Review” nr 107, 2020, s. 135-142.

2. Wierzbicki K., Jaroszewska M., The resocializing value of prisoners' contacts with family, [w:] „ International Journal of Legal Studies”, № 1(13)2023, s. 347-359.

3. Wierzbicki K., Aksjologia wychowania – chrześcijańskie ujęcie prawa naturalnego, [w:] „Law • Education • Security”, Nr 120, 2023, s. 19-53.

W zakresie wiedzy absolwent zna i rozumie:

- zna i rozumie w stopniu zaawansowanym historię pedagogiki jako dyscypliny naukowej, jej interdyscyplinarną i praktyczną specyfikę, subdyscypliny i kluczowe paradygmaty oraz powiązania pedagogiki z innymi dyscyplinami i dziedzinami nauk: nauką o rodzinie, filozofią, psychologią, socjologią, naukami prawnymi, teologią i medycyną;

- zna i rozumie w stopniu zaawansowanym zagadnienia z zakresu teoretycznych podstaw wychowania, socjalizacji i uspołeczniania oraz pracy społeczno-wychowawczej z rodziną, a także ich miejsca wśród innych subdyscyplin pedagogicznych i relacji z innymi naukami

W zakresie umiejętności absolwent:

- potrafi w stopniu zaawansowanym konceptualizować problemy rodzinne, sytuacje rodzicielskie i wychowawcze wykorzystując terminologię naukową i poznane teorie z zakresu pedagogiki;

- potrafi w stopniu zaawansowanym krytycznie korzystać z różnych źródeł wiedzy pedagogicznej oraz nauk o rodzinie, przedstawiać zróżnicowane poznawczo stanowiska i krytycznie je porównywać.

W zakresie kompetencji absolwent:

- jest w stopniu zaawansowanym gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, pogłębiania i aktualizowania wiedzy z zakresu pedagogiki w odniesieniu do życia rodzinnego, rodzicielstwa i wychowania

Metody dydaktyczne i sposoby weryfikacji efektów kształcenia (syntetycznie opisane stosowane metody dydaktyczne i sposoby weryfikacji założonych efektów kształcenia): wykład informacyjny (wprowadzenia), prezentacja multimedialna, wykład konwencjonalny połączony z prezentacją multimedialną. Dyskusja powiązana z wykładem, burza mózgów.

Kryteria oceniania (Określenie poziomu osiągniecia - wg skali ocen - założonych dla przedmiotu efektów kształcenia; opis składowych oceny końcowej): aktywność na zajęciach, przygotowanie do zajęć, przygotowanie i omówienie studium przypadku, czytanie artykułów naukowych, kolokwium.

Na ocenę

2 (ndst) Student nie opanował treści programowych przedmiotu i nie zrealizował zakładanych przedmiotowych efektów kształcenia. Nie rozumie podstawowych kategorii ani pojęć. Nie jest w stanie wyjaśnić istoty

i przyczyn podstawowych dla przedmiotu zjawisk i procesów. Nie potrafi wykorzystać ich do analizy omawianych zagadnień, nie podejmuje także dyskusji na temat ich miejsca i roli w kontekście specyfiki przedmiotu.

Na ocenę

3 (dst) Student opanował podstawowe treści programowe przedmiotu oraz zrealizował w niewielkim zakresie zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Poprawnie definiuje, przynajmniej na jeden z możliwych sposobów, podstawowe kategorie i pojęcia oraz potrafi je wykorzystać do analizy omawianych zjawisk

i procesów. Potrafi podać różnicę między nimi, wyjaśnić przyczynę najważniejszych zjawisk. Wykazuje małe zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu. Nie podejmuje dyskusji na omawiane tematy.

Na ocenę

3+ (dst+) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia na poziomie poprawnym. Definiuje podstawowe kategorie i pojęcia oraz najważniejsze ujęcia teoretyczne. Umie dostrzec złożoność relacji między nimi, nie potrafi jednak wytłumaczyć ich pochodzenia. Potrafi poprawnie zastosować tę wiedzę do analizy omawianych zagadnień. Wykazuje rosnące zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu, włącza się do dyskusji na ten temat.

Na ocenę

4 (db) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Definiuje kategorie, pojęcia oraz ujęcia teoretyczne, umie dostrzec złożoność relacji między nimi, potrafi wytłumaczyć ich pochodzenie i różnice, zastosować tę wiedzę do analizy omawianych zagadnień. Wykazuje stałe zainteresowanie omawianą problematyką, inicjuje dyskusje w zakresie podejmowanej tematyki. Wykazuje zrozumienie dla innych niż własne poglądów, podejmuje dyskusje na ich temat.

Na ocenę

4+ (db+) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Swobodnie definiuje i posługuje się kategoriami, pojęciami oraz ujęciami teoretycznymi. Potrafi dyskutować o złożoności relacji między nimi, odwołując się do ich pochodzenia i różnic, nie ma problemów

z zastosowaniem tej wiedzy do analizy omawianych zagadnień. Dostrzega wielość poglądów na omawiane zagadnienia. Wykazuje duże zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu oraz kierunku studiów. Jest świadomy konieczności poszerzania zdobytej wiedzy.

Na ocenę

5 (bdb) Student opanował treści programowe przedmiotu oraz zrealizował zakładane przedmiotowe efekty kształcenia. Swobodnie definiuje i posługuje się kategoriami, pojęciami oraz ujęciami teoretycznymi. Swobodnie wypowiada się w dyskusjach o złożoności relacji między nimi, odwołując się do ich pochodzenia

i różnic, potrafi krytycznie oceniać podejmowane w dyskusji kwestie. W swych wypowiedziach formułuje własne opinie i sądy, potrafi je precyzyjnie określić. Wykazuje bardzo duże zainteresowanie problematyką analizowaną w ramach przedmiotu. Jest świadomy konieczności poszerzania zdobytej wiedzy, potrafi wskazać jej kierunki i specyfikę.