General Sociology

Celem przedmiotu jest zdobycie przez studenta/tkę podstaw wiedzy z zakresu socjologii ogólnej: terminologii, zjawisk i procesów społecznych, stabilnych całości społecznych, zmiany społecznej, wybarnych subdyscyplin socjologicznych oraz ich powiazań z życiem rodzinnym. Zakłada się, że student/ka będzie znał/a i używał/a terminów służących opisowi życia społecznego i miejsca jednostki w społeczeństwie. Będzie rozumiał procesy i zjawiska zachodzące we współczesnym świecie, szczególnie socjalizację, tożsamość,socjalizację, tożsamość, płeć, ciało, seksualność, pamięć, emocje, kulturę i globalizację. Będzie dostrzegał powiązania rodziny w tymi procesami. Student nabędzie umiejętność obserwacji, konceptualizacji i interpretacji podstawowych zjawisk społecznych w kontekście ich powiązań z życiem rodzinnym. Student/ka pozna różne ujęcia i spojrzenia problemów związanych z życiem rodzinnym w zmiennej rzeczywistości społecznej i nabędzie kompetencje poszukiwań i budowania zróżnicowanych diagnoz.

1. Socjologia jako nauka

2. Społeczeństwo – przedmiot socjologii; trzy ujęcia społeczeństwa

3. Badanie życia codziennego

4. Teoria relacji

5. Od zachowań do stosunków społecznych – anatomia przestrzeni społecznej

6. Relacje społeczne jako kapitał społeczny i moralny

7. Zaufanie i wiarygodność – zasoby relacji społecznych

8. Więź społeczna, tożsamość społeczna, organizacja społeczna

9. Kategorie i grupy społeczne

10. Nierówności, władza, przywództwo

11. Socjalizacja, jaźń odzwierciedlona, kontrola społeczna

12. Kultura, język, wartości, normy

13. Podmiotowość społeczna – stawanie się społeczeństwa

14. Zmiana społeczna, rozwój, postęp, trauma

15. Nowoczesność, ponowoczesność, globalizacja

16. Socjologia: powstanie, metoda, subdyscypliny, nauka

17. Socjalizacja, uspołecznienie, wychowanie

18. Tożsamość w socjologii

19. Socjologia emocji - emocje w kulturze i społeczeństwie

20. Socjologia płci

21. Socjologia ciała i seksualności

22. Czas i pamięć w kulturze

Literatura podstawowa:

1-15: P. Sztompka, Socjologia. Wykłady o społeczeństwie, Kraków 2021.

1: B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003.

16: K. Wielecki, Socjologia jako nauka: historia i współczesność, w: Krótkie wykłady z socjologii. Przegląd problemów i metod, red. A. Firkowska-Mankiewicz, T. Kanash, E. Tarkowska, Wydawnictwo APS, Warszawa 2012, s. 10-26.

17: D. Tułowiecki, Socjologiczne podstawy wychowania, w: Pedagogika rodziny. Podejsćie systemowe. Tom 2: Wychowanie rodzinne, Gdańsk 2017, s. 149-203.

A. Harbatski, Socjalizacja jako mechanizm kształtowania tożsamości dziecka, w: Dziecko w historii - między godnością a zniewoleniem. Tom 2. Godność jako źródło naszego człowieczeństwa, red. E. J. Kryńska, Ł. Kalisz, A. Suplicka, Wydawnictwo UwB, Białystok 2022, s. 125-140.

18: S. Kapinos, Współczesna tożsamość - skomplikowane pytanie kim jestem?, "Studia Sandomierskie" 2013, nr 2 (20), s. 149-158.

I. Machaj, Walory poznawcze kategorii tożsamości społecznej jednostki, "Człowiek i Społeczeństwo" 2017, t. XLIV, s. 17-31.

19: T. Kanasz, Emocjonalne podstawy życia społecznego: w kierunku socjologii emocji, w: Krótkie wykłady z socjologii. Kategorie, problemy, subdyscypliny. Tom 2 - kontynuacja, red. A. Firkowska-Mankiewicz, T. Kanash, E. Tarkowska, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2013, s. 252-268.

K. Konecki, Socjologia emocji według Thomasa Scheffa, w: Emocje w życiu codziennym. Analiza kulturowych, społecznych i organizacyjnych uwarunkowań ujawniania i kierowania emocjami, red. K. T. Konecki, B. Pawłowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014, ss. 11-38.

20: A. Buczkowski, Socjologia płci, w: Krótkie wykłady z socjologii. Przegląd problemów i metod. Tom 1, red. A. Firkowska-Mankiewicz, T. Kanash, E. Tarkowska, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2012, s. 117-133.

A. Buczkowski, Płeć kulturowa w przestrzeni indywidualnej i społecznej, w: Krótkie wykłady z socjologii. Kategorie, problemy, subdyscypliny. Tom 2 - kontynuacja , red. A. Firkowska-Mankiewicz, T. Kanash, E. Tarkowska, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2013, s. 46-57.

21: A. Buczkowski, Socjologia ciała, w: Krótkie wykłady z socjologii. Przegląd problemów i metod. Tom 1, red. A. Firkowska-Mankiewicz, T. Kanash, E. Tarkowska, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2012, s. 81-100.

A. Buczkowski, Socjologia seksualności, w: Krótkie wykłady z socjologii. Przegląd problemów i metod. Tom 1, red. A. Firkowska-Mankiewicz, T. Kanash, E. Tarkowska, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2012, s. 101-116.

22. E. Tarkowska, Czas i pamięć w kulturze i społeczeństwie, w: Krótkie wykłady z socjologii. Przegląd problemów i metod. Tom 1, red. A. Firkowska-Mankiewicz, T. Kanash, E. Tarkowska, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2012, s. 29-44.

W. Wądołowski, Odtwarzanie pamieci społecznej miasta na przykładzie grupy na Facebooku poświęconej przeszłości miasta Białystok, "Studia Podlaskie" 2021, t. XXIX, s. 183-196.

Literatura uzupełniająca:

N. Goodman, Wstęp do socjologii, Poznań 2001.

A. Giddens, Socjologia, Warszawa 2001.

E. Babbie, Istota socjologii, Warszawa 2007.

P. Sztompka, Socjologia zmian społecznych, Kraków 2005.

I. Bukraba-Rylska, Socjologia. Pytania podstawowe, Warszawa 2021.

R. Drozdowski, T. Szlandak, Socjologia wobec złożoności współczesnego świata, „Studia Socjologiczne” 2013, nr 4, s. 7-17.

H. Mendras, Elementy socjologii, Wrocław 2001.

S. Bruce, Socjologia, Sopot 2012.

Z. Bauman, Socjologia, Poznań 2004.

P.L. Berger, Zaproszenie do socjologii, Warszawa 2012.

J. Szacki, Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2002.

G. Ritzer, Klasyczna teoria socjologiczna, Poznań 2004.

Słownik socjologii i nauk społecznych, Warszawa 2005.

M. Archer, Jak porządek społeczny wpływa na ludzkie sprawstwo? Refleksyjność jako mechanizm pośredniczący miedzy strukturą a sprawstwem, w: Sprawstwo. Teorie, metody, badania empiryczne w naukach społecznych, red. A. Mrozowski, O. Nowaczyk, I. Szlachcicowa, Kraków 2013, s. 19-35.

Z. Bauman, Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, Warszawa 2000.

W. Griswold, Socjologia kultury. Kultury i społeczeństwa w zmieniającym się świecie, Warszawa 2013.

D. Tułowiecki, Społeczeństwo masowe, w: Encyklopedia katolicka, t. 18, Lublin 2013, kol. 694-695.

G. Standing, Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa, Warszawa 2014.

Socjologia. Lektury, red. P. Sztompka, M. Kucia, Kraków 2005.

K. Iwińska, Socjologia jako nauka, czyli znów zadane pytanie: "Whats is so great about science?", Studia Socjologiczne" 2006, nr 1 (180), s. 61-87.

A. Przygoda, Mechanizmy socjalizacji w rodzinie, "Pedagogika Rodziny" 2011, nr 1/1, s. 109-118.

K. Pierzchała, Socjalizacja dziecka w dysfunkcyjnej rodzinie, "Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne, nr 2(12), s. 341-366.

J. Bartczak, Wymiary tożsamości, w: Krótkie wykłady z socjologii. Kategorie, problemy, subdyscypliny. Tom 2 - kontynuacja , red. A. Firkowska-Mankiewicz, T. Kanash, E. Tarkowska, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2013, s. 28-45.

A. Sobańska, Socjalizacja płciowa w doświadczeniu biograficznym transpłciowych kobiet, "Nauki o Wychowaniu. Studia interdyscyplinarne" 2022, nr 1 (14), s. 129-145.

T. Paleczny, Socjologia tożsamości, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2008.

A. Sobańska, Socjalizacja płciowa w doświadczeniu biograficznym transpłciowych kobiet, "Nauki o Wychowaniu. Studia interdyscyplinarne" 2022, nr 1 (14), s. 129-145.

I. Bukraba-Rylska, Socjologia ciała czyli (póki co) teorie dekoracyjne, "Studia Socjologiczne" 2017, nr 4 (227), s. 189-208.

E_01_W: Student/ka zna pojęcia i ich znaczenie używane w socjologii na określenie życia społecznego, relacji społecznych, kultury, socjalizacji, dynamiki i funkcjonowania społeczeństwa.

E_02_W: Student/ka zna teorie społeczne i subdyscypliny socjologiczne w świetle których można badać zjawiska i problemy społeczne związane z życiem rodzinnym.

E_03_U: Student/ka potrafi werbalizować podstawowe problemy społeczne dotyczące życia rodzinnego w świetle poznanych teorii społecznych oraz w powiązaniu z najważniejszymi ujęciami zasad funkcjonowania społeczeństwa.

E_04_K: Student/ka znając różne ujęcia i spojrzenia teoretyczne na problemy związane z życiem rodzinnym w zmiennej rzeczywistości społecznej, jest gotowa krytycznie odnosić sie do odkrywanej wiedzy, ma gotów/owa do intelektualnych poszukiwań i analiz.

Realizację osiągniecia efektów przedmiotu oceniane jest na podstawie zadań semestralnych i testu końcowego.

Na ocenę końcową składają się:

1. Obecność na zajęciach – dopuszczalne jedynie 1 nieobecność z przypadków losowych (czyli 90 min), pozostałe nieobecności musza być usprawiedliwione (L-4).

2. W sytuacji zajęć niesynchronicznych (zadaniowych nna Moodle) realizacja zadań/nia wg wskazań.

KRYTERIA OCENY:

- merytoryczna wartość pisemnych wypowiedzi studentów;

- terminowość;

- poprawność edytorska;

- poprawność językowa;

- oryginalność wypowiedzi, brak podobieństwa do wypowiedzi innych studentów.

3. ESEJ NAUKOWY na jeden z tematów związanych z wybraną subdyscyplina socjologiczną.

KRYTERIA OCENY: standardy eseju naukowego.

4. Wynik EGZAMINU KOŃCOWEGO - ustnego lub pisemnego lub test (demokratyczny wybór studentów).

OCENY:

5,0 - 100-91% całości pkt.

4,5 - 90-81% pkt.

4,0 - 80-71% pkt.

3,5 - 70-61% pkt.

3,0 - 60-51% pkt.

OCENA KOŃCOWA:

- Esej 25%

- Egzamin - 75%

Wysoka aktywność w czasie zajęć może być powodem podniesienia oceny (o 10% pkt).

Nie dotyczy